Uprawa, pielęgnacja, zbiór i wykorzystanie gryki zwyczajnej

1/6 Następne

Zaloguj się, aby dodać własne zdjęcie do tego artykułu!

Zobacz także

Wymagania

Ma dość duże wymagania glebowe. Przede wszystkim gleba powinna być pulchna, dobrze uprawiona o dobrych stosunkach wodno-powietrznych. Nie należy doprowadzać do spadku jej odczynu poniżej pH 5,0. Jeśli już tak się stanie, wówczas należy glebę wapnować jesienią, przed wiosennym wysiewem. Gryka dobrze rośnie na glebach kompleksu pszennego bardzo dobrego i dobrego, żytniego bardzo dobrego i dobrego, niewiele gorzej ‒ na glebach kompleksu żytniego słabego. Ma rozwinięty i aktywny system korzeniowy, który dobrze przyswaja z gleby trudnodostępny fosfor i inne składniki pokarmowe. Do kiełkowania potrzebuje minimalnie 8–10°C, zniesie przymrozki do -3°C, ale w niższych temperaturach może zamierać, najlepiej zaś rozwija się w temperaturze 20°C. Preferuje stanowisko słoneczne i co ważne, osłonięte od wiatru, gdyż łatwo ulega wyleganiu. Nie zaleca się jej uprawy w rejonach nadmorskich i podgórskich, gdzie częściej panuje wietrzna pogoda.

Siew

Jest to roślina ciepłolubna, wobec tego siew powinien być wykonany po przymrozkach. Nie może być on jednak nadmiernie opóźniony, gdyż skraca się wówczas okres wegetacyjny gryki, przez co roślina słabiej się rozgałęzia i gorzej plonuje. Na południu Polski siew przeprowadza się zwykle w drugiej dekadzie maja, w północnych województwach i centralnej części naszego kraju – w trzeciej dekadzie maja.

Nasiona wysiewa się w wąskie (12 cm między rzędami) lub szerokie (45–50 cm między rzędami) międzyrzędzia. Uprawa w szerokich międzyrzędziach pozwala na lepsze zawiązywanie nasion i wyższe plony, wymaga jednak częściej wykonywanych zabiegów pielęgnacyjnych, szczególnie odchwaszczania. Nasiona wysiewamy na głębokość 2–3 cm, na słabszych, bardziej suchych glebach – nawet do 5 cm, ok. 45–55 kg nasion/ha w uprawie w szerokie międzyrzędzia i ok. 80–90 kg/ha w uprawie w wąskie międzyrzędzia.

Nawożenie

Dawki nawozów ustalamy zgodnie z wynikami analizy chemicznej gleby. Średnio podaje się na 1 ha 30–50 kg N, 20–50 kg P₂O₅, 30–70 kg K₂O i 20–35 kg MgO. Najważniejsze jest nawożenie azotowe, przy lepszej zasobności gleby w azot gryka lepiej się rozwija. Ze względu na dobrze rozwinięty system korzeniowy uprawiana gryka dobrze pobiera zawarte w glebie składniki pokarmowe. Przy uprawie ekologicznej możemy nawozić ją obornikiem, lecz nie przekraczając 40 t/ha.

Zbiór

Gryka dojrzewa nierównomiernie, przez co często obserwuje się osypywanie się nasion. Zalecany jest wobec tego zabieg desykacji (chemiczne wysuszanie roślin przed zbiorem) na początku dojrzałości, gdy orzeszki w dolnej części gron zaczynają brunatnieć. Pierwsze owoce zaczynają dojrzewać ok. 25–35 dni po kwitnięciu gryki. Zbioru dokonujemy w podobny sposób jak innych zbóż, przy wysokości koszenia ok. 11–15 cm. Zebrane ziarno powinno być następnie dosuszone powietrzem niezbyt ciepłym, przechowywane nasiona zaś powinny być systematycznie przewietrzane.

Autor: Joanna Żołnierkiewicz, inż. ogrodnictwa

Bibliografia:

Borkowska B., Robaszewska A., „Zastosowanie ziarna gryki w różnych gałęziach przemysłu” [w:] „Zeszysty Naukowe Akademii Mroskiej w Gdyni”, nr 73/2012 r., s. 43–55.

Ciesielska A., Niemczyk H., Radecki A., Suwara I., Wysmułek A., „Podstawy rolnictwa”, wyd. REA, Warszawa 2008 r., s. 120–131.

Herse J. (red.), „Szczegółowa uprawa roślin”, PWRiL, Warszawa 1980 r., s. 167–171.

Jakubiak S., „Kaszubska bukwita” [w:] „Raport Rolny”, nr 5/2006 r., s. 32.

Jasińska Z., Kotecki A. (red.), „Szczegółowa uprawa roślin”, t. I, Wyd. Akademii Rolniczej we Wrocławiu, Wrocław 2003 r., s. 299–305.

Noworolnik K., „Warto uprawiać grykę” [w:] „Lubelskie Aktualności Rolnicze”, nr 4/2014 r., s. 24.

Pawłowska P., Diowksz A., Kordialik-Bogacka E., „Zboża jako surowiec do produkcji funkcjonalnych napojów fermentowanych” [w:] „Przemysł Fermentacyjny i Owocowo-Warzywny”, nr 10/2010 r., s. 16.

Szempliński W. (red.), „Rośliny rolnicze”, wyd. UWM, Olsztyn 2012 r., s. 115–121.