Piecuszek - podobny do pierwiosnka ptak budujący charakterystyczne gniazda

Piecuszek Piecuszek

Piecuszek (Phylloscopus trochilus) to ptak o niezwykle ciekawym nazewnictwie. Okazuje się bowiem, że jego polska nominacja odnosi się do tego, że buduje on gniazda rzekomo przypominające kształtem piec. Nazwa łacińska z kolei oznacza niewielkiego ptaka obserwującego i przeglądającego liście. Przy tym wszystkim należy jednak zapamiętać, że piecuszek wygląda niemal identycznie jak pierwiosnek – zatem dla niewprawionego obserwatora ptaki te wyglądają dokładnie tak samo.

Występowanie

Ten wędrowny ptak został opisany w trzech podgatunkach. W Polsce jest on liczny i pospolity (2 mln par lęgowych!), trzeba jednak zaznaczyć, że w przeważającej części kraju spotkamy wyłącznie podgatunek nominatywny, zaś na Mazurach i Podlasiu – podgatunek Phylloscopus trochilus acredula. Ogólnie piecuszki występują na północy Europy i Azji, z wyłączeniem północy Syberii. Nie spotkamy ich także w Hiszpanii, Grecji i we Włoszech. Wędrówki tych ptaków obejmują takie daty jak kwiecień (przylot) oraz okres od sierpnia do października (przylot). Lecą one wtedy bardzo licznie na południe Afryki, poniżej Sahary. Oblicza się, że zimujących tam rokrocznie piecuszek może być nawet około… miliard (!).

Charakterystyka

Osobniki piecuszka są nie do odróżnienia. Jeśli jednak chciałoby się doszukać jakichś cech różnicujących, to będą to nieco bardziej żółte spody ciała u młodych oraz plamy lęgowe u samic w okresie godowym. Ogólnie te małe ptaki osiągają długość 11–12 cm oraz masę do 9 g. Z wierzchu są oliwkowoszare (choć to zależy akurat od podgatunku, u niektórych ptaków bardziej niż barwa zielona wybija się szara), a od spodu – białawe; na skrzydłach z kolei brak im prążków. Oprócz tego nad oczami mają mało wyraźne jasne brwi, a ich lica wyglądają jak jaśniejsze plamy. Od pierwiosnka odróżniają piecuszka żółtawe lub jasnobrązowe nogi oraz budowa skrzydeł, w których druga lotka pierwszego rzędu jest dłuższa. Zdecydowanie najłatwiej jednak zidentyfikować te ptaki po ich śpiewie, ponieważ melodyjne dźwięki – przypominające te wydobywające się z fletów – przechodzą od tonów niskich do wysokich.

Gniazdowanie

Piecuszki dobrze czują się we wszelkich liściastych zadrzewieniach, szczególnie w młodych zagajnikach brzozowych i olchowych, trochę gorzej zaś – wśród drzew iglastych. Zdecydowanie najchętniej jednak zasiedlają doliny rzek, gdzie może wystąpić 20 par lęgowych na 10 ha, co uznaje się za wynik mocno zadowalający. Trzeba też zaznaczyć, że ptaki te preferują sytuację, kiedy to drzewa podszyte są krzewami i wysokimi roślinami zielnymi. Wynika to z tego, że swoje gniazda zakładają one na ziemi wśród gęstych traw lub u stóp krzewów właśnie. Gniazdo takie wygląda mniej więcej jak kula z bocznym otworem wejściowym i jest małe – zazwyczaj ma ok. 13 cm średnicy. Zbudowane jest z trawy i liści, a wyściełane – włosiem i piórami. Tych ostatnich może być nawet do 130, co sprawia, że w środku gniazda jest naprawdę mało miejsca. Ważne jest też to, że twór piecuszka świetnie zlewa się z otoczeniem, ale może mieć to zgubne skutki, gdy przykładowo nieopodal przechodziłby człowiek, który mógłby po prostu zdeptać takie gniazdo.

Lęgi

Samica przez około tydzień buduje gniazdo, które stara się umieścić od nasłonecznionej strony. Po tak długotrwałym wysiłku odpoczywa przez następne 3 dni, po czym w końcu maja składa jajo – i tak po jednym każdego dnia. A jaj jest zazwyczaj ok. 6–7, mają kremowy kolor i są pokryte rdzawymi plamkami różnej wielkości. Gdy przychodzi dzień złożenia ostatniego, samica rozpoczyna dwutygodniowe wysiadywanie. Pisklęta są niesamodzielne przez 16–18 dni, jednak po tym czasie stają się sprawne i zaczynają podlatywać na niezbyt duże odległości. Jeśli jednak doszłoby do sytuacji, w której młode opuściłby gniazdo przedwcześnie – np. w wyniku wypłoszenia – to prawdopodobieństwo ich rychłej śmierci mocno wzrasta. Po wyrośnięciu osobniki dorosłe trzymają się raczej samotnie.

Żywienie

Głównym pokarmem piecuszek są owady. Ponieważ ptaki te bardzo często żyją w pobliżu pierwiosnków, to ustaliła się pomiędzy nimi pewna hierarchia, jeśli chodzi o żer. Pierwiosnki mianowicie przebywają w górnych partiach roślinności, a piecuszki – w tych niższych, często blisko ziemi. Gdy jednak są jedynymi mieszkańcami danego terytorium, to bez strachu będą podlatywały do koron drzew, gdzie wykażą się sporą ruchliwością.

Autor: Dagmara Deska

Bibliografia:

  1. Bejček V., Ptaki wędrowne. Leksykon przyrody, Warszawa 2004, s. 196–197.
  2. Kruszewicz A., Ptaki Polski. Encyklopedia ilustrowana, Warszawa 2013, s. 231.
  3. Mały słownik zoologiczny: ptaki, t. 2, red. P. Busse, Warszawa 1990, s. 79.
  4. Sokołowski J., Ptaki Polski. Atlas, Warszawa 1988, s. 44–45.
  5. Svensson L., Ptaki Europy i obszaru śródziemnomorskiego. Przewodnik Collinsa, tłum. D. Graszka-Petrykowski, Warszawa 2013, s. 328–329.

O PTAKACH NIECO INACZEJ – ZOBACZ, CZY ZNASZ TAJEMNICE NIEKTÓRYCH Z TYCH PODNIEBNYCH STWORZEŃ!

[1/15] Który ptak to jedyny w Polsce pasożyt gniazdowy?

Dodaj komentarz

Rynek Rolny to pierwszy profesjonalny branżowy portal rolniczy z giełdą rolną. Darmowe ogłoszenia rolnicze i aktualne ceny produktów rolnych. Sprzedawaj i Kupuj z nami!

Sulejkowska 56/58 lok 215
04-157 Warszawa, Polska

Email: kontakt [małpa] rynek-rolny.pl

Newsletter

Fundusze Europejskie – dla rozwoju innowacyjnej gospodarki