Kuc szetlandzki - opis, hodowla i charakter
Rozmnażanie koni - krycie, ciąża i poród
Zobacz także
Poród
Charakterystycznymi objawami zbliżającego się porodu jest obniżanie nasady ogona, obrzmienie warg sromowych oraz powiększenie wymienia. Klacze zachowują się niespokojnie, kilkakrotnie kładą się i wstają.
Poród powinien przebiegać w samodzielnym boksie, wyścielonym świeżą słomą i z dostępem do wody.
Porody zazwyczaj przebiegają łatwo i trwają około 10-30 minut. Pomoc hodowcy lub weterynarza jest potrzebna tylko w szczególnych przypadkach, np. przy przedłużaniu się porodu do godziny. Źrebię rodzi się w cienkim pęcherzu, który należy przebić, jeśli nie pękł samoistnie. Klacz powinna wydalić łożysko w niedługim czasie po porodzie. Jeśli to nie nastąpi należy wezwać weterynarza.
Postępowanie z nowonarodzonym źrebięciem
Noworodek jest pokryty śluzem, który należy usunąć w szczególności z okolic nozdrzy i pyska, ponieważ może wywołać schorzeniach dróg oddechowych lub doprowadzić do uduszenia. Nie należy przecinać pępowiny od razu po porodzie, ponieważ przez krótki czas po porodzie pępowina jeszcze pompuje krew. Przedwczesne przecięcie może pozbawić malucha znacznej porcji krwi. Po pęknięciu lub przecięciu pępowiny należy ją odkazić jodyną lub dziegciem.
Po 15-45 minutach źrebię powinno samodzielnie wstać i rozpocząć poszukiwanie wymienia klaczy. Czasami hodowca musi pomóc w tej czynności. Źrebię powinno jak najszybciej zacząć ssać, ponieważ skład mleka i siary bardzo szybko się zmienia po porodzie.
Zachowanie płciowe ogiera
Zachowanie płciowe ogiera można zaobserwować w obecności grzejącej (w rui) się klaczy. Ogier obwąchuje klacz, podszczypuje ją zębami, podnosi jedną nogę, tupie i ociera się. Najbardziej typowym zachowaniem płciowym jest tzw. „flehmen”, który polega na wyciągnięciu szyi i wywinięciu warg.
Użytkowanie rozpłodowe ogierów
Ogiery są wykorzystywane do rozrodu przez określony czas, w zależności od rasy i intensywności krycia. Większość samców, może być użytkowana rozpłodowo nawet do 20 roku życia, ale średnio w stadzie utrzymywane są do 11-13 roku życia.
Metody rozrodu
W Polsce najczęściej stosowaną metodą jest krycie naturalne. Występują dwa rodzaje krycia naturalnego. Krycie tabunowe polega na wypuszczeniu na pastwisko w sezonie wiosenno-letnim kilku klaczy i jednego aktywnego płciowo ogiera. W tym przypadku, skuteczność krycia jest bardzo wysoka.
Drugim rodzajem jest krycie dozorowane, czyli tzw. „krycie z ręki”. Polega na przygotowaniu klaczy w rui do stanówki i doprowadzeniu do niej ogiera, w celu pokrycia.
Inseminacja jest stosowana bardzo rzadko. Ta metoda umożliwia uzyskanie dużej liczby potomstwa od jednego samca, na całym świecie, bez konieczności transportu zwierzęcia. Do inseminacji stosuje się porcje nasienia świeżego lub mrożonego. Inseminacja pozwala na szerokie wykorzystanie ogierów, natomiast transplantacja zarodków ma na celu szerokie wykorzystanie rozpłodowe klaczy. Transplantacja polega na pobraniu od wartościowej klaczy zapłodnionych komórek jajowych i przeniesieniu ich do samic biorczyń. Ta metoda również umożliwia tylko transport zarodków, np. mrożonych.
Bibliografia
Hodowla i użytkowanie koni z elementami hipoterapii. Janiszewska J., Cieśla A., Akademia Rolnicza w Szczecinie, Szczecin 2008, ISBN 978-83-7317-064-3, 83-87
Hodowla i użytkowanie koni. Tom I. Chrzanowski S., Łojek A., Oleksiak S., Wydawnictwo SGGW, Warszawa 2013, ISBN 978-83-7583-479-6, 52-65
Metody doskonalenia koni. Kaproń M., Wydawnictwo Akademii Rolniczej w Lublinie, Lublin 2000, ISBN 83-7259-000-1, 187-199
Hodowla i chów koni. Przewodnik do ćwiczeń. Walkowiak E., Jodkowska E., Wydawnictwo Akademii Rolniczej we Wrocławiu, Wrocław 1997, ISBN 83-85582-68-1, 66-75
Rozród koni. Kosiniak-Kamysz, K., Wierzbowski S., Wydawnictwo i Drukarnia DRUKROL s.c., Kraków 2003/2004, ISBN 83-907553-6-X, 17, 24-28, 33-35, 43-44, 51-55, 59-65, 71-73, 119-123, 184.
