Odmiany marchwi - przegląd i charakterystyka najlepszych!
Przedstawiamy wymagania marchwi zwyczajnej oraz właściwe metody uprawy
Zobacz także
Marchew (Daucus carota L.) przywieziona została do Europy Środkowej w XIV i XV wieku. Początkowo uprawiano tę o korzeniach fioletowych i żółtych. Dopiero w XVII w. w Holandii zaczęto uprawę marchwi o korzeniu pomarańczowym. W formie dzikiej występuje w Europie i Azji. W Polsce jest jednym z najchętniej i najczęściej uprawianych warzyw. W stanie świeżym marchew uprawia się na zbiór pęczkowy i z obciętą nacią, przetworzoną jako konserwy, mrożonki, przeciery, soki i susz. Dzięki stabilnej cenie i opłacalności uprawiana jest na szeroką skalę. Eksportowana jest z Polski zarówno w stanie świeżym, jak i przetworzonym.
Opis botaniczny
Marchew jest rośliną dwuletnią. W pierwszym roku wytwarza rozetę liściową i korzeń spichrzowy, który stanowi część jadalną. Główna masa korzenia dorasta do 70 cm, korzenie boczne mogą sięgać nawet do 1,5 m w głąb gleby. Korzeń spichrzowy do 30 dni po wysiewie rośnie tylko na długość, później dodatkowo na grubość, natomiast w okresie wegetacji wyłącznie na grubość. Podczas wegetacji zwiększa się w nim zawartość karotenoidów, co powoduje pomarańczowe zabarwienie. Początkowo korzeń marchwi jest biały. Zawartość karotenoidów zależna jest przede wszystkim od odmiany, zmienia się również w zależności od warunków, tj. temperatury, zawartości wody i składników pokarmowych w glebie. Najbardziej cenione są odmiany posiadające mały walec osiowy, ponieważ największa ilość barwników karotenowych znajduje się w części korowej korzenia.
W drugim roku składniki odżywcze nagromadzone w korzeniu spichrzowym marchwi pomagają we wzroście organów generatywnych. Kwiatostanem jest baldach złożony z kwiatami barwy białej lub jasnoróżowej. Owoc to rozłupka dzieląca się na dwie niełupki. W 1 g jest od 800 do 900 nasion. Zdolność kiełkowania nasiona zachowują przez 3–4 lata.
Wartość gospodarcza i odżywcza
Polska znajduje się w czołówce producentów marchwi. Jest to tanie i dostępne przez cały rok warzywo. Marchew jest chętnie spożywana ze względu na walory smakowe i odżywcze. Dużą część suchej masy stanowią cukry, których ilość wzrasta wraz z wiekiem. Najważniejszym składnikiem jest prowitamina A (α- i β-karoten), która jest źródłem aktywnej formy witaminy A w organizmie. Mniejsza jest zawartość witamin C, B1, B2, B6, E, H, K i PP.
Marchew wykorzystywana jest do produkcji preparatów witaminowych, przetworów dla dzieci, soków pitnych, konserw i mrożonek. Spożywana jest najczęściej w stanie świeżym. Należy pamiętać o odpowiednim nawożeniu azotowym, gdyż w przypadku nadmiernego dawkowania azotu kumuluje toksyczne dla organizmu azotany i azotyny. Związki te są szczególnie niebezpieczne dla niemowląt. Najłatwiej kumulowane są w marchwi pęczkowej.
W Europie w czołówce producentów znajdują się Wielka Brytania, Francja i Polska. W latach 2010–2012 powierzchnia upraw marchwi w naszym kraju wynosiła 19,6–22,8 tys. ha, zbiór natomiast 764,6–834,7 tys. ton. Z roku na rok wzrasta popyt na przetwory. Rośnie również konsumpcja jednodniowych soków marchwiowych.
Odmiany
Odmiany marchwi rozróżnia się ze względu na długość okresu wegetacyjnego, kształt i wielkość korzenia spichrzowego, przydatność i trwałość w przechowywaniu. Długość korzenia znajduje się w zakresie 4–35 cm, a średnica 3–7 cm. Kształt może być różny – kulisty, owalny, stożkowaty, cylindryczny czy wrzecionowaty. Wyróżnia się 9 typów korzeni marchwi: Amsterdamski, Berlikum, Chantenay, Flakkee, Imperator, Kuroda, Mini, Nantejski i Parmex.
W zależności od długości okresu wegetacyjnego rozróżnia się odmiany: wczesne (90–110 dni), średnio wczesne (110–130 dni), średnio późne (130–150 dni) oraz późne (powyżej 150 dni).
Na uwagę zasługują odmiany Anka F1, Askona F1, Fatima F1, Flamanka F1, Galicja F1, Kalina F1, Kamila F1, Kinga F1, Rumba F1, Salsa F1, Samba F1. Większość z nich charakteryzuje się wysoką zawartością karotenoidów oraz stosunkowo niską kumulacją azotanów.
Najważniejszym czynnikiem wpływającym na wybór odmiany do uprawy jest jej przeznaczenie. Odmiany późne, charakteryzujące się dużą trwałością w przechowywaniu, przeznaczane są do przemysłu konserwowego i chłodniczego. W uprawie amatorskiej stosuje się zwykle odmiany wczesne. Od kilku lat polecane są te o korzeniach barwy fioletowej i żółtej.
czytaj dalej...
Komentarzy (1)
Mariusz
Dodano: 2015-03-12 09:40:06Ostatnio słyszałem o dość nowej u nas chorobie, czarnej plamistości korzeni. Na razie panuje na płn Polski. Mamy się bać?