Mszyca jabłoniowa - poznaj objawy i sposoby walki z groźnym pluskwiakiem
Zobacz także
Mszyca jabłoniowa (Aphis pomi) należy do pluskwiaków równoskrzydłych z rodziny mszycowatych. Występuje na drzewach i krzewach różnych gatunków z rodziny różowatych, w tym – oprócz jabłoni – na jarzębach, głogach, gruszach czy irgach. Jej pojawienie się w szkółkach czy młodych nasadzeniach jabłoni jest szczególnie niebezpieczne, ponieważ atakuje ona z umiłowaniem młode pędy, z których wysysa sok.
Opis szkodnika
Dzieworodne samice z dwoma parami skrzydeł osiągają długość do 2 mm. Są koloru zielonego, a po bokach ciała i na końcowych tergitach mają małe i ciemne skleryty. Samice dzieworodne bez skrzydeł są zaś mniejsze – osiągają od 1,2 do 2,4 mm długości. Ubarwiają się również na zielono, a ich ciała pokryte są woskiem. Mają też długie czarne syfony oraz ciemny ogonek. Ich jaja są z kolei również czarne, ale matowe, a w kształcie – owalne; ich długość wynosi ok. 0,5 mm. Warto wspomnieć, że larwy wyglądają praktycznie tak samo jak osobniki dorosłe, tyle że są mniejsze.
Cykl życia mszycy jabłoniowej
Mszyce składają jaja zimowe na młodych pędach w pobliżu pąków. Wiosną, w kwietniu, wylęgają się larwy, które po ok. 2 tygodniach przekształcają się w dzieworodne założycielki rodu, co oznacza, że mają one zdolność do rozmnażania mimo braku zapłodnienia. Okazuje się, że każda z takich mszyc jest w stanie urodzić ok. 70 larw w ciągu miesiąca. Pod koniec maja z kolei w koloniach pojawiają się osobniki ze skrzydłami, które mogą dzięki nim przedostać się na inne rośliny z rodziny różowatych – w tym wypadku na inne jabłonie. Latem płodność spada do ok. 20 jaj na samicę. Na przełomie września i października rozwija się pokolenie płciowe, które to właśnie jest odpowiedzialne za składanie jaj zimowych. Jest ich zdecydowanie mniej, ponieważ każda mszyca ma zdolność złożenia od 1 do 4 sztuk. Istotne jest, że w ciągu roku rozwija się od 10 do aż 16 pokoleń tego szkodnika (!).
Objawy bytowania
Już same jaja są w stanie nas zaalarmować, ponieważ może ich być tak dużo, że kora wygląda, jakby pokryła się sadzą. Jeśli chodzi o żerowanie osobników dorosłych, to najpierw atakują one od spodu wierzchołki rozwijających się liści, ich główne nerwy oraz ogonki liściowe. Prowadzi to do ich skręcania się. Następnie mszyce wędrują na młode pędy, wilki czy odrosty korzeniowe, na których to tworzą ogromne kolonie. Ich szkodliwa działalność polega na wysysaniu z pędów soków, co doprowadza do pękania kory, a nawet do uschnięcia całego pędu. Bytowanie mszyc ma też wpływ na skłonność pędów do wymarzania zimą.
Dodatkowo zarówno pędy, jak i liście pokrywają się spadzią wydalaną przez nie za pomocą wspomnianych syfonów. Substancja ta przyciąga z kolei mrówki, które się nią żywią. W zamian za to bronią je one przed drapieżnikami, ale samym roślinom nie wyrządzają żadnych szkód.
Zwalczanie
Konieczne jest natychmiastowe opryskanie roślin tuż po zauważeniu pierwszych kolonii mszyc. Zabieg można powtórzyć ewentualnie na przełomie czerwca i lipca. Najlepsze okazują się preparaty kontaktowe, przykładowo Decis 2,5 EC. Powyżej 18°C lepiej zastosować środki karbaminianowe. Szczególnie ważne jest to w szkółkach, gdzie próg zagrożenia wynosi 30 pędów opanowanych przez mszycę na 300 sprawdzonych. W celu zniszczenia jaj zimowych należy jeszcze przed nabrzmieniem pąków opryskać rośliny preparatem z olejem parafinowym.
Okazuje się również, że ciepła i wczesna wiosna może wpłynąć na znaczne zmniejszenie się kolonii mszycy jabłoniowej, ponieważ do prawidłowego rozwoju potrzebuje ona długiej zimy.
Bibliografia:
- Łabanowski G., Soika G., Szkodniki ozdobnych drzew liściastych, Kraków 2010, s. 53, 64, 67–68, 78.
- Meudec G., Prat J.-Y., Retournand D., Choroby i szkodniki drzew i krzewów owocowych. Gatunek po gatunku. Rozpoznawanie i zwalczanie, Warszawa 2014, s. 200–201.
- Wiech K., Szkodniki drzew owocowych, Kraków 2008, s. 70–71.
Źródło zdjęcia nr 2: Wikipedia, autor: Pengo, licencja: Public Domain.
Opis: A. Dorosła samica; B. Dorosły samiec; C. Młoda samica; D. Samica z jajkiem. E. Jajka
