Kompleks sorpcyjny gleby. Wyjaśniamy pojęcie i omawiamy jego wpływ na uprawę
Rodzaje czarnoziemów i ich charakterystyka
Zobacz także
Czarnoziemy namyte lub deluwialne
Gleby te powstają w wyniku procesów deluwialnych. Posiadają duże ilości składników pokarmowych i są bardzo wartościowe pod względem rolniczym. Miąższość ich poziomu A przekracza 100 cm.
Czarnoziemy zmywane
Występują na urzeźbionym terenie lessowym, najczęściej w górnej części stoków, które ulegają erozji wodnej. Ich poziom próchniczny jest mało miąższy. Określane są one jako stadium przejściowe czarnoziemów i gleb brunatnych.
Właściwości czarnoziemów
Czarnoziemy charakteryzują się bardzo dobrymi właściwościami fizycznymi i chemicznymi w zależności od ich degradacji. Uzyskane plony uprawianych na nich roślin są bardzo wysokie. Posiadają one duże ilości potasu, magnezu i wapnia. Ich stopień wysycenia kationami zasadowymi jest wysoki. W czarnoziemach niezdegradowanych może przekraczać 90%, w słabo zdegradowanych wynosi 75–90%, a w silnie zdegradowanych 50–75%. Zawartość wapnia w kompleksie sorpcyjnym jest bardzo duża. Ilość azotu ogólnego w górnej części poziomu A wynosi 0,15–0,25%, a stosunek C:N w warstwie uprawnej – 9. Wolne żelazo w tych glebach jest równomiernie rozłożone na wszystkich poziomach genetycznych. Zawierają też odpowiednie ilości manganu, miedzi i cynku oraz bardzo duże ilości silnie spolimeryzowanych i bardzo trudno rozpuszczalnych kwasów huminowych. Stosunek kwasów huminowych do fulwowych wynosi 1,3–2, w zależności od przemian, jakim podlegają szczątki roślinne ulegające humifikacji.
Czarnoziemy odznaczają się dobrymi warunkami wodno-powietrznymi. Bardzo dobrze zatrzymują wodę opadową i są przepuszczalne. Można je zaliczać do kompleksu pszennego bardzo dobrego, a dodatkowo czarnoziemy silnie zdegradowane mogą należeć też do kompleksu pszennego dobrego. Silnie zdegradowane czarnoziemy wymagają nawożenia mineralnego i organicznego.
Gleby te składają się z dużych ilości części spławialnych, a ich uziarnienie jest bardzo wyrównane. Przeważa w nich pył. Zawierają do 15% wody niedostępnej dla roślin.
Autor: mgr inż. Kinga Borek
Bibliografia:
- Czerwiński Z., Gawrońska-Kulesza A., Lenart S., Sosulski T., Wysmułek A., „Procesy glebotwórcze”, (w:) „Produkcja roślinna. Cz. I”, wyd. REA, Warszawa 2010 r., str. 41–46
- Grzebisz W., „Geneza głównych typów gleb”, (w:) „Produkcja roślinna – środowisko i podstawy agrotechniki. Cz. I”, wyd. II, Hortpress, Warszawa 2012 r., str. 107–108, 112
- Konecka-Betley K., Kuźnicki F., Zawadzki S., „Gleby czarnoziemne”, (w:) „Gleboznawstwo”, pod red. nauk. Zawadzkiego S., wyd. IV, PWRiL, Warszawa 2006 r., str. 371–381
- Uggla H., „Gleby czarnoziemne”, (w:) „Gleboznawstwo rolnicze”, PWN, Warszawa 1981 r., str. 378–383
- Zawadzki S., „Gleby czarnoziemne”, (w:) „Podstawy gleboznawstwa”, PWRiL, Warszawa 2002 r., str. 137–139
