Nawłoć kanadyjska – jesienią, kwietnym kobiercem spowija pola i ugory

Nawłoć kanadyjska Nawłoć kanadyjska

Nawłoć kanadyjska przepięknie zakwita późnym latem i sprawia, że na ugorach i polach robi się żółto. Potocznie zwana jest polską mimozą i zgodnie z tym, co pisał Tuwim, a później śpiewał Czesław Niemen, to właśnie nawłocią jesień się zaczyna. Nawłoć kanadyjska to jedna z najstarszych bylin ozdobnych, która przybyła do Europy w połowie XIX w. z Ameryki Północnej, dokładnie z północnej części Stanów Zjednoczonych i Kanady. Dawniej uprawiano ją w ogrodach i doceniano jej miododajność. Z czasem jednak nawłoć szybko się rozprzestrzeniła na nieużytkach i ugorach.

W Polsce występuje masowo w całym kraju. Porasta siedliska ruderalne, ogrody, mokre łąki, rowy melioracyjne, pola uprawne w pobliżu rzek, nadrzecza, nieużytki. Tworzy rozległe kępy. Preferuje gleby aluwialne, gliniaste, wilgotne, umiarkowanie próchnicze i stanowiska słoneczne. Zachwaszcza plantacje wiklinowe, sady, użytki zielone, zaniedbane łąki. Zagrożenie wynikające z obecności nawłoci na użytkach zielonych, polach i w miejscach dzikich wiąże się z tym, że poprzez produkcję nasion oraz rozbudowany system podziemnych kłączy szybko się rozprzestrzenia, wypierając rodzime gatunki.

Charakterystyka

Nawłoć kanadyjska (Solidago canadensis L.) jest gatunkiem rośliny wieloletniej, należącej do rodziny astrowatych. Osiąga od 60 do 150 cm wysokości. Ma rozbudowany system pełzających kłączy podziemnych. Łodyga nawłoci jest brunatnie zabarwiona, pokryta krótkimi włoskami, w górze rozgałęziająca się i gęsto ulistniona. Liście z niej wyrastające umieszczone są na wąskiej nasadzie, o kształcie lancetowatym, krótko owłosione z obu stron, zaostrzone, silnie pikowane i wyraźnie żyłkowane.

Kwiatostan ma postać licznych drobnych koszyczków, rosnących na krótkich szypułkach i zebranych w wiechowate grona odgięte w tył. Kwiaty są gwiazdkowate i mają kolor jasnożółty, który wabi owady. Listki okrywy są nierówne, równowąskie i lancetowate, tępe lub ostro zakończone. Nawłoć kwitnie od sierpnia do października. Rozmnaża się wegetatywnie dzięki kłączom oraz za pomocą niełupek z puchem kielichowym, które dodatkowo posiadają aparaty lotne ułatwiające ich rozsiewanie przez wiatr. Szarawozielone siewki pojawiają się pod koniec wiosny lub z początkiem lata. Pierwsze liście są eliptyczne, zwykle krótko owłosione, unerwienie pierzaste z nerwami bocznymi, następne lancetowate, u starszych coraz bardziej wydłużone.

Zastosowanie w medycynie

W XVI i XVII w. nawłoć kanadyjska wykorzystywana była często jako lek na paradontozę, kamienie nerkowe, gojący rany. Ziele byliny zawiera: saponiny, olejek eteryczny, goryczki, garbniki, śluz, cukry oraz alkaloidy, antyoksydanty. W celach zielarskich zbiera się młode pędy, kwitnące wierzchołki, ale przed całkowitym rozwinięciem się kwiatów. Do 30 cm zrywa się lub ścina nożem albo sekatorem. Tak pobrane części nawłoci suszy się w przewiewnym miejscu lub w suszarniach ogrzewanych do temperatury 40°C.

Nawłoć jest wykorzystywana przede wszystkim jako środek moczopędny i przy infekcjach dróg moczowych, w tym kamicy nerkowej. Napar działa moczopędnie, rozkurczowo i oczyszcza organizm. Pomaga również w nieżytach przewodu pokarmowego. Zewnętrznie działa przeciwzapalnie i przeciwgrzybiczo. Odkaża skórę, przyspiesza gojenie siniaków. Można nim płukać jamę ustną i gardło. Ponadto z kwiatów otrzymuje się żółty barwnik do tkanin.

Nawłoć w ogrodzie

Nawłoć kanadyjska atrakcyjnie prezentuje się w ogrodach i na rabatach. Jest mało wymagającą byliną, którą z powodzeniem można sadzić w miejscach, w których bardziej wybredne rośliny nie chcą rosnąć. Nawłoć preferuje stanowiska słoneczne, z glebą niezbyt żyzną i wilgotną, ale nie nazbyt, gdyż może pojawić się mączniak. Zabiegi pielęgnacyjne polegają na przycinaniu górnych pędów po przekwitnięciu, aby rośliny zanadto się nie rozprzestrzeniały i rozsiewały, usuwaniu korzeni, corocznym przesadzaniu na jesieni do donic, by uniknąć zgnilizny korzeni.

