Pchełka rzepakowa – niepozorny szkodnik rzepaku czyha!
Słodyszek rzepakowiec – najgroźniejszy szkodnik rzepaku!
Zobacz także
Spośród wielu gatunków owadów żerujących na rzepaku, najgroźniejszym jest słodyszek rzepakowy. Szkodnik występuje powszechnie na terenie całej Polski, a wyjątkowo wzmożoną aktywność obserwuje się zwłaszcza w województwach: warmińsko-mazurskim, łódzkim, podkarpackim i śląskim. Jego populacja jest bardzo liczna i co roku w znacznym stopniu uszkadza plantacje rzepaku ozimego, jarego, a także innych roślin kapustowatych oraz rzepiku.
Opis i cykl rozwojowy
W okresie zimowym chrząszcze chowają się na miedzach, pod pokrywą liści na skrajach lasu, w ściółce, a czasem w wierzchniej warstwie gleby. Wczesną wiosną, czasem nawet pod koniec marca, gdy zaczynają kwitnąć pierwsze rośliny o żółtych kwiatostanach, takie jak mniszek lekarski lub knieć błotna, a temperatura osiągnie około 15°C, słodyszki opuszczają miejsce zimowania. Początkowo odżywiają się pyłkiem i nektarem żółto kwitnących kwiatów i wierzb.
Z czasem, gdy rozwijają się pąki kwiatowe rzepaku, słodyszek nadlatuje na plantacje i zaczyna podgryzać pąki, by dotrzeć do nektaru. Oprócz tego wewnątrz pąków samice składają jedno lub dwa wydłużone i owalne jaja. Larwy, które się z nich wylęgną żywią się pyłkiem, mają biały lub szarobiały kolor, z ciemnymi plamkami na grzbiecie i z ciemnobrązową główką.
Po pięciu tygodniach osiągają pełnię rozwoju. Po okresie pasożytowania przenoszą się do gleby i przepoczwarzają. Młode chrząszcze pojawiają się w czerwcu i zaczynają okres pasożytowania na rzepaku, który trawa do koniec sierpnia, gdy zaczynają poszukiwać odpowiednich miejsc do zimowania. Dorosłe osobniki mają czarny, błyszczący pancerz chitynowy o ciemnozielonym lub granatowym metalicznym połysku. Korpus ma kształt owalny, zaś trzyczłonowe czułki zakończone są buławką.
Szkodliwość
Masowe występowania słodyszka rzepakowego prowadzi do bardzo dużych strat plonu. Szczególnie groźny jest nalot chrząszczy na plantację w czasie pąkowania, wtedy bowiem owad wyrządza największe straty. Objawami jego rozprzestrzenienia się są wygryzienia w pąkach kwiatowych, z których część może być całkowicie wydrążona. Przy takim żerowaniu bardzo często niszczony jest także słupek rośliny. W efekcie uszkodzone pąki żółkną, usychają i odpadają pozostając jedynie szypułki kwiatowe. Dodatkowo pojawiają się nieregularne kwiatostany, względnie nierówno rozłożone łuszczyny. W czasie kwitnienia rzepaku słodyszek nie stanowi już tak dużego zagrożenia, choć może jeszcze uszkadzać pąki na pędach bocznych a późno nadlatujące chrząszcze są pokoleniem rodzicielskim dla przyszłorocznych słodyszków.
Ochrona rzepaku przed szkodnikiem
Do działań profilaktycznych, chroniących plantację rzepaku przed słodyszkiem, należą: staranne zabiegi uprawowe, izolacja przestrzenna od innych roślin krzyżowych i warzyw kapustnych oraz wysiew odmian wcześnie wznawiających wegetację wiosną. Oprócz tego należy przeprowadzać systematyczną obserwację wzrokową, bądź użyć do tego czerpaka lub żółtych naczyń. Wspomniane metody przeprowadza się tak samo, jak w przypadku chrząszczy łodygowych (patrz: chowacz brukwiaczek, chowacz czterozębny). Monitoring powinno się prowadzić zarówno przed ewentualnym zabiegiem jak i później. Próg szkodliwości w okresie zwartego kwiatostanu rzepaku ustalony został na jednego chrząszcza na roślinie, a w fazie luźnego kwiatostanu ‒ od 3 do 5 chrząszczy na roślinie.
