Wyka kosmata (ozima) - poznaj roślinę o dużym znaczeniu gospodarczym w Polsce

1/4 Następne

Zaloguj się, aby dodać własne zdjęcie do tego artykułu!

Zobacz także

Nawożenie

Nawożenie fosforowe należy wykonywać na jesień, przed orką zimową. Jeżeli wykę uprawia się na glebach zwięzłych i średnich, to można nawozić ją potasem w okresie jesiennym, zaś jeśli została ona wysiana na gleby lekkie, to nawożenie potasowe należy wykonać na wiosnę. Przy stosunkowo niskiej zasobności gleb dawki nawozów powinny wynosić: 60–80 kg P₂O₅/ha i 80–130 kg K₂O/ha. W przypadku nawożenia azotowego najodpowiedniejszą dawką będzie 30 kg N/ha.

Jeżeli wyka wysiewana jest w mieszankach zbożowych przeznaczanych na zieloną masę, to można taką uprawę nawozić 30–50 kg N/ha, a dawkę należy podzielić na dwie części. Pierwszą (60%) należy zastosować przedsiewnie, a drugą pogłównie w fazie strzelania w źdźbło zbóż. Jeśli wyka słabo przezimowała, to można zwiększyć nawożenie azotowe do 120 kg N/ha.

Siew

Przed siewem wyki nasiona należy zaszczepić bakteriami brodawkowymi przeznaczonymi dla wyki oraz zaprawić przeciwko zgorzeli siewek, np. preparatem Sarfun T 65 TS. Najpóźniej można ją wysiewać do I dekady września. Optymalna obsada wyki w siewie czystym powinna wynosić ok. 200 nasion na m², a w przypadku uprawy na zielonkę wysiew należy zwiększyć o 10–25%. Nasiona wysiewa się na głębokość 5–6 cm, a rozstawa rzędów powinna wynosić 15–20 cm. W przypadku wysiewu wyki w mieszankach ilość nasion powinna wynosić 120–140 na m², a ilość wysiewu – 8–12 kg nasion wyki. Jeżeli wyka kosmata uprawiana jest na nasiona, to najlepiej wysiewać ją w mieszance z żytem ozimym.

Pielęgnacja

Wyka może być zagłuszana przez różnego rodzaju chwasty. Można je zwalczać za pomocą mechanicznych metod polegających na stosowaniu bronowania w terminie przedsiewnym lub posiewnym. Jeśli zabieg ma być wykonywany po wschodach roślin, to należy go przeprowadzić w godzinach popołudniowych, kiedy rośliny mają mniejszy turgor. Jeżeli wykę uprawia się w mieszankach zbożowych, to chemiczne zwalczanie chwastów nie jest konieczne.

Brakuje odpowiednich herbicydów do zwalczania chwastów dwuliściennych w zasiewach wyki, zaś chwasty jednoliścienne można zwalczać za pomocą graminicydów. Wykę ozimą głównie zachwaszczają: maruna bezwonna, chaber bławatek, fiołek polny i przytulia czepna. Uciążliwe mogą być: komosa biała, rzodkiew świrzepa i gorczyca polna.

Wyka jest rzadko porażana przez choroby grzybowe. Najniebezpieczniejsze choroby, jakie mogą ją atakować, to: askochytoza wyki, fuzarioza siewek, zgorzel siewek, mączniak rzekomy wyki, fuzaryjna zgorzel siewek, rdza wyki i mączniak prawdziwy wyki. W ograniczaniu występowania chorób może pomagać prawidłowe zmianowanie, terminowa oraz staranna uprawa roli, właściwe nawożenie, optymalny termin siewu i obsada roślin, a także terminowy zbiór. Najważniejszymi szkodnikami wyki są: oprzędziki, mszyce i pachówka strąkóweczka. W przypadku ochrony roślin przed szkodnikami najważniejsza jest obserwacja roślin pod kątem ich pojawiania się oraz zastawianie na nich pułapek.

Zbiór

Wykę kosmatą należy zebrać do drugiej połowy lipca. Podczas zbioru zawsze pojawiają się pewne straty, ponieważ łodygi wyki są bardzo wiotkie. Zbiór kombajnem powinien rozpoczynać się wtedy, gdy strąki na niższych częściach roślin osiągną pełną dojrzałość. Ważna jest odpowiednia prędkość pojazdu, stan elementów tnących i wysokość zespołu tnącego, które powinny zapewniać jak najbezpieczniejszy zbiór. Nasiona po zbiorze wymagają szybkiego dosuszenia do wilgotności poniżej 14–15%.

Niektóre rośliny dojrzewają nierównomiernie, w związku z tym uzasadnione jest stosowanie desykantów, można też wykonać dwuetapowy zbiór, jednak powoduje on większe straty nasion. Przy zbiorze mieszanki z wyką, która jest przeznaczana na bezpośrednie skarmianie, koszenie najlepiej przeprowadzić w fazie kłoszenia żyta. Mieszankę przeznaczoną na zakiszanie najlepiej skosić po osiągnięciu przez wykę fazy pełnego kwitnienia. Siew wyki z mieszankami zbożowymi ułatwia zbiór oraz zmniejsza straty w plonie, ponieważ wyka w takich mieszankach dojrzewa szybciej i równomiernie. Za pomocą żmijki można oddzielić nasiona wyki od żyta.

Autor: mgr inż. Kinga Borek

Bibliografia:

Artyszak A., Kucińska K., Niemczyk H., „Wyki”, (w:) „Produkcja roślinna”, część II, Wyd. REA, Warszawa 2010 r., str. 201–203
Hołubowicz-Kliza G., „Wyka kosmata”, (w:) „Rolniczy atlas chwastów”, Wyd. IUNG-PIB, Puławy 2002 r., str. 278
Jasińska Z., Kotecki A., „Wyka”, (w:) „Szczegółowa uprawa roślin”, Wyd. II, tom II, Wrocław 2003 r., str. 95–98
Mrówczyński M., „Metodyka integrowanej ochrony wyki siewnej i wyki kosmatej dla producentów”, Instytut Ochrony Roślin, Państwowy Instytut Badawczy, Poznań 2012 r., str. 3–13
Szempliński W., „Wyka kosmata”, (w:) „Rośliny rolnicze”, UWM, Olsztyn 2012 r., str. 244–245