Przetacznik ożankowy - opis, występowanie, zdjęcia i zwalczanie

1/4 Następne

Zaloguj się, aby dodać własne zdjęcie do tego artykułu!

Zobacz także

Chociaż przetacznik ożankowy (Veronica chamaedrys) bywa wysiewany lub sadzony w ogrodach kwiatowych i na rabatach, jako roślina ozdobna, tak naprawdę jest uciążliwym chwastem. Bardzo szybko się rozprzestrzenia, więc przed jego wysianiem należy zastanowić się, czy wybrane przez nas stanowisko nie znajduje się za blisko upraw polowych, sadów i ogrodów warzywnych, gdzie może spowodować poważne szkody.

Charakterystyka

Jest to bardzo trwała roślina, potrafi z powodzeniem zimować. Zazwyczaj występuje gromadnie, w sporej wielkości kępach. Przetacznik ożankowy osiąga od 10 do 40 centymetrów wysokości. To niezwykle wytrzymały, mało wymagający chwast, którego siewki pojawiają się wiosną i wczesną jesienią. Siewka składa się z dużych, gładkich liścieni. Liście właściwe są jajowate lub lekko trójkątne, słabo owłosione na stronie wierzchniej, gęściej owłosione u dołu. Dolne liście są osadzone na krótkich ogonkach, górne – siedzą bezpośrednio na łodydze, która podnosi się lub jest wzniesiona. Czynnikiem wyróżniającym odmianę ożankową spośród pozostałych przetaczników jest właśnie łodyga, pokryta włoskami w charakterystyczny sposób – na jej brzegu pojawiają się delikatne, miękkie włoski, ułożone w dwa, naprzeciwległe paski, pozostała powierzchnia jest naga. Co więcej, przetacznik ożankowy, jako jedyny, rozmnaża się i przez kłącza i przez nasiona.

Nasiona znajdują się w odwrotnie sercowatej torebce nasiennej. Mają cytrynowy, żółty kolor, są kuliste lub lekko spłaszczone, rozsiewane są przez wiatr, lub wypłukują się wraz z deszczem – torebka nasienna otwiera się w czasie brzydkiej pogody. Powstają z kwitnących od maja do sierpnia kwiatów, które są zapylane przez muchówki. W przeciwieństwie do pozostałych przetaczników, kwiaty przetacznika ożankowego są większe – pojawiają się pojedynczo, w kącie przysadek, w których tworzą grona o luźnej strukturze. Płatki korony są jasnoniebieskie lub błękitne, często maja ciemniejsze prążki i fioletowaty nabieg u nasady, zdarzają się także egzemplarze z widocznie białymi brzegami. Wszystkie kwiatki są bardzo delikatne, odpadają przy nawet najmniejszym ruchu lub silniejszych podmuchach wiatru.

Występowanie

Przetacznik ożankowy jest bardzo pospolitym chwastem, pojawia się na terenie całej Polski, również w górach, gdzie można go zobaczyć nawet między kosodrzewinami, na znacznych wysokościach. Najczęściej rośnie na suchym podłożu, lubi świeże, dobrze zagospodarowane stanowiska. Preferuje gleby lekkie, o dużej zawartości azotu. Można go znaleźć w zaroślach, na miedzach i w widnych, nie za gęsto posadzonych lasach. Rozwija się w zasadzie na każdym rodzaju gleby, może wyrosnąć zarówno na stanowiskach zacienionych jak i bardzo słonecznych.

Szkodliwość

Jest bardzo wytrwałą rośliną – dobrze znosi zacienienie, brak słońca, opady i jest mrozoodporny – ginie dopiero, kiedy temperatura przekracza kilkanaście – kilkadziesiąt stopni poniżej zera. Jest niezwykle szkodliwy – niebezpieczeństwo jego pojawienia się wynika z dużej szybkości rozpleniania się za pomocą kłączy. Dodatkowo łodyga przetacznika ożankowego ma możliwość ukorzeniania się, dlatego jej nieusunięte z ziemi części mogą prowadzić do odrodzenia się rośliny. Ryzyko jego pojawienia się jest większe, jeśli w pobliżu uprawy pojawiają się, na przykład na miedzach, czy skrajach pól, nawet jego pojedyncze egzemplarze.

Zachwaszcza głównie sady i łąki, ale można spotkać go również w koniczynach i innych roślinach motylkowych. W szybkim tempie zachwaszcza odłogi i ugory – jego duże natężenie może znacznie utrudnić powtórne zagospodarowanie stanowiska. Oficjalny próg szkodliwości określono na 10 – 15 roślin na powierzchni metra kwadratowego, z tą adnotacją, że jest szkodliwy tylko wtedy, jeśli jego wschody są jednoczesne ze wschodami roślin uprawnych. Tylko tyle roślin przetacznika ożankowego wystarczy, żeby znacznie utrudnić zbiór, a poziom plonu zmniejszył się o około 5%.

Zapobieganie i zwalczanie sposobami naturalnymi

Ze względu na plenność przetacznika ożankowego należy położyć szczególny nacisk na wszystkie działania zapobiegające pojawieniu się chwastu w uprawie. Szczególnie ważne jest tu zadbanie o czystość materiału siewnego, który powinien być przed wysianiem szczególnie dokładnie sprawdzony. Możliwość rozmnażania się przetacznika przez kłącza może powodować przedostawanie się chwastu w uprawy – z tego względu należy bardzo dokładnie wykaszać miedze i skraje pól, a także zadbać o okoliczne odłogi i ugory. Odchwaszczanie mechaniczne jest możliwe tylko na poziomie siewek i wyłącznie w ogrodach, sadach i uprawach roślin szerokorzędowych. W późniejszej fazie rozwoju nie przynosi efektu – roślina może się odradzać z kłączy i elementów łodyg.

czytaj dalej...