Radzimy, jak poprawnie szczepić winorośl
Cięcie winorośli to jeden z najważniejszych zabiegów pielęgnacyjnych. Przekonaj się!
Zobacz także
Niecięta winorośl może dorastać do kilkudziesięciu metrów. Aby wiedzieć, jak ją odpowiednio ciąć, należy zapoznać się z morfologią tej rośliny. Winorośl zbudowana jest z pieńka, z którego wyrastają łodygi szkieletowe, z nich zaś wyrastają łozy, czyli pędy dwuletnie. Z tych ostatnich wyrastają owocujące jednoroczne pędy, które w następnym roku stają się łozami. Pędy owocują tylko raz. Jeśli się ich nie wycina, stają się łodygami szkieletowymi. Latem na pędach jednorocznych wyrastają pasierby, które nie są istotne w uprawie winorośli. Zabierają tylko składniki pokarmowe, które mogłyby się przydać bardziej do rozwijania kwiatostanów i owocowania. Winorośl wymaga zatem silnych cięć. Niecięta wydaje małe i kwaśne owoce. Źle cięta, zbyt mocno, może być pobudzona do wybijania dłuższych pędów i pogorszonego kwitnienia, co powoduje spadek plonu.
Rodzaje cięć
Krótkie
Podczas krótkich cięć pozostawia się od 1 do 4 pąków na łozie. Ten rodzaj stosowany jest zwykle w uprawie odmian winiarskich. Wiele odmian winorośli źle znosi taki rodzaj cięcia. Ponadto większe problemy sprawia rozmieszczenie winorośli na rusztowaniu. Częściej prowadzi się cięcia mieszane – krótkie i długie.
Średniej długości
Przy cięciu na średnią długość pozostawia się 5–8 oczek na łozie. Ten rodzaj stosowany jest dla odmian źle znoszących krótkie cięcia. Częsty również w uprawie winiarskiej.
Długie
Cięcia długie są najczęściej stosowane w naszych warunkach klimatycznych. Pozostawia się wtedy 9 lub więcej pąków na łozie. Przy takim rodzaju cięcia stosuje się formowanie winorośli w jedno- lub dwuramienne sznury Guyota, co prawda uzyskuje się wtedy mniejszy plon, ale znacznie większe owoce.
Na owocowanie
Zasadnicze cięcia prowadzone na owocowanie winorośli stosuje się przed ruszeniem soków. Przycinanie wykonuje się na przedwiośniu – na początku marca, najpóźniej w drugiej dekadzie tego miesiąca. Przy okazji usuwa się pędy uszkodzone przez mróz. Przed cięciem zasadniczym można wykonywać cięcia wstępne jesienią, czyli wycinanie tych części rośliny, które nie będą potrzebne w następnym roku. Coroczne cięcia prowadzone na owocowanie warto uzupełniać częstymi cięciami odmładzającymi.
W połowie maja lub na początku czerwca wykonuje się przerzedzanie winorośli. Usuwa się słabsze i pozbawione kwiatostanów latorośle. Można również usuwać niektóre, najsłabsze kwiatostany. Przed kwitnieniem u silnie rosnących odmian przycina się wierzchołki wzrostu pędów. Pozwala to na zahamowanie na kilka dni ich wzrostu i przekazanie składników pokarmowych do kwiatostanów, co pobudzi lepsze kwitnienie i późniejsze owocowanie. Latem wycina się lub skraca wszelkie pasierby, które nie przekroczyły długości 5–7 cm. Wycinanie dłuższych może spowodować uszkodzenia pędów i pąków. Od połowy lipca do września, w zależności od uprawianej odmiany i warunków pogodowych, ogławia się wierzchołki pędów.
W późniejszych latach prowadzi się cięcia odmładzające. Winorośl wydaje coraz słabsze pędy, gorzej owocujące. Łozę wyrastającą bezpośrednio z pnia skraca się na 1–2 pąki. W następnym roku nowe pędny tnie się, by silnie owocowały.
W uprawie winorośli ważne są również cięcia sanitarne. Poprzez nie rozumie się wycinanie wszelkich porażonych przez choroby, uszkodzonych mechanicznie bądź uszkodzonych przez mrozy pędów.
Nie należy nigdy przycinać łodyg podczas ruszania soków. Doprowadzenie do wypływania płynów z miejsc cięcia powoduje uszkodzenia pędów, czasem porażenia przez choroby. Sama technika cięcia pędów jest równie ważna. Cięcie łozy nad oczkiem przeprowadza się w taki sposób, aby skos był ustawiony w przeciwnym kierunku pąka. Rany po cięciu warto smarować specjalną maścią ochronną. Grube pędy wycina się przy użyciu piły.
