Ketoza – częsta choroba krów mlecznych. Objawy, zapobieganie i leczenie
Poród i komplikacje okołoporodowe krów. Radzimy, jak ich uniknąć
Zobacz także
Etap 3
Tu dochodzi do odejścia łożyska. U krów prawidłowo ma to miejsce w przeciągu 8 godzin od porodu. Skurcze mięśniówki nie ustają i pomagają w wypchnięciu odklejonych błon płodowych.
Do najczęściej występujących komplikacji okołoporodowych zalicza się:
Niestosunek porodowy ‒ jest najczęstszą przyczyną utrudnionego porodu u krów. Występuje gdy płód jest za duży w stosunku do wielkości kanału rodnego matki. Tu często wymagane jest cesarskie cięcie.
Zatrzymanie łożyska ‒ błony płodowe powinny zostać wydalone do 8 godzin po porodzie. Częściej obserwuje się to schorzenie po ciężkim porodzie, po poronieniu, w ciążach bliźniaczych, przy wystąpieniu skrętu macicy lub puchliny błon płodowych oraz w sytuacjach niedoboru wapnia w okresie okołoporodowym. Zatrzymanie łożyska może być też wynikiem niedoboru witaminy E i selenu. Często przyczyna nie jest znana, jednak u krów, u których wystąpiło zatrzymanie łożyska, można się spodziewać tego problemu także po następnych wycieleniach. Skutkiem zalegania błon płodowych może być zapalenie macicy. Do niedawna uważano, że zatrzymane łożysko trzeba bezwzględnie jak najszybciej usunąć. Obecnie poglądy nieco się zmieniają, a na zachodzie zaczyna przeważać leczenie zachowawcze nad manualnym odrywaniu łożyska na siłę. Zauważa się bowiem szereg komplikacji wynikających z takiej agresywnej ingerencji. Fragmenty łożyska często są widoczne, gdy zwisają z pochwy. Nie ma natomiast objawów, jeśli błony płodowe są w całości zatrzymane w świetle macicy. Stają się widoczne dopiero w momencie rozwinięcia się zapalenia macicy. Wtedy widoczny jest wypływ z pochwy. Do bezpośrednich komplikacji tego schorzenia można zaliczyć zaburzenia metaboliczne, zapalenia wymienia lub przemieszczenia trawieńca.
Wypadnięcie macicy ‒ do czynników predysponujących do wystąpienia tego problemu zalicza się ciężki poród i niedobory wapnia w okresie okołoporodowym. Do wypadnięcia dochodzi relatywnie szybko po porodzie, zazwyczaj od razu po nim lub w ciągu pierwszej doby. Z tym problemem częściej borykają się hodowcy trzymający zwierzęta w systemach uwięzowych, gdy podczas porodu tył krowy leży niżej (często w kanale gnojowym) niż przód. Wtedy do wypadnięcia dochodzi siłami grawitacji. Macica ulega zabrudzeniu ściółką i kałem, może także zostać przydeptana przez krowę. Schorzenie to wymaga natychmiastowej korekcji.
Rozerwanie krocza ‒ dochodzi wskutek ciężkiego porodu, przy problemach z wyparciem płodu. Rozdarcie jest zazwyczaj szybko zauważane przez hodowcę. Lekarz weterynarii przeważnie od razu zszywa dużą ranę lub w przypadku znacznego obrzęku czeka aż on nieco się zmniejszy. Wszelkie urazy okolicy krocza mogą predysponować w przyszłości do zapaleń pochwy, złego ułożenia warg sromowych i problemów z zacieleniem.
Zapalenie macicy ‒ może mieć wiele różnych postaci. Występuje najczęściej jako skutek ciężkiego przebiegu porodu lub zatrzymania łożyska. Pojawia do 10 dni po porodzie, ale zazwyczaj szybciej. Często przyczyną są zakażenia bakteryjne. Krowy z zapaleniem macicy są predysponowane do mastitis i przemieszczeń trawieńca. Podkliniczne formy tej choroby są często odpowiedzialne za powtarzanie rui. W klinicznej postaci obserwuje się wypływ z dróg rodnych o przykrym zapachu. Może również wystąpić wysoka gorączka. Leczenie polega na miejscowej i/lub ogólnej antybiotykoterapii. Dokładne postępowanie zależy od nasilenia objawów oraz zaburzeń towarzyszących.
Do innych komplikacji można zaliczyć wszelkie zaburzenia metaboliczne. Najczęściej występuje zaleganie i porażenie poporodowe wynikające z niedoborów wapnia. Może ujawnić się także ketoza jako wynik ujemnego bilansu energetycznego w początkowej fazie laktacji.
Bibliografia:
Blowey R.W., Weaver A.D., „Atlas chorób bydła”, wyd. Elsevier, Wrocław 2008 r.
Dirksen G., Grunder H., M.Stober M., „Choroby wewnętrzne i chirurgia bydła”, wyd. Galaktyka, Łódź 2007 r.
Divers T. J., Peek S. F., „Choroby bydła mlecznego”, wyd. Elsevier, Wrocław 2011 r.
Węglarz A. (red.), „Hodowla bydła”, Wydawnictwo AR, Kraków 2003 r.
