Odmiany leszczyny – przedstawiamy te najchętniej uprawiane

Leszczyna pospolita Owoce leszczyny odmiany Cosford

Odmiany leszczyny można wyodrębnić na podstawie różnych zmiennych. Przykładowo możemy je podzielić na 4 grupy ze względu na wielkość wydawanych przez nie orzechów (od małych po bardzo duże), czy też rozmiar jąder orzechów, ale również na 3 grupy, gdy weźmiemy pod uwagę sposób wypadania orzechów ze skorupy. Ogólnie jednak wydziela się odmiany towarowe lub amatorskie – różnić się będą wytrzymałością na mróz, siłą wzrostu, kształtem i smakiem swoich owoców.

Poza tym na zachodzie Europy, w Stanach Zjednoczonych, ale też i w Polsce, orzechy laskowe będzie się postrzegało albo jako deserowe, albo jako przemysłowe. Pierwsze powinny dobrze wypełniać skorupę, którą bardzo łatwo da się usunąć, być słodkawe i ogólnie atrakcyjne z wyglądu, drugie zaś znajdą zastosowanie w przemyśle cukierniczym, stąd ich rozmiar nie powinien przekraczać grubości zwykłej czekolady.

Wśród wszystkich tych odmian znajdziemy także takie typowo dekoracyjne, które będą miały przykładowo czerwone liście, bądź też okrywy owocowe.

Odmiany podstawowe

Barceloński – odmiana pochodzenia hiszpańskiego; jedna z najplenniejszych, na dodatek o bardzo dużych orzechach mogących mieć wysokość nawet 2,6 cm. Dobrze znosi mróz, jest raczej odporna na choroby (choć wykazuje się wrażliwością na brunatną zgniliznę). Owocuje w pierwszej połowie września.

Cosford – odmiana angielska; plonuje regularnie, a jej orzechy zazwyczaj są duże. Potrzebuje ciepłego klimatu i najlepiej sadzić ją na w miarę osłoniętym terenie. Jest świetnym zapylaczem dla innych drzew, a na dodatek posiada zdolność do samozapylania. Zaowocuje w drugiej połowie września. Nadaje się też jako odmiana dekoracyjna, bo tworzy smukłe, brunatne kwiatostany męskie, a na jesień jej liście stają się czerwonawe.

Kataloński – odmiana pochodzenia hiszpańskiego; ma spore i kuliste orzechy o migdałowym smaku, a na dodatek świetnej jakości, więc wspaniale nada się do uprawy towarowej. Owocuje w połowie września. Jej cechą charakterystyczną będą liście, których najszersze miejsce przypada dokładnie w ich połowie, oraz męskie kwiatostany koloru seledynowego.

Nottingham – odmiana angielska; corocznie i obficie daje małe i ostro zakończone orzechy, które są słodkie. Ponieważ rośnie dosyć słabo, najlepiej nada się na działki pracownicze. Ciekawa jest tutaj okrywa owocowa zakończona fantazyjnymi frędzelkami wywiniętymi na zewnątrz i pokryta szorstkimi włoskami. Dojrzałość zbiorczą osiąga na przełomie sierpnia i września, jest odporna na chłód, ale wymaga żyznych gleb.

Olbrzymi z Halle – odmiana pochodzenia niemieckiego; co roku wytworzy naprawdę dużo orzechów o ogromnych rozmiarach – wys. do 2,8 cm, szer. do 2,5 cm, gr. do 2,3 cm), ale tylko wtedy, gdy zasadzi się ją w odpowiednim miejscu. Wymaga gleb żyznych, zasobnych w próchnicę, ciepłych. Dobrze sadzić ją w miejscu osłoniętym, bo nie przepada za chłodem. Owocuje na przełomie września i października i pod żadnym pozorem nie powinno się przyspieszać zbioru, ponieważ orzechy tracą wtedy swój rozmiar.

Syrena – wyhodowana w Warszawie; stanowi uszlachetnioną odmianę dzikiej leszczyny czerwonolistnej. Jej największym walorem jest to, że skutecznie sama się zapyla, a przy tym wytwarza tak dużo pyłku, że stanowi gwarant zaowocowania innych odmian znajdujących się w pobliżu. Niezwykle wytrzymała na mróz; o widocznych walorach dekoracyjnych – stanowi świetny ozdobnik, ponieważ ma brunatnoczerwone liście i czerwone okrywy owocowe. Dojrzewa pod koniec września.

