Jak prawidłowo hodować dziki? Podpowiadamy!

Dzik Dziki

Dziki występują licznie w całej Europie. Są zaliczane do łownej zwierzyny grubej. W latach 2008/2009 populacja dzika wynosiła około 180 tysięcy sztuk. Od czasów II wojny światowej pogłowie stale rośnie.

Naturalnym środowiskiem bytowania dzików jest gęsty las mieszany zapewniający bazę paszową i schronienie. Dziki opuszczają las latem i udają się na pola uprawne, kukurydzy, ziemniaków i ścierniska.

Gospodarka łowiecka ma na celu opiekę nad warunkami bytowania zwierzyny grubej i drobnej, prowadzenie selekcji poprzez odstrzał oraz stałe zaopatrywanie ludności w dziczyznę. Hodowle zachowawcze dzików póki co nie mają racji bytu, ponieważ obecnie populacja stale wzrasta. Hodowle zamknięte służą głównie pozyskiwaniu skór oraz mięsa.

W Polsce nie istnieje rozwinięta tradycja spożywania dziczyzny. Największy jej procent jest eksportowany, do państw, w których cieszy się większym zainteresowaniem. W Polsce występuje niewiele hodowli dzika, ponieważ jest utrudniony rynek zbytu na terenie naszego kraju. Brak zainteresowania konsumentów dziczyzną, wynika głównie z jej wysokiej ceny oraz braku reklam dotyczących walorów smakowych i dietetycznych tego rodzaju mięsa.

Charakterystyka

Dorosłe dziki różnią się od siebie wielkością i masą ciała. Bardzo duży wpływ na oba parametry mają warunki środowiska, obfitość pokarmu na danym obszarze, cechy dziedziczne. U dzików występuje dymorfizm płciowy dotyczący wielkości dorosłych zwierząt. Samce są zazwyczaj większe od samic i posiadają fajki oraz szable (kły)

Dziki dzieli się na trzy klasy wiekowe – warchlaki, przelatki, dziki starsze. Samce dzieli się na wycinki (3-4 letnie), odyńce młode (5-6-cio letnie), odyńce stare (od 7 roku życia).
Dziki mają krępą, zwartą budowę, dużą głowę i szeroką część piersiową. Szyja jest gruba i umięśniona. Nogi są krótkie, ogon u samców zakończony pędzlem. Ryj jest wydłużony, z tarczą ryjową pozbawioną włosów. Małe oczy są osadzone po bokach głowy. Uszy są w kształcie szerokich trójkątów.

Dziki mają grubą skórę, u odyńca na grzbiecie i karku jest najgrubsza. Całe ciało oprócz ryja jest pokryte długimi włosami ościstymi (samce mają dłuższą szczecinę od samic).

W zimę dziki mają umaszczenie od brunatnego do grafitowego, w lato sierść jest krótsza i ma srebrne końce włosów. Prosięta do 3-4 miesięcy mają pasiaste umaszczenie, brązowo-żółte.

Dziki zmieniają sierść z zimowej na letnią w maju. Należą do zwierząt wszystkożernych. W naturalnych warunkach pokarm roślinny stanowi około 90%, a zwierzęcy resztę. W sprzyjających warunkach żywi się zbożami, burakami, ziemniakami i roślinami motylkowatymi, które zjada bezpośrednio na polach uprawnych ku niezadowoleniu rolników. Od jesieni do wiosny głównie żywią się żołędziami i bukwią, często wygrzebują młode pędy i korzonki. Do pokarmów zwierzęcych zaliczając się dżdżownice, owady, larwy, bezkręgowce, jaja, ptaki, gryzonie i padlina.

Samice uzyskują dojrzałość płciową w wieku 10 miesięcy, a samce w wieku 24 miesięcy. Okres rozrodczy przypada od października do grudnia. Podczas sezonu rozrodu zwierzęta skupiają się w większe grupy tzw. watahy. Samce toczą bój o partnerki, aż w stadzie pozostaje tylko najsilniejszy samiec, postawiony najwyżej w hierarchii.

Ciąża

Ciąża trwa dokładnie tyle samo dni, ile u świni domowej, czyli 113 dni (18 tygodni). Samice zbliżające się do porodu opuszczają stado i szykują barłóg, czyli zaciszne, osłonięte miejsce przygotowane do porodu. Najwięcej porodów odbywa się w marcu i kwietniu. W miocie rodzi się od 3 do 8 prosiąt. Liczba urodzonych młodych zależy od wieku i dojrzałości samicy. Dopiero po 2 tygodniach wychodzą z barłogu z lochą. Dziki mają bardzo rozbudowany instynkt macierzyński, ostrzegają młode przed niebezpieczeństwem, a w razie potrzeby zaciekle bronią. Laktacja loch trwa do 4 miesiąca po porodzie. Prosięta już po 2 tygodniach rozpoczynają żer, w skład którego wchodzi pokarm zwierzęcy i roślinny.

Rodzaje hodowli dzików

Dziki mogą być hodowane w łowiskach otwartych lub w hodowli zamkniętej. Hodowla dzika ma na celu introdukcję w środowisko o małym zagęszczeniu lub produkcję dziczyzny.

