Choroby i szkodniki czosnku, czyli wszystko o kłopotliwych gościach w uprawie
Werticilioza poraża liście! Oto wskazówki jak rozpoznać i zwalczyć tę chorobę
Zobacz także
Werticilioza jest najczęstszą chorobą dotykającą truskawki, ale bardzo często pojawia się w uprawach rzepaku i chmielu. W każdym przypadku objawem są nienaturalnie wybarwione liście. Chociaż choroba nie przebiega gwałtownie, może zagrażać całej uprawie a jej zwalczenie to nie lada wyzwanie dla hodowców.
Objawy
Przebieg choroby na truskawkach i innych krzewach owocowych jest zupełnie różny od tego na rzepaku, gorczycach, chmielu i lucernie. Różnica polega głównie na sposobie wybarwienia liści. W przypadku truskawek objawy zaczynają występować w czasie przed dojrzewaniem owoców, czyli późną wiosną. Zainfekowane zostają początkowo korzenie, przez które nie dochodzi woda i składniki pokarmowe do liści i pędów. Starsze liście, które więdną i przyjmują barwę żółtoczerwoną, stopniowo zaczynają zamierać. Porażone chorobą młode liście nie wyrastają do normalnej wysokości i szybko żółkną. Powoli zamiera cała roślina, której owoce nie dojrzewają i nie nadają się do wykorzystania.
Systematyczne, biegnące wzdłuż liścia, jednostronne pożółknięcia są natomiast objawem werticiliozy na rzepaku, różnych odmianach gorczycy i chmielu. Więdnięcie i obumieranie liści, pędów, a czasem całych roślin, przypada na okres kwitnienia i owocowania. Porażone liście bardzo łatwo odrywają się od pędu, którego podstawa jest zgrubiała i brunatna.
Przyczyny występowania
Patogenem jest bardzo wytrwały grzyb, który potrafi przetrzymać w ziemi nawet kilkanaście lat. Tworzy on zarodniki konidialne na opadłych liściach i korzeniach. Przyczyną zakażenia plantacji mogą być resztki pozostałe po żniwach z poprzedniego roku, ale werticilioza może rozprzestrzeniać się na elementach maszyn i narzędzi rolniczych.
Choroba jest typowa dla całego kraju, najczęściej rozwija się w bardzo suche i upalne lata. Pojawia się zwłaszcza na stanowiskach o nadmiernym nawożeniu azotem.
Szkodliwość
Chociaż obecnie werticilioza pojawia się coraz rzadziej i głównie w gospodarstwach o zaburzonej równowadze biologiczno-chemicznej gleby, jej obecność w plantacji może mieć bardzo negatywne skutki. Duże rozprzestrzenienie choroby w chmielu niesie za sobą duże straty finansowe, zainfekowane nią truskawki nie nadają się do spożycia, a bardzo duże porażenie może prowadzić do wymierania całej plantacji.
Zapobieganie
Aby zapobiec werticiliozie należy zmniejszyć nawożenie mineralne – zwłaszcza azotem. Należy również pamiętać o systemie płodozmianowym – roślin narażonych na zachorowanie nie sadzimy po sobie samych, ani po jęczmieniu, lucernie, ziemniakach, pomidorach i papryce. Odstęp czasowy między nimi powinien wynosić około czterech lat. Ważne jest dokładne czyszczenie narzędzi używanych w ziemi przed wysianiem lub wysadzeniem roślin. Głębokie spulchnianie za pomocą orki głębokiej i kultywatorowania może okazać się skutecznym zabiegiem, dzięki któremu patogen nie będzie miał szansy się rozwinąć. Usunięcie grzyba z gleby jest jednak możliwe tylko poprzez termiczne odkażanie, które polega na podgrzaniu około 20-centymetrowej warstwy ziemi na czas 20-30 minut do 100 stopni Celsjusza. Wysoka temperatura zabija wszystkie rodzaje grzybów i sprawia, że przez dłuższy czas nie będą mogły się one rozwijać. Warto zastosować również przed uprawą środek Nemasol 510 w dawce 70 mililitrów na metr kwadratowy, który ma działanie odkażające i grzybobójcze lub podobnie działającym preparatem Basamid 97 w dawce 500 kilogramów na hektar.
W przypadku plantacji chmielu zagrożonych zainfekowaniem werticiliozą można wysiać żyto w międzyrzędzia, co zapobiega rozwijaniu się chorób grzybiczych.
Zwalczanie
Jeżeli plantacja zostanie porażona werticiliozą, należy zacząć szybko przeciwdziałać. Ważne jest, żeby usuwać rośliny zdradzające pierwsze objawy choroby i zniszczyć je poprzez spalenie. Chorych roślin nie można kompostować, gdyż znajdujące się na nich zarodniki grzybicze mogą zacząć się rozwijać i zarażać kolejne uprawy.
Nie ma żadnych oficjalnie zarejestrowanych środków zwalczających werticiliozę do oprysków już w czasie wzrastania roślin.
Autor: Katarzyna Kaźmierczak
Bibliografia:
Babilas W. (red.), „Poradnik ochrony roślin”, PWRiL, Warszawa 1982 r., s. 228
Hołubowicz – Kliza G., „Rolniczy atlas chorób”, IUNG-PIB, Puławy 2012 r., s. 55, 121, 217
Kawecki Z, Kryńska W., „Sadownictwo i warzywnictwo,” PWN, Warszawa 1995 r., s. 171
Mika A. (red.),, „Sadownictwo”, wyd. Hortpress, Warszawa 2002 r., s. 533
Robak J. (red.), „Program ochrony roślin warzywnych”, Skierniewice 2014 r., s. 83 i 106
Zdjęcie:
Autor: Howard F. Schwartz, źródło: Wikipedia, licencja: CC BY 3.0
