Żyto zwyczajne - zboże o najmniejszych wymaganiach uprawowych
Żyto ozime - wszystko, co musisz wiedzieć o cennym dla naszej gospodarki zbożu
Zobacz także
Wymagania wodne
Żyto wcześnie rozpoczyna wegetację i dzięki temu bardzo dobrze radzi sobie z niedoborami wody. Ma też bardzo dobrze wykształcony system korzeniowy, który umożliwia mu efektywne wykorzystywanie wody glebowej. Wymagania wodne żyta wynoszą 140–220 mm sumy opadów. Największe zapotrzebowanie na wodę pojawia się od fazy strzelania w źdźbło do kwitnienia. Szkodliwe dla roślin żyta są też nadmierne opady, pojawiające się po jego wykłoszeniu. Mogą one przyczyniać się do wylegania roślin i porastania ziarna w kłosie.
Wymagania glebowe
Żyto odznacza się dużą tolerancją na różne gleby, ponieważ posiada dobrze rozwinięty system korzeniowy i ma małe potrzeby wodne. Bardzo dobrze znosi kwaśny odczyn (pH 4,5–6,5) oraz toleruje jony wolnego glinu i manganu. Można go uprawiać na wszystkich kompleksach glebowych, jednak należy pamiętać, że na kompleksie żytnim dobrym, słabym i najsłabszym jego plon może ulec spadkowi nawet o 40% w porównaniu z kompleksem żytnim bardzo dobrym.
W największym stopniu plonowanie żyta jest zależne od pogody, odpowiednich warunków wilgotnościowych oraz poziomu agrotechniki. W latach suchych na kompleksie pszennym bardzo dobrym i dobrym żyto uzyskuje wyższe plony niż na kompleksach żytnich, zaś w latach mokrych plony na tych kompleksach są niższe w porównaniu z kompleksami żytnimi. Spowodowane jest to większym wyleganiem roślin i ich porażaniem przez choroby grzybowe. W związku z tym żyto najlepiej uprawiać na kompleksach słabszych, a lepsze pozostawić pod uprawę pszenicy.
Przedplon
Żyto bardzo mocno reaguje na rodzaj przedplonu, zwłaszcza gdy jest uprawiane na glebach lekkich. Najlepiej plonuje po łubinie wąskolistnym i żółtym, grochu pastewnym, mieszance wyki ozimej z udziałem żyta oraz mieszankach zbożowo-strączkowych. Dobrymi przedplonami są ziemniaki na oborniku, rzepak oraz owies, zaś najgorszymi przedplonami są zboża ozime.
Uprawa żyta w monokulturze powoduje obniżenie plonu o 15–20%. Spadki plonu można ograniczyć poprzez wsiewanie seradeli w żyto, która po zaoraniu przed następnym siewem poprawia plon o 8–10%. Jeżeli żyto ma być uprawiane w poplonie ozimym, należy pamiętać o wysianiu większej ilości nasion w porównaniu z jego uprawą na ziarno. Dodatkowo należy stosować intensywne nawożenie azotem w celu uzyskania dużego plonu zielonki.
Uprawa
Jeżeli przedplonem dla żyta były ziemniaki, to nie należy wykonywać po ich zbiorze orki. Wystarczy rozkruszenie gleby za pomocą pogłębiacza lub grubera, bez jej odwracania. Po zbiorze roślin strączkowych bądź zbóż można wykonać talerzowanie, podorywkę lub kultywatorowanie. Ma to na celu przyspieszenie rozkładu resztek pożniwnych i skiełkowanie chwastów.
Można również stosować uproszczenia w uprawie przedsiewnej polegające na wykonaniu płytkiej orki na 16–18 cm lub doprawieniu wierzchniej warstwy gleby za pomocą talerzówki, glebogryzarki, kultywatora czy brony. Uproszczeniem jest również wykonywanie siewu bezpośredniego specjalnym siewnikiem w ściernisko połączone z chemicznym niszczeniem chwastów. Przy konwencjonalnym systemie uprawy roli średnia orka siewna na głębokość 20–25 cm powinna być wykonana w odpowiednim czasie, aby umożliwić osiadanie gleby przed siewem. Jeżeli siew zostanie wykonany w nieodleżałą glebę, to doprowadzi to do przedłużenia wschodów i ich nierównomierności. Skutkuje to gorszym zimowaniem roślin i zmniejszeniem krzewistości produktywnej.
Siew
Przestrzeganie optymalnego terminu siewu żyta ozimego umożliwia uzyskanie wysokich plonów, ponieważ wpływa to pozytywnie na długość kłosa i wykształcanie się ziarniaków. Umożliwia też dobre rozkrzewianie roślin przed zimą i zapewnia odpowiednie przezimowanie, ponieważ wpływa na ich zimotrwałość. Żyto należy wysiewać w II lub III dekadzie września.
Ilość wysiewu zależy od odmiany żyta, kompleksu glebowego, przedplonu oraz terminu siewu. Dla odmian populacyjnych ilość wysiewu powinna wynosić od 300 do 550 ziarniaków na 1 m2, a u odmian mieszańcowych 260–280 ziarniaków. Wysiew powinien być wykonywany na głębokość 3 cm, przy rozstawie rzędów 13–15 cm.
czytaj dalej...
