Tantniś krzyżowiaczek – uciążliwy motyl, pasożytujący na liściach rzepaku

Zaloguj się, aby dodać własne zdjęcie do tego artykułu!

Zobacz także

Tantniś krzyżowiaczek to jasnobrązowy motyl, powszechnie występujący w całym kraju. Na plantacjach rzepaku pojawiają się nieregularnie, ale jego naloty wzmagają się podczas suchych i ciepłych lat. Masowe występowanie larw może doprowadzić do znacznych strat i nawet 90% uszkodzonych blaszek rzepaku.

Opis szkodnika i cykl rozwojowy

Szkodnik zimuje w stadium poczwarki ukrytej w kokonie, w resztkach roślinnych, pod korą, lub w jej szczelinach. Po przepoczwarzeniu wylatuje jako motyl na przełomie kwietnia i maja. Następnie samice składają jaja wzdłuż nerwów na dolnej stronie blaszki liściowe. Z jaj wyłaniają się zielone, słabo owłosione gąsienice z czarną główką. Młode larwy drążą korytarze – miny wewnątrz liści, a nieco starsze zeskrobują tkankę miękiszową. Żerowanie larw trwa około trzech tygodni, po czym dochodzi do przepoczwarzania się w motyle w kokonie na liściach rzepaku. Motyle mają dwie pary skrzydeł, z czego pierwsza ma kolor jasnobrązowy, z trójkątnymi plamkami rozmieszczonymi wzdłuż tylnej krawędzi, a druga para jest jednolicie szara. Tantniś krzyżowiaczek wytwarza trzy, czasem cztery pokolenia, a larwy ostatniego pokolenia żerują we wrześniu.

Szkodliwość

Ze względu na stopniowe ocieplanie klimatu, wzrasta zagrożenie zjawieniem się w uprawach rzepaku tantnisia krzyżowiaczka. Wyjątkowo szkodliwe może być pierwsze pokolenie, gdy żeruje masowo, po kilka gąsienic na jednej roślinie. Wówczas larwy wyjadają tkankę miękiszową i powodują powstanie na liściach wielu drobnych, okrągłych otworów. Przy dużych uszkodzeniach dochodzi do zniszczenia roślin.

Objawy pasożytowania gąsienic mogą być błędnie przypisane innym owadom takim jak: pchełki, rolnice i gnatarze rzepakowce. Cechą rozpoznawczą tantnisia jest to, że po dotknięciu zwija się w podkówkę i spuszcza na ziemię po przędzy.

Ochrona uprawy

Działania chroniące uprawę rzepaku powinny koncentrować się na starannych pracach agrotechnicznych. Powinniśmy zadbać, aby w pobliżu plantacji nie było innych roślin kapustowatych, systematycznie usuwać chwasty i samosiewy rzepaku, niszczyć resztki roślinne oraz wcześnie wysiewać zaprawione nasiona. Do standardowych działań profilaktycznych, w ramach integrowanej ochrony roślin, powinniśmy dodać również obserwację uprawy we wrześniu i październiku, a po przekroczeniu progu ekonomicznej szkodliwości, który stanowi jedna gąsienica na roślinie ‒ zastosować opryski insektycydami.

Zwalczanie chemiczne

Niestety, w przypadku tantnisia krzyżowiaczka nie ma obecnie żadnego zarejestrowanego insektycydu, ale we wrześniu możemy zastosować nalistne środki chemiczne do usuwania szkodników jesiennych np.: Dipel WG, Proteus 110 OD lub Sumi Alpha 050 EC.

Autor: Helena Kędra

Bibliografia:

Bereś P., „Atlas szkodników roślin rolniczych”, wyd. Hortpress, Warszawa 2014 r., s. 112.

Budzyński W., Zając T., „Rośliny oleiste. Uprawa i zastosowanie”, PWRiL, Poznań 2010 r., s. 75-78.

Kalinowski M., „Pierwsze szkodniki zaraz po wysiewie” [w:] „Tygodnik Poradnik Rolniczy”, nr 3/2013 r., s. 22-23.

Mrówczyński M. (red.), „Integrowana ochrona roślin”, tom II, PWRiL, Poznań 2013 r., s. 197-210.

Mrówczyński M., H. Wachowiak H., „Integrowana ochrona roślin przed szkodnikami – część pierwsza” [w:] „Wiadomości rolnicze”, nr 3/2014 r., s. 26-27.

Stefaniak E., Wkrótce ruszą szkodniki. [w:] „Wiadomości rolnicze”, nr 2/2014 r., s. 22-23.

Zdjęcie:

Autor: James Lindsey, źródło: Wikipedia, licencja: CC BY-SA 3.0.