Dodatkowym pożytecznym działaniem jest śledzenie komunikatów Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa o pojawieniu się szkodnika w danym regionie.
Zwalczanie chemiczne
W Polsce i innych krajach Unii Europejskiej główną metodą zwalczania słodyszka rzepakowego jest stosowanie insektycydów. Ze względu na obecne wymagania ochrony innych pożytecznych owadów, w tym pszczół zapylających, przed działaniem środków chemicznych, wiele substancji używanych w uprawach innych roślin, na plantacjach rzepaku jest zabronionych. Obecnie w Polsce wykorzystuje się środki należące do grupy pyretroidów, związek fosforoorganiczny (chloropiryfos) oraz dwa środki z grupy neonikotynoidów (acetamipryd i tiachlopryd).
Dostępne insektycydy, na które wrażliwy jest ten gatunek chrząszczy to między innymi: : Decis Mega Alfazot Extra 100 EC, Alpha-Gold 100 EC, Dursban 480 EC, Ammo Super 110 EW, Bulldock 025 EC, Decis 2,5 EC, Fastac 100 EC, Fury 100 EW, Golden Alpha 100 EC, Karate Zeon 050 CS, Kung-Fu 050 CS, LambadaCe Z 050 CS, Mavrik 240 EW, Minuet 100 EW, Nurelle Max 515 EC, Patriot 100 EC, Pilar-Alfacypermetryna 100 EC, Pilar-Lambada-Cyhalotryna 050 CS, Proteus 110 OD, Rage 100 EW, Rapid 060 CS, Roztoczol Extra 050 CS, Sherpa 100 EC, Sumi-Alpha 050 EC, Talstar 100 EC, Titan 100 EW i Trebon 30 EC. Ażeby uniknąć uodpornienia się szkodników, bez względu na rodzaj insektycydu, który wybierzemy, jedną substancję aktywną możemy zastosować na tej samej uprawie tylko jeden raz w sezonie. Zabieg chemiczny przeprowadzamy zwykle w okresie pąkowania, w kwietniu i na początku maja. Większość środków chemicznych używanych do zwalczania słodyszka działa także na innego niebezpiecznego szkodnika rzepaku ‒ czerpaka czterozębnego.
Autor: Helena Kędra
Bibliografia:
Bereś P., „Atlas szkodników roślin rolniczych”, wyd. Hortpress, Warszawa 2014 r., s. 108-109
Budzyński W., Zając T., „Rośliny oleiste. Uprawa i zastosowanie”, PWRiL, Poznań 2010 r., s. 75-78.
Gawrońska-Kulesza A., „Produkcja roślinna”, część 2, wyd. Rea, Warszawa 2010 r., s. 160-162.
Hers J., „Szczegółowa uprawa roślin”, PWN, Warszawa 1980 r., s. 360.
Jasińska Z. i Kotecki A. (red.), „Szczegółowa uprawa roślin”, tom II, Wydawnictwo Akademii Rolniczej we Wrocławiu, Wrocław 2003 r., s. 26-28.
Mrówczyński M. (red.), „Integrowana ochrona roślin”, tom II, PWRiL, Poznań 2013 r., s. 197-210.
Mrówczyński M., Wachowiak H., „Integrowana ochrona roślin przed szkodnikami – część pierwsza” [w:] „Wiadomości rolnicze”, nr 3/2014 r., s. 26-27.
Stefaniak E., „Wkrótce ruszą szkodniki” [w:] „Wiadomości rolnicze”, nr 2/2014 r., s. 22-23.
Zdjęcie:
Autor: Entomart, źródło: Wikipedia, licencja: CC BY 3.0.
ROŚLINY WCALE NIE TAKIE ZNANE! SPRAWDŹ SIĘ W NIECODZIENNYCH PYTANIACH
Zobacz także
-
-
-
-
3252 0 0 0 Rolnice – nocne motyle atakują rzepak!
Komentarzy (1)
tupt
Dodano: 2015-04-21 12:51:18Co w tym roku dajecie na słodyszka?