Wapń = jakość owoców
Jednym z kluczowych czynników decydujących o rozwoju sadów oraz opłacalności produkcji
owoców jest ich jakość. Oczekiwania odbiorców i konsumentów docelowych stale rosną, ich
zainteresowanie wzbudzają tylko produkty najwyższej jakości. Aktualnie istotny jest nie tylko
wygląd owoców i ich walory smakowe, ważna jest także zawartość składników pokarmowych oraz
brak pozostałości środków ochrony roślin. Przed sadownikami stawiane są coraz bardziej
rygorystyczne wymagania związane z jakością oferowanych produktów.
Do najważniejszych zadań w produkcji owoców wysokiej jakości jest dostarczenie drzewom
odpowiednich składników pokarmowych w ilościach niezbędnych do prawidłowego rozwoju i
wzrostu drzew w kolejnych fazach wegetacji. Bardzo ważny jest zatem wybór nawozów,
w których składniki pokarmowe powinny występować w formach łatwo dostępnych dla roślin.
Nie mniej istotny jest również sposób i czas aplikacji nawozów, tak aby składniki pokarmowe
zostały dostarczone we właściwym momencie do różnych części roślin (pień, pędy, pąki, liście,
owoce).
Specjalne znaczenie dla jakości owoców spełnia wapń, determinuje bowiem ich jędrność, poprawia
zdolność przechowalniczą. Niestety, z powodu ograniczonego przemieszczania się tego pierwiastka
do części generatywnych, w tym owoców, nawet wysoka jego zawartość w glebie nie zapewnia
dostatecznej ilości w owocach. Dolistne odżywianie drzew owocowych wapniem jest niezbędne i
stanowi integralną część pełnych programów nawożenia.
Zawartość wapnia w owocach uzależniona jest od wielu czynników biologicznych (wiek drzew, siła
wzrostu pędów, odmiana i podkładka), uprawowych (właściwości gleby, wilgotność gleby,
stosowane nawozy) oraz środowiskowych (warunki pogodowe, występowanie przymrozków, opady
atmosferyczne). Optymalna zawartość wapnia w glebie jest konieczna, aby było możliwe
pobieranie tego składnika pokarmowego przez system korzeniowy. Ponadto wapń poprawia
strukturę gleby i zapobiega jej zaskorupianiu, reguluje pH gleby, wspomaga aktywność
drobnoustrojów glebowych (przyspiesza rozkład masy organicznej) oraz ułatwia rozwój systemu
korzeniowego. Buduje ściany komórkowe, dzięki czemu struktura tkanek jest stała i stabilna.
Reguluje gospodarkę hormonalną roślin, poprawia efektywność zapylenia i zawiązywania owoców.
Zwiększa odporność na choroby grzybowe i fizjologiczne (gorzka plamistość podskórna, szklistość
miąższu, zbrązowienie przygniezdne, rozpad chłodniczy lub mączysty, skorkowacenia
przetchlinkowe, oparzelizna powierzchniowa), bierze udział w kontroli gospodarki wodnej roślin.
Sprzyja równomiernemu dojrzewaniu owoców, ale przede wszystkim zwiększa ich jędrność i
poprawia właściwości przechowalnicze. W przypadku owoców miękkich wapń dodatkowo
ogranicza ich pękanie i sokowanie. Generalnie przy niedoborze wapnia owoce są mniejsze, mają
skłonność do oparzeń słonecznych, a twarde korkowacieją. Pierwiastek ten wchodzi w skład
enzymów oddechowych, co poniekąd także przekłada się na jakość uprawianych owoców – przy
niskiej zawartości tego pierwiastka następuje intensyfikacja procesu oddychania, a przez to i utrata
turgoru. Niedobory wapnia potęgują się przy zbyt silnym wzroście wegetatywnym drzew oraz przy
nadmiernie wyrośniętych owocach. Pozakorzeniowe dostarczanie wapnia jest zabiegiem
obligatoryjnym.
Aby owoce dobrze zaopatrzyć w wapń należy zadbać o dostateczną ilość tego pierwiastka w glebie
w łatwo przyswajalnej formie, zapewnić dobre zaopatrzenie młodych zawiązków poprzez
dokarmianie już w początkowym okresie kwitnienia, a zabieg najlepiej jest powtórzyć także gdy
proces kwitnienia będzie się kończył. Z kolei, by zmniejszyć tempo spadku koncentracji wapnia w
rosnących owocach także niezbędne jest ich dokarmianie. Zawartość wapnia na przykład dla jabłek
wynosić powinna minimum 5 mg Ca/100 g świeżej masy owoców. Warto jednak korzystać z
opracowanych programów nawożenia i przestrzegać zaleceń, gdyż nadmierne zaopatrzenie drzew
owocowych w ten pierwiastek może doprowadzić między innymi do wystąpienia niedoborów
innych pierwiastków, jak choćby żelaza, manganu, potasu czy boru. Przekarmienie roślin wapniem
obniży także walory smakowe owoców.
Warto zatem zastanowić się nad wyborem odpowiedniej strategii odżywiania sadów wapniem.
Należałoby wybrać preparat, który gwarantuje optymalne zaopatrzenie roślin w wapń przy
zastosowaniu niskich dawek. Dobrze, by działał w dwojaki sposób – stymulował pobieranie
wapnia z gleby i jego transport do najmłodszych części roślin (efekt pompy auksynowo-wapniowej)
oraz dostarczał łatwo przyswajalny organiczny wapń bezpośrednio w zabiegu pozakorzeniowym.
Przykładem takiego produktu jest aktywator wapnia Optycal. To wapniowy preparat o
właściwościach biostymulujących. Nie tylko poprawia jakość oraz właściwości przechowalnicze
owoców, ale pozwala ograniczyć koszty związane z dodatkowymi zabiegami nawozami
wapniowymi. To ważny aspekt, który sadownicy powinni rozważyć przy wyborze technologii
dokarmiania.
Korzyści płynące z dokarmiania drzew owocowych wapniem są nie do przecenienia. Jednak
najważniejszym i niepodlegającym dyskusji argumentem, przemawiającym za jego stosowaniem
jest wpływ tego pierwiastka na jakość uzyskiwanego plonu. Owoce deserowe muszą spełniać
oczekiwania konsumentów, które z roku na rok są coraz wyższe. Ważne są zarówno walory
smakowe i odżywcze, jak też wygląd owoców – ich jędrność, czy barwa. Towar złej jakości, nie
spełniający tych oczekiwań nie znajdzie nabywców. Warto więc zapewnić sadom odpowiednie
zaopatrzenie w wapń.
Anna Rogowska na podstawie „Poradnika sadowniczego – jabłoń”
Informacje o autorze:
