Chwościk buraka - mówimy „nie” tej częstej chorobie liści

1/2 Następne

Liść buraka cukrowego zaatakowany przez chwościka

Zaloguj się, aby dodać własne zdjęcie do tego artykułu!

Zobacz także

Sprawcą choroby jest grzyb Cercospora beticola, który poraża buraki pastewne, cukrowe i ćwikłowe. Infekcji sprzyjają wysoka wilgotność powietrza i umiarkowana temperatura (minimalnie 17°C, optymalnie 20–25°C utrzymująca się przez 3 tygodnie). Źródłem patogenu są kłębki, resztki roślinne pozostałe w polu i obornik (jeśli zwierzęta karmione były porażonymi burakami), zarodniki rozprzestrzeniane są zaś przez wiatr, deszcz lub przez owady.

Objawy

Objawy choroby pojawiają w połowie okresu wegetacyjnego, zwykle w czerwcu lub lipcu. Początkowo w postaci antocyjanowych przebarwień, które z czasem się powiększają. Później na najstarszych liściach widoczne są okrągłe, wklęsłe, białokremowe, później szarawe plamy otoczone szarobrunatną lub czerwoną obwódką (antocyjanowe przebarwienia). Plamy często zlewają się na większą powierzchnię blaszki liściowej. W obrębie przebarwień tworzą się drobne, czarne punkciki z zarodnikami konidialnymi Większe części tkanek lub całe liście w następstwie silnego porażenia żółkną, więdną i zamierają. Powierzchnie w miejscu przebarwień mogą się wykruszać, a obumarłe liście pozostają na roślinie lub odpadają. Objawy mogą się pojawiać również na ogonkach liściowych i pędach, z pewną różnicą – plamy są kształtu eliptycznego, a dodatkowo na ogonkach zapadają się. Po utracie znacznej części starszych liści roślina wytwarza nowe, co powoduje stożkowate wyciąganie się górnej części korzenia buraka.

Szkodliwość

Chwościk powszechnie występuje na burakach na całym świecie, prowadząc do redukcji powierzchni asymilacyjnej liści i zmniejszenia masy korzeni spichrzowych. Ponadto obserwuje się znaczny spadek zawartości sacharozy, co jest istotnie szkodliwe w przypadku buraka cukrowego. Zmniejszenie ilości cukru w korzeniach obniża ich zdolność przechowalniczą. W efekcie silnego porażenia roślina może utracić nawet 80% liści i 20–30% masy korzeni.

Stopień porażenia przez chwościka można określić, zrywając po przekątnej pola losowo 100 liści buraka. Pobiera się te ze środkowego okółka (ani obumarłe starsze, ani najmłodsze sercowe). Jeden liść z objawami wskazuje na 1% porażenia.

Zapobieganie i zwalczanie

Co ważne, buraki ćwikłowe porażane są wcześniej (co najmniej o tydzień) niż buraki cukrowe. Informacja ta jest istotna w obserwacji i przewidywaniu infekcji. Przy produkcji buraków cukrowych warto założyć na plantacji poletko z burakami ćwikłowymi i często obserwować zdrowotność liści.

Profilaktyka i zwalczanie:

dokładne kontrolowanie plantacji od czerwca do września
pobieranie liści i określanie stopnia porażenia
odpowiedni dobór stanowiska i utrzymywanie prawidłowej struktury gleby
niszczenie i dokładne, głębokie przyorywanie pozostałych na polu liści buraka
czyszczenie narzędzi i maszyn rolniczych
w przypadku buraka cukrowego opryski fungicydami po przekroczeniu progu szkodliwości (Tab. 1.), np. Capitan 250 EW, Gerana, Horizon 250 EW, Matador 303 SE, Miedzian 50 WP, Miedzian Extra 350 SC, Tebu 250 EW; fungicydy triazolowe stosuje się w temperaturze powietrza powyżej 12°C; należy pamiętać o okresie karencji, dokładnym czytaniu etykiet oraz stosowaniu się do zaleceń podanych w aktualnym Programie Ochrony Roślin Rolniczych
rotacja fungicydów
w przypadku buraka ćwikłowego brak zarejestrowanych środków do zwalczania chwościka
uprawa odmian buraka cukrowego o dużej lub bardzo dużej odporności na chwościka

Odmiany o dużej odporności: Argument, Delano, Elvira KWS, Primavera KWS, Silvetta, Jasiek

Odmiany o bardzo dużej odporności: Alegra, Gallant, SY Belana, Steffka KWS

Tabela 1. Progi szkodliwości. Termin pierwszego zabiegu

Do 5 sierpnia	Po zaobserwowaniu pierwszych objawów choroby na 5% roślin
5–15 sierpnia	Po zauważeniu pierwszych objawów choroby na 15% roślin
15 sierpnia – 5 września	Po zauważeniu pierwszych objawów choroby na 45% roślin
Drugi zabieg wykonuje się, gdy po I zabiegu zaobserwuje się objawy choroby na 45% roślin.

Autor: Joanna Żołnierkiewicz

Bibliografia:

Fiedorow Z., Weber Z., „Choroby roślin uprawnych”, Wyd. Medix Plus, Poznań 1998 r., s. 92

Grabowski M., Kunicki E., Nawrocki J., Wiech K., „Choroby i szkodniki warzyw korzeniowych”, Plantpress, Kraków 2004 r., s. 25–26

Hołubowicz-Kliza G., Korbas M., „Rolniczy atlas chorób”, Wyd. IUNG-PIB, Puławy 2012 r., s. 135

Kalinowski M., „Chwościk – złodziej cukru”, „Tygodnik Poradnik Rolniczy” nr 26/2013 r., s. 24

Kalinowski M., „Czas monitorować chwościka”, „Tygodnik Poradnik Rolniczy” nr 28/2013 r., s. 19

Kalinowski M., „Progi dla chwościka”, „Tygodnik Poradnik Rolniczy” nr 29/2013 r., s. 19

Kryczyński S. (red.), „Choroby roślin w uprawach rolniczych”, Wyd. SGGW, Warszawa 2010 r., s. 146–147

Kryczyński S., Weber Z. (red.), „Fitopatologia tom 2”, PWRiL, Warszawa 2011 r., s. 298–300

Paduch-Cichal E., Szyndel M.S., Schollenberger M., Wakuliński W. (red.), „Fitopatologia szczegółowa choroby roślin ogrodniczych”, Wyd. SGGW, Warszawa 2010 r., s. 161–162

„Chwościk – groźna choroba buraka ćwikłowego”, „Mój Piękny Ogród” nr 8/2007 r., s. 40

"Program Ochrony Roślin Rolniczych 2014", wyd. Hortpress, Warszawa 2014 r.