Przegląd najczęstszych chorób rzepaku, a także metody ochrony i ich zwalczania!
Strzeżmy rzepak przed śmietką kapuścianą – niebezpieczną muchówką!
Zobacz także
Śmietka kapuściana z upodobaniem pasożytuje na roślinach kapustnych, a także jako jedna z trzech muchówek, obok pryszczarka kapustnika i miniarki kapuścianki, pojawia się w uprawach rzepaku odmian ozimych i jarych.
Opis owada
Śmietka kapuściana spędza zimę pod postacią poczwarki (bobówki), w glebie na głębokości kilkunastu, a nawet kilkudziesięciu centymetrów. Poczwarka początkowo jest żółtobrązowa, dopiero z czasem ciemnieje. Pod koniec kwietnia lub na początku maja następuje przepoczwarzenie i wylot. Dorosłe owady pokryte są czarnymi szczecinkami. U samic ciało i skrzydła są nieco żółtawe, natomiast samców charakteryzują kępki szczecinek w górnej części trzeciej pary odnóży. Muchówki żyją około trzech tygodni, żywią się nektarem i sokami wydzielanymi przez roślinę. W tym czasie samice składają jaja w glebie niedaleko rzepaku lub na nim. Kremowe lub żółtobiałe larwy wylęgają się po 4‒8 dniach, żerują na korzeniach przez następne trzy tygodnie, a następnie przepoczwarzają się w glebie.
Szkodliwość
Śmietka kapuściana należy do najgroźniejszych szkodników w rzepaku ozimym, jej larwy żerują w licznie wydrążonych korytarzach w korzeniach i szyjce korzeniowej. Objawami jej niszczycielskich działań są ciemne przebarwienia na korzeniach z nadgniłymi miejscami oraz zamieranie korzeni bocznych. Zaatakowane rośliny żółkną, a przy znacznych uszkodzeniach dochodzi do zahamowania rozwoju i obumarcia. Ponadto uszkodzony rzepak jest podatniejszy na przemarzanie, niekiedy wylega i wcześniej dojrzewa, a także jest porażany przez choroby i infekcje.
Ochrona
W zmaganiach ze śmietką kapuścianą najważniejsze są profilaktyczne działania chroniące uprawy rzepaku, które powinny polegać na: zlokalizowaniu plantacji z daleka od innych roślin kapustnych, starannej uprawie, głębokiej orce pożniwnej, unikaniu nawożenia obornikiem, zwiększeniu norm wysiewu i używania zaprawionych nasion na przykład środkiem Marshal 250 DS, który zwalcza muchówkę pojawiającą się we wrześniu.
Uzupełniająco należy systematycznie monitorować uprawę najlepiej przy użyciu żółtych naczyń, czerpaka lub poprzez bezpośrednie obserwacje od września do października. Można także zastosować pułapki feromonowe, które wabią ciężarne samice, lub przeprowadzić kontrolę systemu korzeniowego. Ostatnia metoda polega na tym, że pobiera się około 250 korzeni z pięciu dowolnych punktów uprawy. Progiem ekonomicznej szkodliwości jest jedna śmietka w żółtym naczyniu w ciągu trzech dni lub przy zastosowaniu innej metody odłowienie dwóch samic dziennie przez kolejne 2 dni. Po przekroczeniu tego limitu powinniśmy wdrożyć zwalczanie chemiczne.
Zwalczanie chemiczne
W Polsce niestety nie ma zarejestrowanych insektycydów do zwalczania śmietki. Szkody powodowane przez tego owada mogą ograniczyć opryski przeciwko rolnicom, pchełkom, gnatarzowi rzepakowcowi lub tantnisiowi krzyżowiaczkowi z użyciem takich preparatów jak: Decis Mega 50 EW, Delta 50 EW, Karate Zeon 050 CS, Kirkuk B 050 CS, Wojownik 050 CS, Proteus 110 OD, Sumi Alpha 050 EC, Karate 050 EC. Opryski należy przeprowadzić zaraz po nalocie muchówek na uprwawę, nim samice złożą jaja.
Autor: Helena Kędra
Bibliografia:
Bereś P. (red.), „Atlas szkodników roślin rolniczych”, wyd. Hortpress, Warszawa 2014 r., s. 110.
Budzyński W., Zając T., „Rośliny oleiste. Uprawa i zastosowanie”, PWRiL, Poznań 2010 r., s. 75-78.
Kalinowski M., „Pierwsze szkodniki zaraz po wysiewie” [w:] „Tygodnik Poradnik Rolniczy”, nr 33/2013 r., s. 22-23.
Masternak H., „Atlas chorób i szkodników. Zagrażają roślinom w domu, na balkonie, w ogródku”, Oficyna Wydawnicza „Hoża”, Warszawa 1999 r., s. 108.
Mrówczyński M. (red.), „Integrowana ochrona roślin”, tom II, PWRiL, Poznań 2013 r., s. 197-210.
Mrówczyński M., H. Wachowiak H., „Integrowana ochrona roślin przed szkodnikami – część pierwsza” [w:] „Wiadomości rolnicze” nr 3, 2014 r., s. 26-27.
Zdjęcie:
Autor: James K. Lindsey, źródło: Wikipedia, licencja: CC BY 3.0.