Trapezuński – odmiana pochodzenia tureckiego; plenna, o wydłużonych i smacznych orzechach. Nadaje się do każdego typu sadzenia – zarówno towarowego, jak i amatorskiego. W Polsce bardzo powszechna. Trzeba uważać, bo wykazuje wrażliwość na brunatną zgniliznę. Owocuje pod koniec września.

Webba Cenny – odmiana angielska; rodzi atrakcyjnie wyglądające i ogromne, ale przy tym wydłużone orzechy mające wysokość nawet do 3 cm. Owocuje regularnie i obficie, ale tylko wtedy, gdy zostanie posadzona w miejscu słonecznym o żyznej i wilgotnej glebie. Ma też dwie wady – źle znosi słonkowca orzechowca, a jej owoce trzeba wybierać mechanicznie, bo nie chcą wypadać z okryw. Orzechy dojrzewają w drugiej połowie września.

Odmiany uzupełniające

Cud z Bollwiller (Mionnas) – odmiana pochodzenia francusko-niemieckiego; nie ma żadnych szczególnych wymagań glebowych czy też klimatycznych, a przy tym plonuje corocznie i szczodrze, stąd idealnie nadaje się nawet do sadzenia amatorskiego. Owocuje na przełomie września i października. Charakteryzuje się bardzo dużymi liśćmi, purpurowymi kwiatostanami męskimi oraz karminowymi i długimi pędzelkami znamion przy kwiatostanach żeńskich.

Garibaldi – odmiana angielska, mało rozpowszechniona w Polsce. Plenna, o słodkich i soczystych orzechach. Idealnie nada się na działki, bo rośnie dosyć słabo. Potrzebuje płytkiego i żyznego stanowiska. Dojrzałość zbiorczą osiąga w drugiej połowie września.

Kulisty pełny – odmiana włoska; nie ma specjalnych wymagań jeśli chodzi o glebę czy temperaturę, ale jest wrażliwa na brunatną zgniliznę. W drugiej połowie września rodzi słodkie oraz bardzo duże orzechy, których skorupa staje się w miarę dojrzewania coraz czerwieńsza. Niestety, jest ona twarda, a jądro orzecha nie wypełnia jej w całości. Poza tym daje średnie plony, stąd jest mało przydatna w uprawie towarowej.

Sandomierski (Wczesny długi) – odmiana pochodzenia włoskiego (w Polsce uprawiana w Sandomierskim, stąd nazwa). Jest przydatna w naszym klimacie, ale tylko, gdy będzie sadzona w miejscach osłoniętych (bo jest mało odporna na wiatr i zimno) oraz o żyznej glebie. Poza tym średnio wytrzymała na słonkowca orzechowca i brunatną zgniliznę. Ceni się ją jednak ze względu na przedłużony okres zbiorów, ponieważ dojrzałość osiąga już pod koniec sierpnia. Jej orzechy są wydłużone i walcowate.

Truchsessa (Olbrzymi Truchsessa) – stara odmiana niemiecka; jeden z najcenniejszych i największych szlachetnych typów leszczyny uprawianych w Polsce. Jej orzechy są wręcz ogromne, ich wymiary osiągają do 3,7 cm wysokości, 2,7 cm szerokości i 2,3 cm grubości, czym przypominają dorodne żołędzie. Zaczyna owocować mniej więcej na przełomie września i października, ale zbiory są zazwyczaj średnie.

Odmiany amatorskie

Lamberta biały – odmiana pochodzenia włoskiego; potrzebuje zacisznego i ciepłego stanowiska. Rodzi dosyć małe orzechy, dzięki czemu idealnie nadaje się do przemysłu cukierniczego. Poza tym rośnie słabo, stąd dobrze sprawdzi się w ogródku. Migdałowe w smaku i jajowate w kształcie orzechy dojrzeją już pod koniec sierpnia, ale opadną wraz z pokrywami – potrzebne będzie oddzielenie ręczne.

