Przetacznik ożankowy - opis, występowanie, zdjęcia i zwalczanie
Bluszczyk kurdybanek - opis, występowanie i zwalczanie
Zobacz także
Każdy z nas zna maleńkie, fioletowe kwiatuszki, wyglądem troszkę przypominające fiołki, które porastają przydroża i lasy. Mało kto natomiast wie, że ta wdzięcznie wyglądająca roślinka to bluszczyk kurdybanek, uparty i uciążliwy chwast, który przysparza rolnikom wielu zmartwień.
Charakterystyka
Bluszczyk kurdybanek to bardzo charakterystyczna roślina, trudno go pomylić z czymkolwiek innym. Jest raczej niski – najdłuższe pędy osiągają około 30 centymetrów wysokości. Łodyga zakorzenia się na węzłach, jest kanciasta, gałęziasta i płożąca się. Niewielkie liście na ogonkach pojawiają się na jej przeciwległych stronach. Mają nerkowaty bądź okrągławo-sercowaty kształt, bardzo wyraźne karbowania, najczęściej są pokryte meszkiem.
Roślina kwitnie w okresie od kwietnia do końca czerwca. Jej pędy kwiatowe wznoszą się pionowo i są nagie albo lekko owłosione. Kwiaty wyrastają w kątach liści, mają delikatnie fioletowe lub niebieskofioletowe zabarwienie i unikatową, dwuwargową budowę. Kielich jest pięcioząbkowy, o ząbkach trójkątnych, równej długości. Owocem bluszczyku kurdybanka jest rozłupnia, składająca się z czterech brunatnych rozłupek o jajowatym kształcie.
Występowanie
Jest dobrze znany na terenie całego kraju, występuje nawet w górach, chociaż tylko nieliczne egzemplarze rozwijają się poza poziom regla dolnego. Najczęściej pojawia się na glebach żyznych, ale toleruje również gleby słabsze. Lubi miejsca średnio wilgotne i wilgotne, zacienione, dlatego bardzo często możemy odnaleźć kurdybanka w lasach liściastych, potrafi jednak przeżyć nawet na suchym stanowisku, więc równie często możemy go spotkać na łąkach i pastwiskach. Ze względu na swój delikatny, ładny pokrój, jest uroczą ozdobą przydrożnych zarośli i nadwodnych brzegów. Może być traktowany jako roślina wskaźnikowa gleb bogatych w azot.
Szkodliwość
Nie ma opracowanych oficjalnych progów szkodliwości. Chociaż bluszczyk kurdybanek pojawia się w zbożach i roślinach okopowych, a także ogrodach warzywnych, jego obecność nie stanowi dla tych roślin ogromnej konkurencji. Nie rozmnaża się także na tyle szybko, żeby w krótkim czasie opanować całą uprawę, więc jego niewielkie ilości nie powinny mieć wpływu na poziom zbieranego plonu. Najbardziej szkodliwe jest jednak pojawienie się kurdybanka w koniczynach, na łąkach i na pastwiskach. Ze względu na gorzki smak olejków eterycznych, które w sobie zawiera, nie jest zbyt chętnie zjadany przez bydło i owce. Bywa natomiast zjadany przez konie, u których może wywołać silne dolegliwości układu pokarmowego.
Zwalczanie
W zasadzie jedynym sposobem na pozbycie się bluszczyku kurdybanka z uprawy jest mechaniczne usuwanie zachwaszczenia wokół pola i w ogrodzie. Ważne jest to, aby nie dopuścić przenoszenia się rozłupni w uprawę, co można zrobić usuwając dorosłe egzemplarze, a nawet, w miarę możliwości, siewki z miedz i skrajów pól. Jeżeli jest to niemożliwe, można zahamować jego rozwój przez jak najczęstsze koszenie porośniętych rejonów.
Wykorzystanie
Bluszczyk kurdybanek to roślina lecznicza o bardzo szerokim zastosowaniu. Wyciąg z niego bywa dodatkiem do syropów na kaszel ze względu na wykrztuśne i przeciwzapalne właściwości. Może być też składnikiem suplementów diety wspierających odchudzanie, ponieważ zawarta w nim cholina wspiera przemianę materii i zmniejsza poziomu cholesterolu. Duża zawartość saponin sprawia, że ma działanie moczopędne, więc może być stosowany przy schorzeniach nerek i całego układu moczowego.
Roślina jest miododajna a jej kwiaty są bardzo chętnie zapylane przez pszczoły, dlatego pszczelarze często czasowo umieszczają pasieki w miejscach, gdzie masowo występuje. I dobrze, ponieważ miód mieszany z dodatkiem bluszczyku kurdybanka wyróżnia się niepospolitym smakiem.
Autor: Katarzyna Kaźmierczak
Bibliografia:
Grzegorczyk S., Rośliny zbiorowisk trawiastych, Olsztyn 2010, s. 107
Hołubowicz-Kliza G., Rolniczy atlas chwastów, Puławy 2011, s. 92
Nawara Z., Rośliny łąkowe, Warszawa 2012, s. 235
