Sporysz zbóż i traw – choroba szkodliwie wpływająca na wielkość plonów i zdrowie
Fuzarioza kłosów – efekt złego zmianowania. Przedstawiamy sposoby profilaktyki i zwalczania choroby
Zobacz także
Fuzarioza kłosów to uporczywa w zwalczaniu choroba, porażająca wszystkie rodzaje zbóż (pszenica, pszenżyto, jęczmień i żyto) i niestety pojawiająca się coraz częściej w naszych uprawach, ze względu na uproszczenia w systemie zmianowania. Schorzenie to jest jedną z czterech form fuzariozy, która może mieć także postać: zgorzeli siewek, pleśni śniegowej i fuzaryjnej zgorzeli podstawy zboża.
Fuzariozę kłosów wywołuje kilka gatunków grzybów z rodziny Fusarium, które rozwijają się podczas dojrzewania rośliny, w czasie przedłużającego się zbioru, a także, gdy przez dłuższy czas występują opady deszczu lub utrzymuje się wysoka wilgotność powietrza. W efekcie patogeny powodują znaczne straty plonu ziarna wynoszące od 5 do 60%.
Objawy
Źródłem zakażenia fuzariozą są porażone ziarniaki, a także gleba oraz obumarłe resztki roślin pożniwnych, w których żyją i rozwijają się grzyby. Infekcja rozpoczyna się podczas kwitnienia zbóż, w sprzyjających warunkach pogodowych. Wówczas patogen atakuje kwiaty i wnika do zarodka. Na całej powierzchni lub częściach porażonych kłosów uwidaczniają się brunatne bądź różowawe plamy, które z biegiem czasu pokrywają się pomarańczowym nalotem.
Efektem oddziaływania grzyba jest zasychanie porażonych części kłosów, a także dokłosia, ich bielenie i tworzenia się sporodochiów na powierzchni uszkodzonych tkanek. Fuzarioza obejmuje zwykle kilka kłosków, a tylko sporadycznie cały kłos.
Ziarniaki z chorych kłosów mogą nie różnić się wielkością od tych zdrowych, ale występują na nich mniej lub bardziej widoczne różowe plamki świadczące o oddziaływaniu patogenu. Oprócz tego ziarno z porażonych kłosów jest miększe, znacznie lżejsze, niejednorodne i również zakażone patogenem, dlatego też po jego wysianiu, w kolejnym sezonie, pojawia się inna forma fuzariozy ‒ zgorzel siewek.
Skutki porażenia patogenem
Fuzarioza kłosów obniża ilość plonu oraz powoduje wyleganie łanu. Dodatkowo przyczynia się do pogorszenia jakości zbioru w wyniku gromadzenia się w ziarnie mikrotoksyn, czyli silnie trujących związków szkodliwych dla ludzi i zwierząt.
Metody ochrony zbóż
Ochrona przed fuzariozą kłosów jest trudna, ale konieczna ze względu na ewentualną zawartość szkodliwych substancji w kłosie po porażeniu chorobą. Profilaktyka musi obejmować wieloaspektowe działania zgodne z zasadą integrowanej uprawy roślin. Najważniejszą czynnością jest stosowaniu właściwego płodozmianu, polegające na ograniczaniu nadmiernego udziału zbóż w zasiewach oraz zachowaniu przerwy w uprawie pszenicy i jęczmienia.
Ponadto należy zadbać o podorywkę i głęboką orkę na jesieni, zastosowanie kwalifikowanego i prawidłowo zaprawionego fungicydami materiału siewnego, staranne nawożenie azotowe, dobór odmian zbóż odpornych na wyleganie i tych o krótszym okresie wegetacji i kwitnienia.
czytaj dalej...
