Odchów cieląt - sposoby utrzymania, żywienie cieląt i zabiegi pielęgnacyjne
Jakie są najlepsze metody schładzania mleka i schładzalniki na mleko?
Zobacz także
Mleko bezpośrednio po doju ma temperaturę 35 ̊C, a więc idealną dla rozwoju drobnoustrojów, które powodują kiśnięcie i psucie się mleka. Najważniejszą czynnością, którą na leży wykonać po doju, aby zahamować proces rozwoju bakterii to jak najszybsze schłodzenie mleka.
Mleko po ochłodzeniu do prawidłowej temperatury zachowuje swoje wartości odżywcze i technologiczne. Czas przechowywania mleka oczekującego na odbiór z mleczarni w schładzalnikach zależy od szybkości schłodzenia i temperatury magazynowania.
Mleko w temperaturze 15 ̊C może być przechowywane maksymalnie 4 godziny, natomiast schłodzone do 6-8̊C od 4 do 18 godzin. Najdłużej, bo ponad 18 godzin można magazynować mleko w temperaturze 4 ̊C. Jest to temperatura, w której drobnoustroje rozwijają się najwolniej. Schładzalniki na mleko dostosowuje się do ilości produkowanego mleka oraz częstości odbioru przez mleczarnię.
Małe gospodarstwa zlokalizowane daleko od najbliższej mleczarni przechowują mleko dla bezpieczeństwa w temperaturze 4̊C. Mleko odbierane codziennie, a nawet dwa razy dziennie może być przechowywane w temperaturze 6-8 ̊C.
Metody chłodzenia mleka
Nie od dziś wiadomo, że najprostszą metodą chłodzenia jest umieszczanie pojemników z mlekiem w zimnej wodzie. Jeszcze nie tak dawno umieszczano konwie z mlekiem w studni, aby zachować dłuższy termin przydatności mleka.
Woda użyta do chłodzenia powinna mieć temperaturę o 2̊C niższą od wymaganej temperatury mleka. Prawidłowa temperatura chłodzenia powinna być osiągnięta nie dłużej niż po upływie dwóch godzin. W chłodziarkach tego typu stosuje się zimną wodę wodociągową lub mieszaninę wody z lodem. W ten sposób chłodzi się mleko w konwiach, wstawiając je do basenu przepływowego.
Metoda ta jest kosztowna ze względu na zużycie wody. Aby schłodzić mleko w ciągu dwóch godzin do temperatury 6-8 ̊C na jeden litr mleka wykorzystuje się 12 litrów wody wodociągowej. Podczas tego czasu należy co jakiś czas mieszać mleko. Ten system może być wykorzystywany w małych fermach posiadających kilka sztuk bydła.
Mleko może być chłodzone przy pomocy konwi zanurzeniowych z mieszalnikiem. Woda wodociągowa przepływa przez mieszalnik powodując dodatkowe źródło oziębiania i jednoczesne mieszanie mleka. Tym sposobem mleko można schłodzić w 20 minut, a na 1 lintr mleka zużywa się 4 l wody wodociągowej.
Gospodarstwa posiadające większą liczbę krów i produkujących po kilkaset litrów mleka dziennie do chłodzenia mleka wykorzystują chłodziarki. Są to zbiorniki o podwójnej ścianie, w której przemieszcza się skroplony czynnik chłodzący- freon lub amoniak. Chłodziarka jest wyposażona w mieszadło wirujące z prędkością dostosowaną do ilości mleka w zbiorniku, zapobiegając nadmiernemu napowietrzeniu płynu oraz w termostat regulujący temperaturę mleka i płynu wewnątrz ścianek. Schładzalniki tego typu są wykonane z materiałów nierdzewnych, gumowych, odpornych na dezynfekcję oraz mycie.
W produkcji mleka bardzo ważna jest higiena doju oraz przechowywania mleka. Chłodziarki wszystkich wymienionych typów powinny być czyszczone po każdym odbiorze mleka. Duże fermy utrzymujące od kilkudziesięciu do kilkuset sztuk bydła wykonujące dój w halach udojowych nie uczestniczą w procesie przemieszczania mleka do zbiorników. Mleko jest transportowane automatycznie rurociągami do zbiorników chłodzących, które regulują temperaturę przechowywania. Rurociąg oraz zbiornik na mleko jest myty i dezynfekowany po każdym doju i odbiorze mleka, również automatycznie.
Autor: mgr inż. Dorota Kolasińska
Bibliografia:
- Mechanizacja produkcji zwierzęcej. Kowalik W., Lebiedowicz W., Siarkowski Z., Wrotkowski K., Wydawnictwo Akademii Rolniczej w Lublinie, Lublin 1999, ISBN 83-86761-78-4, 180-185
- Mechanizacja rolnictwa : maszyny i urządzenia do produkcji roślinnej i zwierzęcej. Kuczewski J., Waszkiewicz C., Wydawnictwo SGGW, Warszawa 2007, ISBN 83-7244-837-X, 451-453
