Dojenie krów mlecznych - etapy, techniki i automatyzacja doju
Hala udojowa - wszystko, co trzeba wiedzieć o jej rodzajach i obróbce mleka
Zobacz także
Najbardziej praco- i czasochłonnym zajęciem w oborach utrzymujących bydło mleczne są zabiegi związane z dojem, stanowią ponad 50% robocizny. Obecnie stosuje się wiele usprawniających pracę urządzeń, bardziej lub mniej zautomatyzowanych.
Wyróżnia się trzy główne systemy doju krów, które stosowane są w zależności od rodzaju chowu zwierząt. W oborach uwięziowych najlepszym rozwiązaniem są dojarki bańkowe i rurociągowe, najczęściej stosowane w polskich oborach. W oborach wolnostanowiskowych i wolno wybiegowych stosuje się dojarnie, czyli hale udojowe.
Dojarnia
Hala udojowa jest to oddzielne pomieszczenie, w którym odbywają się czynności związane z dojem mechanicznym krów. Wiele procesów w takich dojarniach usprawnia system zautomatyzowanej pracy dojarek. W każdej oborze dostosowuje się określony system roboczy w zależności od liczby krów. Pierwszym etapem, który również może być automatycznie sterowany jest przepędzanie krów. Krowy oczekujące na dój i paszę treściwą stoją w kolejce do hali udojowej, w tzw. poczekalni.
Bramki wpuszczają określoną liczbę krów, dostosowaną do liczby stanowisk udojowych. Krowy wchodząc do stanowiska udojowego, dotykają przekaźnikiem w obroży lub kolczyku odbiornik, który przekazuje dalej informację o swoim numerze do systemu, który zadaje odpowiednią ilość paszy treściwej dla danej krowy (na jej ilość wpływa numer laktacji, stan fizjologiczny oraz oczekiwana wydajność mleka). Pasza treściwa osypuje się z paszociągu do koryta, które znajduje się w przedniej części stanowiska. Przez cały czas doju, krowy pobierają paszę.
W zależności od rodzaju hali udojowej, stosuje się obniżony o 70-80 cm korytarz względem stanowisk, aby dojarz mógł swobodnie, bez większego wysiłku dostać się do wymienia, bez niepotrzebnego schylania się.
Po ustawieniu krów na stanowiskach, zdajane są pierwsze porcje mleka, aby sprawdzić stan wymienia i ocenić organoleptycznie mleko, które będzie dalej przekazane do zbiornika głównego. Po ocenie mleka (można stosować również automatyczny system zdajania i oceny pierwszych porcji mleka) następuje przygotowanie wymion do doju, czyli mycie oraz masaż.
W późniejszym etapie następuje automatyczne nakładanie kubków udojowych, dodajanie mechaniczne, zdejmowanie kubków oraz dezynfekcja strzyków. Niektóre urządzenia są na tyle zmechanizowane, aby zmniejszyć nakłady robocizny do minimum. W takich halach udojowych, można przyspieszyć pracę z 8-9 krów dojonych na godzinę (np. dojarkami ruruciągowymi) do 17-18 krów na godzinę. Praca dojarza w takich halach jest łatwiejsza, efektywniejsza i wygodniejsza.
W celu ochrony wymion przed nadmiernym działaniem siły ssącej i chroniąc je przed uszkodzeniami, aparaty udojowe są wyposażone w system zmieniający parametry podciśnienia i pulsacji, aby dopasować je do intensywności oddawania mleka przez daną krowę.
Rodzaje hal udojowych
Ze względu na rozmieszczenie stanowisk udojowych wyróżnia się kilka rodzajów dojarni. W polskich oborach o wolnostanowiskowym systemie chowu najczęściej stosuje się dojarnię typu „rybia ość”. W pomieszczeniu znajduje się 20 stanowisk, po 10 w każdym rzędzie ustawionych ukośnie. Pomiędzy rzędami stanowisk znajduje się zagłębiony korytarz, służący lżejszej pracy dojarza.
Na dwa stanowiska przypada jeden aparat udojowy. Krowy dobierane są pod kątem podobnej wydajności, aby dój trwał mniej więcej tyle samo czasu. Modyfikacją tego systemu są cztery rzędy stanowisk, ustawione w kształcę rombu. Umożliwia to dój większej liczby krów w jednym momencie. Dojarnia typu rybia ość może być wyposażona dodatkowo w urządzenia do zadawania paszy treściwej, odbioru i transportu mleka do pomieszczeń służących do chłodzenia i przechowywania mleka oraz w sprzęt myjący i dezynfekujący całe urządzenie udojowe.
czytaj dalej...
