Owocnica jabłkowa - najczęstszy szkodnik jabłoni. Jak z nim walczyć?

Zaloguj się, aby dodać własne zdjęcie do tego artykułu!

Zobacz także

Owocnica jabłkowa (Hoplocampa testudinea) należy do grupy błonkówek z rodziny pilarzowatych. Atakuje ona jabłonie, a szczególnie te w starych – i często niechronionych – sadach. Jej bytowanie można bardzo szybko rozpoznać po widocznych na jabłkach rdzawych bliznach bądź już wcześniej –po mocno zniekształconych zawiązkach z widocznymi czarnymi otworami. Może ona doprowadzić do ich masowego opadania, co wpływa na wielkość plonu.

Opis szkodnika

Jaja są maleńkie, bo mają długość ok. 1 mm. Ich kształt jest nerkowaty, a kolor – biały. Larwy z kolei są dosyć duże, bo mają prawie 2 cm. Również są białe (ewentualnie jasnoróżowe), ale z brązowymi głowami. Poczwarki mają dokładnie to samo ubarwienie i dobrze widać u nich części ciała rozwijającego się owada. Dorosły osobnik zaś ma już wielkość ok. 7 mm. Jego korpus jest żółty z brązowoczarnym rysunkiem, a u samicy odwłok kończy się dodatkowo pokładełkiem, czyli rurkowatym narządem służącym do składania jaj. Owocnicy wykształcą się też dwie pary błoniastych skrzydeł, które w czasie spoczynku są złożone wzdłuż ciała.

Cykl życia

Larwy owocnicy jabłkowej zimują dosyć głęboko w ziemi – potrafią zejść nawet do 20 cm pod jej powierzchnię. Tam też tworzą sobie kokony poprzez zlepianie ze sobą grudek piasku. W kwietniu, wraz z rozpoczęciem się kwitnienia jabłoni, dorosłe osobniki wylatują i osiadają na kwiatach, gdzie intensywnie żywią się ich pyłkiem i pochodzącym z nich nektarem. Zaledwie po kilku dniach zaczynają składać jaja w działkach kielicha. Robią to w bardzo specyficzny sposób – siadają na nich bowiem skierowane głową do dołu, po czym robią w nich nacięcia pokładełkiem i składają do ich wnętrz zawsze po jednym jaju. Jedna samica jest w stanie zainfekować tak nawet do 100 zawiązków. Larwy z kolei wylęgają się wraz z końcem kwitnienia i atakują zawiązki owoców, na których żerują około miesiąca. Wygląda to tak, że wygryzają one tuż pod ich skórką chodnik, który przebiega dookoła. Po ukończeniu tego etapu wgryzają się do gniazda nasiennego, które wyżerają tak, że zostaje tylko pusta jama. Wtedy też wydostają się na zewnątrz i szukają kolejnych zawiązków, których mogą uszkodzić nawet do pięciu każda. Najedzone owocnice opadają na ziemię i rozpoczynają zagrzebywanie się na zimę. Diapauza może trwać nawet dwa lata.

Objawy bytowania

Zawiązki owoców atakowanych przez tego szkodnika zawsze są wyraźnie zniekształcone i bardzo dobrze widać na nich rdzawe, skorkowaciałe korytarze. Jeśli jabłkom uda się wyrosnąć, to chodniki te będą je wyraźnie szpecić. Zazwyczaj jednak zawiązki po prostu czernieją i opadają. Wcześniej pojawia się też na nich wyciek odchodów wydalanych przez larwy, który ma charakterystyczny zapach pluskiew.

Zwalczanie

Tuż przed kwitnieniem należy zawieszać na jabłoniach białe feromonowe pułapki lepowe, które pomagają określić moment wylotu owocnicy jabłkowej. Próg zagrożenia wynosi 20 osobników na jeden taki lep. Gdy niezbędne okażą się opryski chemiczne, to wtedy najlepiej przeprowadzić je właśnie tuż po wylocie szkodników lub w około tydzień po kwitnieniu, gdy ponad 80% płatków kwiatowych opadnie już na ziemię. Zalecane preparaty to przykładowo: Calypso 480 SC, Mospilan 20 SP, Reldan 225 EC, Owadofos 50 EC, Zolone 35 EC czy Sumithion 500 EC.

Bibliografia:

Choroby i szkodniki roślin. Jak pielęgnować i chronić rośliny, red. I. Sieńko-Holewa, Warszawa 2008, s. 39.
Meudec G., Prat J.-Y., Retournand D., Choroby i szkodniki drzew i krzewów owocowych. Gatunek po gatunku. Rozpoznawanie i zwalczanie, Warszawa 2014, s. 208–209.
Program ochrony roślin sadowniczych 2014, red. A. Czarnocka, Warszawa 2014, s. 106.
Wiech K., Szkodniki drzew owocowych, Kraków 2008, s. 77–80.