Lamberta czerwonolistny – odmiana włoska; typowo ozdobna i dekoracyjna, ponieważ ma czerwone liście i okrywy owocowe. Dojrzewa na przełomie września i października. Jest mało plenna, rodzi małe, ale dosyć aromatyczne, orzechy, więc nada się jako odmiana przemysłowa.

Lamberta czerwonoowocowy – odmiana włoska; rośnie słabo, a i jej plenność pozostawia wiele do życzenia, stąd zazwyczaj pełni funkcję typowo dekoracyjną (szczególnie, że i jej liście, i okrywy owoców są czerwonobrązowe). Jej orzechom, choć niewielkim, nie można jednak odmówić dobrego smaku i soczystości. Dojrzałość zbiorcza przypada na połowę września.

Pontyjski czerwonolistny – odmiana pochodzenia tureckiego; traktowana jako krzew typowo ozdobny. Jest obcopylna. Jej liście są wręcz purpurowe, a okrywy – czerwone. Orzechy małe, ale słodkie; dojrzeją w połowie września. Wrażliwa na chłody.

Warszawski czerwony – odmiana wyhodowana w Warszawie; dobrze plenna tylko przy uprawie na przepuszczalnej i żyznej glebie, na osłoniętym stanowisku. Ma czerwone liście, okrywy owocowe oraz męskie kwiatostany. Orzechy, choć małe, są słodkie i łatwo oddzielają się od pokrywy. Dojrzeją w drugiej połowie września.

Odmiany polskie (wybrane przykłady)

Frango II – bardzo plenny; orzechy duże, dojrzewają w drugiej połowie września. Potrzebuje słońca.

Karol – odporny na chłód; orzechy średnie, owalne. Dojrzewa pod koniec września.

Kulisty Goca – mrozoodporny, średnio plenny. Orzechy duże, ciężkie, dojrzeją w połowie września.

Kulisty Wolski – również mrozoodporny. Orzechy bardzo ciężkie i duże. Zbiory obfite, przypadają na koniec września.

Lech – owocuje wcześnie; dojrzałość zbiorczą osiąga w połowie września. Dobrze znosi chłody.

Małopolski – lubi słońce, plonuje bardzo dobrze. Orzechy duże, dojrzeją w drugiej połowie września.

Najwcześniejszy – podatny na słonkowca orzechowca. Świetna plenność, orzechy duże, dojrzeją na początku września.

Olga – odmiana ozdobna o czerwonych liściach i czerwonych okrywach owocowych. Mrozoodporna; orzechy średniej wielkości dojrzeją w połowie września.

Oprócz wyżej wymienionych istnieje jeszcze mnóstwo odmian leszczyny. Na szczególną uwagę mogą też zasłużyć np. takie okazy, jak: Aurea, Purpurea, Pendula, Red Majesty, Cesarski z Trapezundu, Bergera, Gubeński czy Siewka Jeevego (w większości charakteryzujące się świetną plennością i atrakcyjnością orzechów).

* Powyższa klasyfikacja została oparta na podziale zastosowanym przez Henryka Zdyba.

 

 

Autor: Dagmara Deska

Bibliografia:

Dereń D., „Owocowe dary lata” [w:] „Mój piękny ogród”, nr 8/2006 r., s. 52.

Dziubak M., Szydło W., „Urokliwe leszczyny” [w:] „Kwietnik”, nr 1/2005 r., s. 46–49.

Narkiewicz M., „Swojski orzech” [w:] „Kwietnik”, nr 12/2008 r., s. 46–49.

Zdyb H., „Leszczyna”, PWRiL, Warszawa 2010 r., s. 81–129.

Dodaj komentarz

Rynek Rolny to pierwszy profesjonalny branżowy portal rolniczy z giełdą rolną. Darmowe ogłoszenia rolnicze i aktualne ceny produktów rolnych. Sprzedawaj i Kupuj z nami!

Sulejkowska 56/58 lok 215
04-157 Warszawa, Polska

Email: kontakt [małpa] rynek-rolny.pl

Newsletter

Fundusze Europejskie – dla rozwoju innowacyjnej gospodarki