Gleby gliniaste - dowiedz się, jak przystosować je do uprawy!
Gleby kwaśne - jak je przystosować i co można na nich uprawiać?
Zobacz także
Gleby o odczynie kwaśnym są wysycone jonami wodoru i glinu. Ich pH wynosi poniżej 6,5. Mają słabo wykształconą strukturę gruzełkowatą, a często są jej pozbawione. Rośliny najlepiej rosną na glebach lekko kwaśnych, ale żyto, ziemniaki, łubin i owies tolerują zakwaszoną glebę.
Podział gleb kwaśnych
Gleby o odczynie kwaśnym można podzielić według pH:
- poniżej 4,5 – gleby bardzo silnie kwaśne;
- 4,6–5,5 – gleby kwaśne;
- 5,6–6,5 – gleby lekko kwaśne.
W Polsce gleby kwaśne i bardzo kwaśne zajmują ok. 50% powierzchni kraju, zaś gleby słabo kwaśne – 30%.
Powstawanie gleb kwaśnych
Na powstawanie gleb kwaśnych mają wpływ: doprowadzanie do nich substancji zakwaszających wraz z nawozami, przewaga opadów nad parowaniem, pobieranie składników zasadowych przez rośliny uprawne oraz występowanie kwaśnych deszczy. Dodatkowo brak zasadowych składników w skałach macierzystych powoduje zakwaszanie gleb.
Gleby kwaśne często tworzą się ze skał magmowych bądź skał osadowych piaszczystych, które są ubogie w składniki zasadowe (np. wapń) i charakteryzują się odczynem kwaśnym. Wprowadzane do gleby wraz z nawozami siarczany bądź chlorki amonu najczęściej przyczyniają się do zakwaszania gleby. Spowodowane jest to tym, że rośliny pozostawiają w glebie jony H+, SO42- i Cl-, które są wnoszone wraz z nawozami. Niektóre rośliny z rodziny motylkowatych (np. groch czy bobik) i krzyżowych (np. rzepak) mogą wydzielać do gleby kwasy organiczne, które zakwaszają glebę.
Cechy gleb kwaśnych
Gleby kwaśne są bardzo często zlewne, a co za tym idzie bardzo łatwo ulegają zaskorupieniu. Wpływa to bardzo niekorzystnie na stosunki powietrzno-wodne. Kwaśny odczyn takich gleb powoduje, że niektóre zawarte w nich składniki pokarmowe są niedostępne dla roślin.
W roztworze glebowym występują duże ilości glinu, który ma toksyczny wpływ na rośliny. Są też w nim znaczne ilości manganu i żelaza. W takich warunkach glebowych ulega zahamowaniu aktywność bakterii glebowych i promieniowców, za to potęguje się działalność grzybów. Nitryfikacja w takich warunkach przebiega wolniej i wolny azot jest wiązany w mniejszych ilościach. Kwaśne gleby pozbawione są węglanu wapnia, a w ich próchnicy dominują fulwokwasy.
Rośliny wskaźnikowe
Odczyn gleb można określić na podstawie roślinności, jaka je porasta. Na glebach kwaśnych bardzo często występują paprocie i mchy.
Autor: mgr inż. Kinga Borek
Bibliografia:
- Gliński J., „Odczyn gleby”, (w:) „Gleboznawstwo”, pod red. nauk. S. Zawadzkiego, wyd. IV, PWRiL, Warszawa, str. 220–227
- Grzebisz W., „Kwasowość i odczyn gleby”, (w:) „Produkcja roślinna – środowisko i podstawy agrotechniki. Cz. I”, wyd. II, Hortpress, Warszawa 2012 r., str. 156–165
- Uggla H., „Odczyn gleby jako czynnik ekologiczny”, (w:) „Gleboznawstwo rolnicze”, PWN, Warszawa 1981 r., str. 229–231
- Zawadzki S., „Odczyn gleby”, (w:) „Podstawy gleboznawstwa”, PWRiL, Warszawa 2002 r., str. 96–99
- Zawadzki S., „Odczyn gleby” (w:) „Podstawy produkcji roślinnej”, PWRiL, Warszawa 1999 r., str. 122
