Rolnictwo ekstensywne – tradycyjne gospodarowanie o niskich kosztach produkcji
Czy rolnictwo plantacyjne jest korzystne dla środowiska? Koniecznie sprawdź!
Zobacz także
Rolnictwo plantacyjne polega na uprawianiu roślin tego samego gatunku przez wiele kolejnych lat na tym samym obszarze (monokultura), przy czym często mogą być to uprawy nowoczesne, wysokotowarowe, w znacznym stopniu zmechanizowane, prowadzone z zastosowaniem obfitego nawożenia i środków ochrony roślin.
Ponadto ten typ produkcji słusznie może nam się kojarzyć z wyspecjalizowanymi, odległymi plantacjami w Azji i Ameryce Łacińskiej, które produkują towary (kawa, herbata, banany) przeznaczone na eksport.
W niektórych typologiach m.in. we Wspólnotowej Typologii Gospodarstw Rolnych, rolnictwo plantacyjne omawiane jest jako podtyp rolnictwa rynkowego, które w największym stopniu wykorzystuje ziemię, siłę roboczą oraz charakteryzuje się wysokim wyspecjalizowaniem. Typowe dla rolnictwa plantacyjnego jest także nastawienie na wysoką produkcję, a zatem można je potraktować jako typ rolnictwa towarowego, a przez to, że specjalizuje się w uprawie określonego gatunku rośliny, również jako rolnictwo intensywne.
Wady rolnictwa plantacyjnego
Najistotniejszą wadą rolnictwa plantacyjnego jest to, że nie wpływa pozytywnie na środowisko. Przede wszystkim uprawa monokulturowa pozbawia glebę składników odżywczych, poprzez nieustanne pobieranie wody z tych samych warstw, co w konsekwencji prowadzi do erozji, jej wyjałowienia i obniżenia plonów, a w końcowym efekcie do powstania nieużytków rolnych. Dodatkowo monokultury naruszają równowagę ekologiczną środowiska, eliminując wiele gatunków flory i fauny przy jednoczesnym sprzyjaniu licznemu występowaniu jednego gatunku szkodnika, przez co pojawia się konieczność ingerencji i użycia środków chemicznych.
Rolnictwo plantacyjne w Polsce
Rolnictwo plantacyjne uprawiane jest także w Polsce, a w ostatnich latach w związku ze specjalizacją gospodarstw i koncentracją zbóż w strukturze zasiewów doszło do uproszczeń w agrotechnice i zamiast systemu płodozmianów zboża, coraz częściej jest ono uprawiane w zmianowaniu bądź w monokulturze. Efektem corocznej uprawy zbóż po sobie, zwłaszcza pszenicy, jest rozwój szeregu wspomnianych negatywnych zmian, które przyczyniają się do obniżenia plonu i wzrostu zachwaszczenia.
Uwarunkowania wyboru rolnictwa plantacyjnego w Polsce sięgają czasów po II wojnie światowej, gdy wzrosła ilość dostępnych środków chemicznych. Dało to rolnikom poczucie większej możliwość wyboru roślin uprawnych oraz doprowadziło niektórych z nich do wniosku, że płodozmian nie jest uzasadniony z ekonomicznego punktu widzenia. Według obowiązujących przepisów jedynie w rolnictwie ekologicznym i zrównoważonym płodozmian jest obowiązkowy. Natomiast w polskim rolnictwie intensywnym stosuje się zmianowanie uproszczone, a w skrajnych przypadkach monokulturę i z tego powodu pojęcie rolnictwa plantacyjnego, które kiedyś kojarzone było z uprawami egzotycznymi, dziś doskonale sprawdza się do opisu sytuacji niektórych dużych gospodarstw w kraju.
Autor: Helena Kędra
Bibliografia:
Blecharczyk A., Małecka I., „Zmianowanie czy monokultura?” [w:] „Raport Rolny” nr 5/2006 r., s. 45-47.
Grabiński J., „Agrotechnika w płodozmianach zbożowych” [w:] „Raport Rolny”, nr 7/8/2005 r., s. 30-31.
Goraj L., Skarzyńska A., Zietek I., „Metodologia SGM „2002” dla typologii gospodarstw rolnych w Polsce”, Warszawa 2005 r., s. 21.
Kozera M., Ryś-Jurek R., Tabert M., „Podstawy wiedzy o rolnictwie i agrobiznesie”, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, Poznań 2012 r., s. 142-143.
Wojciechowski W., Zawieja J., „Oddziaływanie płodozmianów specjalistycznych na dynamikę zachwaszczenia pół” [w:] „Pamiętnik Puławski”, z. 145/2007 r., s. 255-261.
