Miotła zbożowa – uciążliwy chwast upraw zbóż ozimych
Tomka wonna – pachnąca trawa łąk i pastwisk
Zobacz także
Występowanie
Ta pospolita na terenie całej Polski trawa może rozwijać się w zasadzie wszędzie. Tomka wonna występuje zarówno na niżu, jak i w wyższych partiach górskich, gdzie rośnie aż po piętro regla górnego. Dobrze rozwija się na niemal wszystkich typach gleb. Może rosnąć zarówno na tych mineralnych, jak i wyjałowionych. Dobrze radzi sobie z podłożami suchymi i nadmiernie nawodnionym, obojętny jest jej również odczyn pH podłoża. W największych skupiskach pojawia się jednak na stanowiskach o obniżonym poziomie minerałów. Jej masowy wysyp powinien zaalarmować nas, gdyż w takim przypadku możemy sądzić, że ziemia jest wyjałowiona i brakuje jej przede wszystkim fosforu.
Tomka wonna jest bardzo wrażliwa na nawożenie mineralne, zwłaszcza azotem i na takich stanowiskach bardzo szybko ginie. Lubi również gleby o nieco wyższym poziomie kwasowości. Jest gatunkiem zdecydowanie światłolubnym, nie toleruje dużego zacienienia.
Najczęściej możemy spotkać tomkę wonną na łąkach, ugorach i nieużytkach. Występuje również na przydrożach i w zaroślach. W widnych lasach, zwłaszcza iglastych ma mały pokrój, ale także może występować masowo. Mimo swojej małej konkurencyjności, często jest rośliną dominującą w związkach Alopecurion pratensis lub Arrhenatherion elatioris.
Znaczenie
Ze względu na szeroki zakres występowania, tomka wonna pełni ważną funkcję paszową dla zwierząt gospodarskich, zarówno w formie zielonki jak i siana. Jej wartość paszowa jest dobra, ale nie należy do najwyższych. Najlepszym momentem do spasania jej jest czas kwitnienia. Wtedy rośliny wyróżniają się sporym poziomem celulozy i niskim poziomem lignin (poniżej 1,5%). Tomka nie stanowi cennego źródła witamin i innych składników odżywczych. Co więcej, może nie być zbyt chętnie zjadana przez zwierzęta gospodarskie. Zawarta w niej kumaryna może znacznie zmienić smak rośliny na gorzki. Substancja, spożywana w nadmiarze, ma negatywny wpływ na układ pokarmowy zwierząt i zmniejsza poziom strawności spożytego jedzenia.
Ponadto kumaryna nadaje sianu niezwykły, intensywny aromat, dzięki któremu łąka po skoszeniu tak niesamowicie, charakterystycznie pachnie. Z tego względu źdźbła tomki wonnej bywają wykorzystywane w przemyśle spirytusowym, gdzie robi się z nich naturalny, zapachowy dodatek do wódek i alkoholi różnego rodzaju.
Wydawałoby się, że brak odporności tomki wonnej na koszenie powinien sprawić, że nie nadaje się ona jako trawa trawnikowa, nie jest to jednak prawda. Roślina wytwarza bardzo rozbudowany system korzeniowy, dzięki któremu jest wartościową rośliną o działaniu przeciwerozyjnym. Jej kępy szybko stają się dominantą i tworzą płachtę, która zapobiega wywiewaniu i wymywaniu ziemi. Z tego względu warto wysiewać tomkę wonną na nieużytkach i zboczach.
Autor: Katarzyna Kaźmierczak
Bibliografia:
Ciepiela G., Jankowski K., Jodełka J., „Tereny zadarnione”, WAP, Siedlce 2008 r., s. 54
Gayówna D., „Rośliny łąk”, WSiP, Warszawa 1960 r., s. 38
Grzegorczyk S., „Rośliny zbiorowisk trawiastych”, Wydawnictwo UWM, Olsztyn 2012 r., s. 40
Kozłowski S. (red.), „Trawy. Właściwości, występowanie i wykorzystanie”, PWRiL, Poznań 2012 r., 231- 233
Nawara Z., „Rośliny łąkowe”, wyd. Multico, Warszawa 2012 r., s. 42- 43
