Nurogęś - zagrożony wyginięciem, lubiący towarzystwo ludzi ptak

1/6 Następne

Zaloguj się, aby dodać własne zdjęcie do tego artykułu!

Zobacz także

Nurogęś (Mergus merganser) to gatunek należący do grupy traczy z rodziny kaczkowatych. Ponieważ ptak ten jest zagrożony wyginięciem, ma status ochronny. Okazuje się, że w Polsce zanotowano zaledwie ok. 100 stanowisk lęgowych położonych na północy i zachodzie. Zauważa się jednak, że nurogęsi przybyło w centrum kraju, gdzie gniazdują całkiem chętnie, ponieważ jako ptaki w miarę towarzyskie nie izolują się od ludzi.

Występowanie

Tego tracza spotkać można szczególnie w północnej i wschodniej Europie, a także w Azji na terenach ciągnących się aż po Chiny i Japonię. Trzeba jednak pamiętać, że będą to wyłącznie obszary o umiarkowanej strefie klimatycznej. W Polsce zaś najchętniej zasiedlają one wszelkie duże i niezamarzające zbiorniki wodne, np. jeziora, rzeki, zalewy, oraz płytkie zatoki morskie. Prawdopodobieństwo obserwowania nurogęsi w tej ostatniej okoliczności wzrasta szczególnie w bardzo mroźne zimy, gdy wody śródlądowe ścina lód.

Istotne jest także to, że ptaki te są częściowo wędrowne. Okazuje się, że te na co dzień zasiedlające tereny północne będą odlatywały na wybrzeże Atlantyku, południowo-zachodnie wybrzeże Bałtyku czy wody śródlądowe południowej Europy w październiku, a wrócą na przełomie marca i kwietnia. Z kolei nurogęsi z pozostałych obszarów pozostają na zimę na swoim terytorium lęgowym.

Charakterystyka

Nurogęsi charakteryzują się silnym dymorfizmem płciowym, co oznacza, że samce poza okresem spoczynkowym wyglądają zupełnie inaczej niż samice. Wynika to z tego, że samce muszą swoim wyjątkowym wyglądem przyciągać potencjalne partnerki, te z kolei są ubarwione ochronnie, żeby mogły w spokoju opiekować się pisklętami. Oba dorosłe osobniki są jednak podobnej wielkości (długość ciała: 58–66 cm, rozpiętość skrzydeł: 85–95 cm), a ważyć mogą od 900 g do ponad 2 kg – są więc wyraźnie większe od kaczki domowej, a bardziej podobne do gęsi.

Samce: od maja do października noszą szatę spoczynkową i wtedy są całkiem podobne do samic, tyle że mają o wiele ciemniejszy grzbiet, a ich skrzydła są czarno-białe. Poza tym okresem ich głowy i górna część szyi są połyskująco czarne i bardzo wyraźnie odcinają się od reszty białej szyi i piersi. Ta jednak charakteryzuje się efektownym czerwonawym nalotem. Poza tym ma on jeszcze czarny grzbiet, pomarańczowe nogi, dosyć mały czub na głowie i ciemnoczerwony dziób, który na samym końcu jest ostro zagięty niczym haczyk i ma jakby małe „ząbki”. Na co dzień jego głos jest ledwie słyszalny.

Samice: jej ciemnobrązowe głowa i szyja również ostro odcinają się od jasnego ciała. Grzbiet ma popielatoszary, a podbródek – biały. Ciekawy jest także jej spory czub na głowie, który ma zmienny kształt w zależności od jej nastroju. Dziób trochę jaśniejszy niż u samca. Warto też wspomnieć o młodych, które są do niej bardzo podobne, tyle że ich upierzenie jest jaśniejsze, a wokół ich oczu widać białe plamy. Często wydawanym przez nie odgłosem jest chrapliwe „karr”.

Zarówno samce, jak i samice mają białe pióra puchowe ukryte na spodzie ciała pod tymi pokrywowymi. Najistotniejsze jest jednak to, że ich upierzenie jest wodoodporne, co jest konieczne do przeżycia na wodzie i nieprzemarznięcia. Z tego też względu nurogęsi mają silnie rozwinięty gruczoł kuprowy, który jest odpowiedzialny za produkcję oleistej wydzieliny służącej do nacierania – i tym samym impregnowania – piór. Zabiegom pielęgnacyjnym z użyciem tej substancji ptaki te poświęcają ok. 2 godzin dziennie, zazwyczaj na wieczór tuż przed spoczynkiem.

Gniazdowanie

Ptak ten preferuje głębokie zbiorniki wodne, które są czyste i obfite w ryby, a tafla wody jest wręcz krystaliczna. Niestety, o takie coraz ciężej. Nurogęsi potrzebują również lesistych brzegów ze starymi drzewami pełnymi dziupli, choć mogą gniazdować też w skrzynkach lęgowych, jamach, lub nawet w budynkach. Zimą ptaki te gromadzą się w spore stada mogące liczyć do dziesiątek tysięcy, zaś o innych porach dochodzi do rozdzielenia – samice da się bardzo łatwo obserwować w odróżnieniu od samców, które uciekają w dalekie i niedostępne miejsca, aby tam odbyć się mogło pierzenie. Same gniazda są raczej skąpe pod względem posłania – zazwyczaj nie ma w nich nic oprócz własnego puchu, ewentualnie małej ilości źdźbeł trawy czy wrzosu.

czytaj dalej...