Poziewnik szorstki - chwast utrudniający zbiory zbóż. Jak z nim walczyć?

1/2 Następne

Zaloguj się, aby dodać własne zdjęcie do tego artykułu!

Zobacz także

Poziewnik szorstki (Galeopsis tetrahit) jest cieniolubnym, jednorocznym chwastem występującym w formie jarej. Należy do rodziny jasnotowatych (wargowatych). Jest rośliną miododajną i ma właściwości trujące. Może szkodzić zwierzętom gospodarskim. Był stosowany do leczenia chorób płucnych, dobrze wpływa na przemianę materii u ludzi oraz zapobiega miażdżycy.

Biologia

System korzeniowy poziewnika jest palowy z licznymi korzonkami bocznymi. Rośliny osiągają wysokość nawet do 100 cm, a ich łodygi są rozgałęzione i u góry ogruczolone oraz całe pokryte włosami. Liście również są owłosione i mają kształt jajowaty lub podługowatojajowaty. Na brzegach są zaostrzone lub piłkowane i osadzone na dość długich ogonkach. Korona jest dłuższa od kielicha i ma długość 22 mm, a na jej wardze dolnej pojawia się ciemny deseń. Środkowa klapa wargi dolnej jest wycięta, a jej brzegi w trakcie kwitnienia się podwijają. Przeważnie jest koloru ciemnofioletowego i może mieć jasną obwódkę. W gardzieli może pojawiać się żółta plamka z ciemnymi prążkami. Kwiaty zebrane są w nibyokółki i ulokowane są w górnych kątach liści. Mogą mieć kolor różowy, liliowy, kremowy bądź biały. Kwitną od czerwca do października. Owoc składa się z 4 kulistych rozłupek, które mają ciemnoszary kolor i marmurkowy deseń. Rozłupki mogą bardzo łatwo wysypywać się z kielichów.

Cechy charakterystyczne

Nasiona poziewnika zawierają alkaloidy, które najbardziej szkodzą koniom. Najczęstszymi objawami pojawiającymi się przy zatruciu są: chwiejny chód, pocenie się i bolesność mięśni. Dodatkowo w nasionach znajdują się flawonoidy, gorczyce, kwasy organiczne, olejek eteryczny, stachydryna i irydoidy. Przez długie lata nasiona mogą zachowywać swoją żywotność w glebie zwłaszcza na stanowiskach wilgotnych i zachwaszczonych.

Występowanie i zwalczanie

Poziewnik najlepiej rośnie na lżejszych glebach wilgotnych i cięższych, które są zasobne w azot. Pojawia się w zasiewach kukurydzy, zbóż, roślin okopowych, lnu, w ogrodach i sadach. Utrudnia zbiory zbóż. Bardzo często spotykany jest w Sudetach, Karpatach i na Pomorzu.

W celu ograniczenia występowania poziewnika należy stosować dobrze rozłożony obornik oraz dbać o czystość materiału siewnego. Do płodozmianu można wprowadzać rośliny okopowe, które należy starannie uprawiać. Ochronę chemiczną stosuje się w przypadkach dużego zachwaszczenia.

Autor: mgr inż. Kinga Borek

Bibliografia:

Hołubowicz-Kliza G., „Poziewnik szorstki”, (w:) „Biologia chwastów”, IUNG-PIB, Puławy, str. 203
Paradowski A., „Poziewnik szorstki”, (w:) „Atlas chwastów”, Plantpress, Kraków 2013 r., str. 140–141
Szafer W., „G. tetrahit”, (w:) „Rośliny polskie”, PWN, Warszawa 1976 r., str. 574–575