Uprawa kukurydzy - wyjaśniamy najważniejsze zasady!

1/6 Następne

Zaloguj się, aby dodać własne zdjęcie do tego artykułu!

Zobacz także

Powierzchnia uprawy kukurydzy w Polsce to około 750 tys. hektarów, jednak mogłaby być uprawiana nawet na 1 mln hektarów. Na świecie występuje ponad 200 różnych typów kukurydzy, które różnią się od siebie długością okresu wegetacji (od 60-70 dni do 10-11 miesięcy).

Kukurydza pod względem powierzchni uprawy oraz światowej produkcji zajmuje trzecie miejsce po pszenicy i ryżu. Na ziarno uprawia się ją głównie w Stanach Zjednoczonych, Chinach i Brazylii.

Jest wykorzystywana na cele pastewne, spożywcze, jako surowiec przemysłowy i energetyczny. Może być stosowana jako pasza energetyczna (ziarno, kiszonka z całych roślin, z kolb (CCM), zielonka) przede wszystkim w żywieniu bydła i trzody chlewnej.

Odmiany

W uprawie kukurydzy wykorzystuje się ziarniaki pochodzące od odmian mieszańcowych tzw. mieszańców międzyliniowych. Materiału siewnego kukurydzy nie można reprodukować w gospodarstwie, dlatego też rolnicy muszą kupować nasiona od producenta.

Mieszańce międzyliniowe charakteryzują się dużą żywotnością, wysokim wzrostem i większym plonem ziarna. Różnią się między sobą długością okresu wegetacji, która jest określana liczbą FAO składającą się z trzech cyfr. Pierwsza cyfra określa grupę wczesności, gdzie 1 to najwcześniejsze odmiany, a 9 – najpóźniejsze. Druga cyfra oznacza względną wczesność (1 – najwcześniejsza, 9 – najpóźniejsza), a trzecia określa barwę ziarniaka. Ziarniak koloru od żółtego do granatowego określany jest przez cyfrę 0 i cyfry parzyste, zaś cyfry nieparzyste oznaczają ziarniak biały. W Polsce mieszańce dzielone są na następujące klasy wczesności:

- FAO do 220 – wczesne;

- FAO 230-250 – średnio wczesne;

- FAO 260-300 – średnio późne.

Odmiany mające większą liczbę FAO charakteryzują się większą potencjalną plennością.

Wymagania świetlne i wodne

Kukurydza jest rośliną dnia krótkiego i ma duże wymagania świetlne, dlatego też w latach chłodnych oraz pochmurnych opóźnia dojrzewanie, co w polskich warunkach klimatycznych może powodować problemy ze zbiorem. Charakteryzuje się też oszczędną gospodarką wodną, ponieważ posiada bardzo niski współczynnik transpiracji. Jednak ze względu na produkcję biomasy jej potrzeby wodne są stosunkowo duże, a jej okres krytyczny trwa 4-5 tygodni i rozpoczyna się 2 tygodnie przed kwitnieniem.

Wymagania wodne kukurydzy są wysokie mimo oszczędnej gospodarki wodnej. Jej plony zależą od wystarczającej ilości opadów. Od fazy kiełkowania do kwitnienia ilość opadów powinna wynosić około 100 mm, a w okresie kwitnienia około 150 mm. W dalszych fazach wymagania wodne ulegają zmniejszeniu, a wystąpienie suszy powoduje przyspieszenie dojrzewania oraz ogranicza transpirację i nalewanie ziarna. Roczne opady mieszczące się w przedziale 450-500 mm stwarzaną warunki sprzyjające uprawie kukurydzy.

Wymagania termiczne

Kukurydza jest rośliną odznaczającą się dużymi wymaganiami klimatycznymi, ale dzięki wyhodowaniu odmian o krótszym okresie wegetacji i mniejszych wymaganiach termicznych jej zasięg uprawy na świecie ciągle ulega powiększeniu.

Należy ona do roślin dnia krótkiego, tak jak inne rośliny pochodzące z południa. Jeżeli dni są długie to okres wegetacji przedłuża się na skutek wydłużenia rozwoju wegetatywnego od kiełkowania do kwitnienia. W Polsce uprawiane są odmiany mieszańcowe, które zostały przystosowane do wzrostu w warunkach dnia długiego. Należy jednak dotrzymywać terminowego i wczesnego siewu.

Cechą wyróżniającą kukurydzę wśród innych roślin uprawnych jest prowadzenie fotosyntezy typu C-4. Aktywacja szlaku C-4 następuje przy wysokich temperaturach i odpowiednich warunkach wilgotnościowych. W latach chłodnych ten szlak praktycznie nie jest wykorzystywany, a wtedy przewaga kukurydzy nad innymi roślinami jest mniejsza.

Kukurydzy ma większe wymagania cieplne niż inne rośliny uprawiane w Polsce. Nowe odmiany charakteryzują się dobrym wigorem początkowego wzrostu, które kiełkują już w temperaturze 6°C i wytrzymują przymrozki do -7°C. Jednak w okresie jesiennym spadki temperatury poniżej -2°C mogą niszczyć aparat asymilacyjny kukurydzy. W dalszych okresach wzrostu wystarczające są temperatury utrzymujące się powyżej 10°C, ale najlepsze tempo wzrostu kukurydza uzyskuje powyżej 16°C, kiedy włącza się szlak C-4. Jednak po przekroczeniu w okresie kwitnienia temperatury 23°C dochodzi do zamierania pyłku. Zapylenie jest wtedy nie zupełnie i wykształcone kolby mogą być szczerbate.

czytaj dalej...