Łowiska otwarte najczęściej prowadzone są przez kółka łowieckie. Głównym zadaniem tego typu hodowli jest zwiększenie bazy żerowej dzika w naturalnych, leśnych warunkach.

W łowiska otwartych stosuje się poletka łowieckie. Najczęściej zagospodarowanie terenów leśnych wynosi 4 poletka po 0,5 hektara, rozmieszczone równomiernie na 1000 hektarów lasu. Poletka leśne muszą być uprawiane w taki sposób, aby zachęcić dziki do korzystania z nich, zamiast z pól rolnych. Gleba na poletkach leśnych wymaga specjalnych zabiegów agrotechnicznych oraz nawożenia, ponieważ najczęściej nie należy do jakościowo dobrych. Ważnym zabiegiem jest zastosowanie płodozmianu. Dziki muszą mieć dostęp do paszy przez cały rok. Największe szkody na polach wyrządzają od wiosny do lata. Najczęściej na poletkach wysiewa się ziemniaki, kukurydzę i owies. W zimę doskonałą pasze stanowi kapusta pastewna. Poletka muszą być ogrodzone mocną siatką lub płotem. Otwiera się je wtedy, kiedy warzywa lub zboże są gotowe do zjedzenia.

Dokarmianie dzików ma na celu utrzymanie dobrej kondycji, szczególnie w srogie, śnieżne zimy. W specjalnych miejscach żeru wysypuje się pasze treściwe tj. zboża i żołędzie oraz pasze objętościowe soczyste, a więc głównie ziemniaki, buraki, marchew, kapustę. W gospodarce łowieckiej przyrządza się również kiszonkę łowiecką, która jest zrobiona z ziemniaków i zielonki kukurydzy. Ważnym aspektem łowisk otwartych jest ułatwianie dzikom dostępu do zbiorników wodnych, z których mogą pobierać wodę pitną.

Hodowla zamknięta, czyli zagrodowa rozwinęła się głównie ze względu na potrzeby polowań zbiorowych lub łatwe pozyskanie dziczyzny w latach 70. ubiegłego wieku. Zagrody dzicze są wielkości 600-800 hektarów powierzchni lasów. Utrzymanie dużej liczby dzików na takim obszarze wymusza obfite dokarmianie przez cały rok.

Żywienie

Najczęściej w żywieniu stosowane są kiszonki z ziemniaków i kukurydzy, okopowe oraz zboża w formie mieszanki kukurydzy z owsem. W hodowli zamkniętej obserwowany jest spadek liczebności miotów oraz masy tusz młodych osobników.

Choroby

Bardzo dużym niebezpieczeństwem są choroby, które na terenie hodowli zamkniętej mogą się rozpowszechnić w bardzo szybkim tempie. Czynnikami zakaźnymi mogą być inne zwierzęta, np. dzikie ptaki lub skażona pasza. Dziki narażone są w znacznym stopniu na pasożyty wewnętrzne i zewnętrzne. Można próbować zapobiegać rozwojowi tego typu chorób, ale mimo wszystko nawrót choroby jest bardzo częsty (odchody pozostające na obszarze hodowli). W mniejszych hodowlach zamkniętych stosowane są zadaszenia, paśniki i koryta oraz poidła.

 

Bibliografia:

Bouchner M., „Zwierzęta Łowne” wyd. Delta, Warszawa 2004 r., s. 198-199.

Daszkiewicz T., Janiszewski P., „Zwierzęta łowne”, wyd. UWM, Olsztyn 2010 r., s. 26-28

Fruziński B., „Dzik”, wyd. CEDRUS, Warszawa 1992 r., ss., 17-20, 24-90, 92-105, 146-171.

Haber A., Pasławski T., Zaborowski S., „Gospodarstwo łowieckie”, PWN, Warszawa 1983 r., s. 171-207.

Haber A., „Dzik”, PWRiL, Warszawa 1969 r., s.139-150.

Nüβlein F., „Łowiectwo”, wyd. Galaktyka, Łódź 2005 r., s. 232-251, 131-136.

Pasławski T., Łowiectwo”, wyd. „Świat”, Warszawa 1994 r., s. 44-48, 79-106.

Szałapak E., „O zwierzynie. Ciekawostki i fantazje”, wyd. AMIA, Wrocław 2001 r., s. 46-55.

CZY WIESZ COKOLWIEK O POLSKIM LEŚNICTWIE I ŁOWIECTWIE? PRZEKONAJ SIĘ!

[1/10] Które z wymienionych zwierząt łownych jest w Polsce najmniej liczne?

Dodaj komentarz

Rynek Rolny to pierwszy profesjonalny branżowy portal rolniczy z giełdą rolną. Darmowe ogłoszenia rolnicze i aktualne ceny produktów rolnych. Sprzedawaj i Kupuj z nami!

Sulejkowska 56/58 lok 215
04-157 Warszawa, Polska

Email: kontakt [małpa] rynek-rolny.pl

Newsletter

Fundusze Europejskie – dla rozwoju innowacyjnej gospodarki