Nawłoć efektownie wygląda na rabatach i obwódkach, zwłaszcza późną jesienią, gdy kwitnie. Z tego względu ładnie prezentuje się w kompozycjach z chryzantemami, przymiotnem ogrodowym, ostróżkami, rudbekią i z dzielżanem. Może być również uprawiana w donicach wypełnionych ziemią uniwersalną, na wpół zmieszaną z rozdrobnioną korą. Polskie mimozy dzięki swoim okazałym kwiatom wabią nie tylko pożyteczne owady, lecz także szkodniki, przede wszystkim zwójki. Można je usuwać chemicznie, ręcznie lub ekologicznie poprzez nakładanie roztworu z bzu czarnego.

Profilaktyka i zwalczanie

Nawłoć kanadyjska jest uciążliwym, ekspansywnym i trudnym do wytępienia chwastem. Porasta siedliska ruderalne, uprawy wikliny, zaniedbane łąki i sady. Opanowuje użytki w bardzo krótkim czasie, wystarczy, że przez jakiś czas nie będziemy prowadzili dostatecznych prac pielęgnacyjnych lub użytkowali pól. Wówczas nawłoć zaczyna dominować, spowijać użytki swym kwietnym kobiercem i tworzyć gęste zarośla, wypierając inne gatunki.

Działania ochronne powinny polegać na usuwaniu roślin z terenów ruderalnych, choć jest to trudny i pracochłonny proces. Jeśli nawłoć się jeszcze bardzo nie rozprzestrzeniła, można spróbować wykopać poszczególne jej kępy, ze starannym uwzględnieniem podziemnych kłączy. Natomiast jeśli chwast spowija większy obszar łąk lub pól, to należy przeprowadzić głęboką orkę. W przypadku gdy warunki nam na to nie pozwalają, wówczas konieczne jest kilkukrotne w ciągu roku koszenie, które przeprowadza się przed okresem kwitnienia chwastów.

W uprawach wikliny, które często są atakowane przez nawłoć, profilaktycznie należy starannie odchwaścić stanowisko z nawłoci, np. poprzez głęboką orkę, gdyż po posadzeniu wikliny, chwasty z trudem dają się wyeliminować. Oprócz tego należy zachować odpowiedni przedplon złożony z roślin okopowych lub motylkowych. W pierwszym roku po posadzeniu wiklina jest wrażliwa na zachwaszczanie. Prace mechaniczne polegające między innymi na spulchnianiu gleby, należy rozpocząć po wzejściu pierwszych pędów. W dalszych pracach ochronnych zaleca się także zastosowanie środków chemicznych. Opryski z herbicydów wykonuje się po posadzeniu wikliny preparatami typu: Bladex 50 WP, Sencor 70. Natomiast przed rozpoczęciem wegetacji, używa się środków doglebowych: Bladex, Afalon, Patoran, a po wschodach herbicydów dolistnych: Agrosar 360 SL, Casoron G, Lontel, Tergo, pojedynczo lub w mieszankach.

 

 

Autor: Helena Kędra

Bibliografia:

Hers J., „Szczegółowa uprawa roślin”, Warszawa 1980 r., PWN, s. 464.

Hołubowicz-Kliza G., „Rolniczy atlas chwastów”, wyd. IUNG-PIB, Puławy 2002 r., s. 178.

Jasińska Z. i Kotecki A. (red.), „Szczegółowa uprawa roślin. T. II”, Wydawnictwo Akademii Rolniczej we Wrocławiu, Wrocław 2003, s. 613.

Mcvicar J., „Księga ziół”, wyd. Solis, Warszawa 2006 r., s. 244.

Mozler V., „Kwitnący ogród”, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa 1983 r., s. 183.

Paradowski A., „Atlas chwastów”, wyd. Plantpress, Kraków 2013 r., s. 106.

Rausch A., „Leksykon Daumonta. Byliny. Pochodzenie. Środowisko. Sadzenie. Pielęgnacja”, wyd. Warszawa 2006 r., s. 280.

Tymrakiewicz W., „Atlas chwastów”, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa 1976 r., s. 338.

ROŚLINY WCALE NIE TAKIE ZNANE! SPRAWDŹ SIĘ W NIECODZIENNYCH PYTANIACH

[1/10] Które drzewo w średniowiecznej Europie było czczone jako symbol boga piorunów?

Komentarzy (1)

  1. teresa frączek

    Mimozami jesień się zaczyna... Doskonała do naparu, herbatki. Moczopędna i dobra na wzmocnienie odporności.

Dodaj komentarz

Rynek Rolny to pierwszy profesjonalny branżowy portal rolniczy z giełdą rolną. Darmowe ogłoszenia rolnicze i aktualne ceny produktów rolnych. Sprzedawaj i Kupuj z nami!

Sulejkowska 56/58 lok 215
04-157 Warszawa, Polska

Email: kontakt [małpa] rynek-rolny.pl

Newsletter

Fundusze Europejskie – dla rozwoju innowacyjnej gospodarki