Formy winorośli
Sznur pionowy
Jeden z prostszych i często stosowanych w naszych ogrodach sposobów. Bardzo dobrze sprawdza się w polskich warunkach klimatycznych. Często formę tę utrzymuje się dla winorośli prowadzonych przy ścianach i płotach. Po posadzeniu przycina się krzew nad drugim pąkiem nad ziemią (lub wyżej, w zależności od oczekiwanej wysokości rośliny), aby mogły się rozwinąć kolejne pędy. Ładniejszy pęd po wyrośnięciu przywiązuje się pionowo do góry, drugi natomiast się przycina. W kolejnym roku z pozostawionego pędu wyrastają kolejne dwa. Jeden z nich, ładniejszy, przycina się do 30 cm wysokości (nad ziemią), przeważnie nad 3. pąkiem. Słabszy pęd się usuwa. Z pąków na pozostawionej, przyciętej łodydze wyrośnie pęd główny i dwa pędy boczne. Pęd przewodni przywiązuje się pionowo w górę, a boczne skośnie, bardzo delikatnie, ponieważ łatwo można je połamać. W kolejnym roku pędy boczne przycina się nad 2. pąkiem, a główny pęd do 30 cm nad ostatnim cięciem. W następnym roku znów główną łodygę przycina się 30 cm nad poprzednim cięciem, a pędy boczne nad 2. pąkiem. Pamiętajmy o wycinaniu pasierbów latem. Po wyprowadzeniu rośliny na wysokość 1,5 m wierzchołek przycina się na 2 oczka. Po uformowaniu krzewu można stosować cięcia łoz krótkie lub długie.
Sznur poziomy Guyota
Forma ta stosowana jest najczęściej dla winorośli prowadzonych na rusztowaniach, czasem przy ścianach. Po posadzeniu przycina się pęd nad 2.–6. pąkiem, w zależności od tego, jaką wysokość rozkrzewienia chcemy uzyskać. Wyrośnięty krzew (ok. 2-, 3-letni) przycina się, by pozostawić 2 łozy. Słabszą tnie się na 2 oczka, na czopek zastępczy. Silniejszą na 6–9 oczek i przygina poziomo do rozciągniętego na rusztowaniu drutu. Z pąków na łozie wyrastają pionowo pędy. Po zawiązaniu 2–3 gron przycina się je nad 3–4 liściem znajdującym się nad górnym gronem. Z krótszego pędu z drugiej łozy wyrastają 2 pędy, które początkowo prowadzi się pionowo i przywiązuje do palika. W drugim roku jeden z nich wycina się na czopek zastępczy, a drugi poziomo przywiązuje do drutu. Ramię w poprzednim roku rosnące wycina się. Latem pasierby wycinamy.
Sznur poziomy dwuramienny Guyota
Sposób ten polecany jest dla odmian bardzo silnie rosnących. Różni się od sznura poziomego pojedynczego tym, że prowadzone są w równoległym czasie dwie łozy (przycięte na 6–9 pąków), przygięte poziomo w przeciwne strony. Przy każdej z łoz znajduje się przycięty na 2 pąki czopek zastępczy. Pędy wyrastające z łoz prowadzi się pionowo w górę.
Autor: Joanna Żołnierkiewicz
Bibliografia:
Bernat A. (red.), „Abc ogrodnictwa”, Reader’s Digest, Warszawa 2011 r. s. 282–287.
Czynczyk A. i inni, „Sadownictwo”, wyd. Hortpress, miejsce wydania 2002 r., s. 448–451.
Klimek G., „Sadownictwo 2”, WSiP, Warszawa 2000 r., s. 268–271.
Mika A., „Cięcie drzew i krzewów owocowych”, PWRiL, Warszawa 2006 r., s. 186–192.
Myśliwiec R., „Winorośl w ogrodzie”, PWRiL, Warszawa 2006 r., s. 41–66.
Myśliwiec R., „Uprawa winorośli”, PWRiL, Warszawa 2013 r., s. 83–108.
Pieniążek S.A. (praca zbiorowa), „Sadownictwo”, PWRiL, Warszawa 2000 r., s. 626–627.
Prat J.-Y., „Abc sadownictwa”, wyd. Delta, Warszawa 2010 r., s. 134–143.
