Tytan – efektywny zapylacz
Tytan to pierwiastek chemiczny z grupy metali przejściowych. W przyrodzie posiada pięć
stabilnych izotopów. Występuje w skałach magmowych oraz osadowych – zawsze w rudach innych
pierwiastków. W skorupie ziemskiej jego koncentracja wynosi około 0,6%. Mimo powszechnej
obecności jest niedostępny dla roślin w warunkach naturalnych (przy pH gleby 4-6). Większość
roślin zawiera około 1 ppm tytanu, choć są gatunki, na przykład skrzyp czy pokrzywa, u których
stężenie to jest kilkadziesiąt razy większe. Pierwiastek ten ma tendencję do akumulowania się w
tkankach zawierających krzemionkę.
Według prof. dr hab. Pawła Węgorka (IOR) tytan wpływa na wiele kluczowych procesów
fizjologicznych roślin. Przede wszystkim zwiększa zawartość chlorofilu w liściach, a przez to
intensyfikuje proces fotosyntezy, co bezpośrednio przekłada się na przyrost biomasy i plonu.
Pozytywnie oddziałuje na równowagę hormonalną. Poprzez usprawnienie przebiegu procesów
metabolicznych poprawia efektywność pobierania składników pokarmowych z podłoża, głównie
potasu, azotu, magnezu, wapnia i żelaza. Przyspiesza budowę ścian komórkowych, wzmacnia
naturalną odporność roślin na czynniki stresowe. Dodatkowo, stanowiąc składnik substancji
służących roślinom jako metabolity wtórne odstrasza lub powstrzymuje od żerowania szkodliwe
owady. Jednak główną funkcją tytanu jest poprawa procesu zapylenia i tworzenia organów
generatywnych – nasion i owoców.
Efektywne zapylenie kwiatów i następujące po nim zapłodnienie determinuje ilość i jakość plonu.
Wiele czynników zewnętrznych, jak choćby nieodpowiednie warunki meteorologiczne, czy mała
liczba owadów zapylających (w przypadku roślin owadopylnych) negatywnie wpływają na przebieg
kwitnienia, a więc i samego zapylenia. Tak, jak w przypadku wiatropylności, tak i owadopylności
kluczowym zadaniem każdego plantatora jest takie przygotowanie uprawy, by proces kwitnienia i
późniejszego zapylenia przebiegał sprawnie i skutecznie. Ten okres jest szczególnie istotny w
kontekście generowania plonu. Ważny jest ogólny stan uprawy, odpowiednie jej odżywienie i
ochrona, by kwitnienie przebiegało bez zakłóceń. Jednak te działania nie zawsze są wystarczające.
Mała liczba zapylaczy lub nieodpowiednia aura w trakcie kwitnienia mogą zniweczyć działania
plantatora. Jak zatem wspomóc rośliny i jak ingerować w ten proces?
Pomóc z pewnością może tytan. Ma on niezwykle pozytywny wpływ na witalność pyłku
kwiatowego, a tym samym procesy związane z zapyleniem i zapłodnieniem. Pierwiastek ten
zwiększa wigor ziaren pyłku, zapewnia lepsze jego przyleganie do znamienia słupka i stymuluje
rozwój łagiewki pyłkowej. Zabiegi z wykorzystaniem biostymulatorów opartych o tytan w
znacznym stopniu łagodzą skutki niedostatecznego zapylenia i zapłodnienia, co w świetle spadku
liczebności pszczół i innych owadów zapylających ma niebagatelne znaczenie. Niweluje także
negatywne skutki niekorzystnego przebiegu warunków pogodowych, niskiej i wysokiej temperatury
czy intensywnych opadów, które nie tylko przekładają się na spadek populacji zapylaczy, ale są
także szkodliwe dla roślin. Tytan łagodzi te stresy – wzmacnia naturalną odporność na te czynniki.
Długa i chłodna wiosna, deszcze, wysoka temperatura w okresie około kwitnienia oraz
niedostateczna ilość zapylaczy to sytuacje, w których bezwzględnie należałoby wspomóc rośliny
tytanem. Włączenie do standardowych zabiegów agrotechnicznych biostymulatorów zawierających
łatwo przyswajalne jony tytanu w zdecydowany sposób ułatwia uprawę dzięki lepszemu
zapłodnieniu i zapyleniu oraz zredukowaniu negatywnego wpływu stresu, wywołanego czynnikami
abiotycznymi i biotycznymi. Efektem są wyższe rośliny o grubszej łodydze, większej ilości liści i
owoców, a co się z tym wiąże również wyższy plon.
W ostatnich latach zebrano wiele przekonujących danych o korzystnym wpływie tytanu na
poprawę produktywności roślin i jakości plonu. Jego stosowanie zaleca się w okresach
intensywnego rozwoju i wzrostu roślin oraz w warunkach osłabienia roślin przez czynniki stresowe.
Wyniki licznych badań naukowych pozwoliły dobrze poznać mechanizm jego działania, a
wdrożenia polowe konkretnych preparatów potwierdziły ich wysoką skuteczność. Z uwagi na
wszechstronne korzyści, jakie tytan przynosi roślinom, warto dokarmiać dolistnie plantacje
preparatami zawierającymi ten pierwiastek. Bardzo ważna jest forma, w jakiej znajduje się tytan
zawarty w preparacie. Musi być on w formie organicznej, dostępnej dla roślin. Należy pamiętać, że
tlenki tytanu są nierozpuszczalne w wodzie, więc niedostępne dla roślin. Jednym z wyjątkowo
dobrze przetestowanych w polskich warunkach jest Tytanit. Z badań przeprowadzonych w sadach jabłoniowych przez dr hab. Dariusza Wronę z SGGW wynika, iż zastosowanie preparatu poprawiło
wzrost drzew, niezależnie od użytych podkładek. Były one wyższe i miały większą długość pędów
bocznych oraz średnicę pnia, w porównaniu z kontrolą. Opryski zwiększały zawartość składników
mineralnych w liściach i tym samym poprawiały odżywianie roślin. Z doświadczeń dr hab. Moniki
Bieniasz z UR w Krakowie nad tym samym gatunkiem wynika, iż preparat znacząco zwiększył
procent zawiązywania owoców, zarówno podczas swobodnego zapylenia, jak i zapylenia własnym
pyłkiem. Zabieg spowodował wzrost liczby nasion w owocach, a także zwiększył masę samych
owoców. Podobne wyniki uzyskali także naukowcy badający działanie preparatu w uprawach
ogrodniczych i typowo rolniczych. Wszystkie te badania potwierdzające wysoką skuteczność
preparatów zawierających tytan w przyswajalnej dla roślin formie powinny skłonić plantatorów do
ich stosowania. Dbałość o kondycję upraw i zapewnienie jak najlepszych warunków dla całego
procesu kwitnienia determinują osiągnięcie satysfakcjonującego plonu. Jest to szczególnie istotne
ze względu na coraz częściej występujące ekstremalne warunki pogodowe, a także zmniejszającą
się populację pszczół i innych zapylaczy.
Anna Rogowska
Informacje o autorze:
