Maruna bezwonna – z pozoru rumianek, a naprawdę uporczywy chwast
Szczaw kędzierzawy – niepożądany gość w uprawach
Zobacz także
Ta wieloletnia roślina jest niezwykle plenna, rozmnaża się nie tylko przez nasiona, które mogą zimować w ziemi nawet 25 lat, lecz także przez kłącza. Oprócz tego szczaw kędzierzawy to kuzyn szczawiu zwyczajnego - podstawowego składnika tradycyjnej zupy szczawiowej. Niech to powinowactwo nas nie zwiedzie, ponieważ jest bardzo niebezpiecznym i szkodliwym chwastem.
Charakterystyka
Szczaw kędzierzawy to bylina, która zaskakuje swoją wielkością – w sprzyjających warunkach może osiągnąć nawet 120 centymetrów wysokości. Częściej jednak dorasta do poziomu kilkudziesięciu centymetrów. Rozmnaża się zarówno z nasion jak i kłączy. Wschody powstałe w oba te sposoby pojawiają się wiosną. Najczęściej składają się z wydłużonych, lancetowatych liścieni, ułożonych na nagim hypokotylu.
Najbardziej charakterystyczną cechą rośliny są liście – to one są najczęściej wykorzystywanym surowcem. Są skórzaste, dość duże – mogą mieć nawet 25 centymetrów długości (odziomnkowe są nieco mniejsze). Mają wydłużony, nieco lancetowaty kształt, dolne są osadzone na ogonkach, górne „siedzą” bezpośrednio na łodydze. Najbardziej charakterystyczną cechą rośliny są faliste, kędzierzawe brzegi liści – od których roślina zaczerpnęła swoją nazwę. Kwiatostan stanowi sześcioczęściowy okwiat, zebrany w gęstą, dość dużą wiechę. Listki kwiatowe mają sercowaty kształt – jeden z nich jest wyraźnie większy. Najczęściej są czerwone, ale zdarza się, że przyjmują również zieloną lub żółtawą barwę. Owoc szczawiu kędzierzawego to trójgraniasta, rudawa drobinka (mniej niż 3 milimetry wielkości), zawierająca w sobie nasiona, zachowujące zdolność kiełkowania maksymalnie przez 25 lat. Jedna roślina może wykształcić nawet 15 tysięcy nasion.
Występowanie
Szczaw kędzierzawy nie ma zbyt dużych wymagań glebowych ani atmosferycznych. W zasadzie rośnie wszędzie – jest bardzo pospolitym chwastem, pojawiającym się na całym terenie kraju, w największym natężeniu można go jednak zaobserwować w okolicach podgórskich. Najliczniej występuje na glebach wilgotnych, gliniastych i ciężkich. Traktuje się go jako roślinę wskaźnikową dla gleb o kwaśnym odczynie pH i dużej zawartości azotu.
Szkodliwość
Najczęściej można go spotkać na łąkach i pastwiskach, gdzie jest niepożądany – dla zwierząt gospodarskich nie jest smaczny i nie ma dla nich większej wartości odżywczej. Ze względu na swój duży pokrój, może wykluczać i zagłuszać inne, bardziej wartościowe rośliny. Pojawia się również w roślinach okopowych i zbożach, zwłaszcza ozimych, gdzie znacznie utrudnia zbiór. Nie opracowano szczegółowych progów szkodliwości, ale szczaw kędzierzawy jest bardzo silną konkurencją dla roślin uprawnych, bardzo szybko się rozprzestrzenia, głównie ze względu na rozległe kłącza podziemne.
Zwalczanie
Dbanie o czystość materiału przeznaczonego na siew i bronowanie podorywek po zbiorach – to jedyne naturalne sposoby, dzięki którym możemy uchronić uprawę przed zachwaszczeniem szczawiem kędzierzawym. W roślinach okopowych wystarczy dokładne i systematyczne odchwaszczanie chemiczne, jeżeli jednak zagęszczenie szczawiu kędzierzawego w uprawie zbóż jest bardzo duże, warto zastanowić się nad zastosowaniem środków chemicznych. Przed wschodem roślin, zarówno wiosną, jak i jesienią, używamy preparatów na bazie chlorosulfuronu – zalecana dawka to około 15-19 gram na hektar. Ta substancja czynna znajduje się w takich środkach jak Chisel 75 WG albo Glean 75 WG. W późniejszej fazie rozwoju, nalistnie, ale do momentu pojawienia się 4 liścia właściwego możemy używać metrybuzyny (Emana B 70 WG, Maestro 70 WG, Mistral 70 WG, Sencor i Sencor Liquid 600 SC) lub rimsulfuronu (Arigo 51 WG, Hector 53,6 WG, Miecz 25 WG, Realcheminie Rimsulfuron WG). Kiedy rośliny są już na bardziej zaawansowanym poziomie rozwoju, można sięgnąć po środki zbudowane na bazie takich substancji czynnych jak aminopyralid czy trichlopyr. Proponowane preparaty to Dragon 450 WG, Lancet Plus 125 WG i Pontos. Jedynym środkiem, w którym znajduje się trichlopyr jest Fernando Forte 300 EC.
W przypadku zachwaszczenia szczawiem kędzierzawym, opryski chemiczne są najczęściej koniecznością. Niezwykła plenność rośliny, jej duży pokrój i bardzo rozwinięty system korzeniowy sprawiają, że jest bardzo szkodliwym chwastem.
Autor: Katarzyna Kaźmierczak
Bibliografia:
Czubiński T., Paradowski A., „Atlas chwastów dla praktyków”, PWR, Poznań 2014 r., s. 87
Hołubowicz-Kliza G., „Rolniczy atlas chwastów”, IUNG-PIB, Puławy 2011 r., s. 251
Nawara Z., „Rośliny łąkowe”, wyd. Multico, Warszawa 2012 r., s. 248-249
Paradowski A., „Atlas chwastów”, wyd. Plantpress, Kraków 2013 r., s. 182
Tymrakiewicz W., „Atlas chwastów”, PWRiL, Warszawa 1974 r., s. 42
