
Głownia kukurydzy – częsta choroba porażająca kukurydzę w upalne lata
Sprawcą tej choroby jest grzyb buławinka czerwona Claviceps purpurea, którego stadium konidialnym jest Sphacelia segetum. Poraża ok. 400 gatunków roślin z rodziny Poaceae, przede wszystkim żyto, rzadziej jęczmień, pszenicę, pszenżyto i gatunki traw. Buławinka to forma przetrwalnikowa sporyszu, zimuje w glebie w postaci przetrwalników, które na wiosnę kiełkują. Rozprzestrzeniają się z wiatrem i przez owady, infekują wyłącznie rozwinięte kwiaty. Rozwojowi choroby i infekcjom sprzyjają głównie wilgotne i deszczowe lata.
Podczas kwitnienia na kłosach pojawiają się wycieki, jest to słodka, żółtawa ciecz zwana rosą miodową. Krople tej kleistej substancji dość ciężko dojrzeć. W fazie dojrzewania w kłoskach, w miejscu niektórych ziarniaków, wyrastają brunatnofioletowe, rogalikowate twory – sklerocja, które osiągają długość od kilku mm do 6 cm. Przetrwalniki te są wewnątrz białe, ich wielkość zależy od gatunku rośliny żywicielskiej oraz liczby zainfekowanych kłosków. Część sklerocjów odpada z kłosów podczas zbiorów, reszta na nich pozostaje.
Buławinka czerwona powoduje znaczne obniżenie plonu, lecz istotniejszą szkodliwością jest obecność w nim sklerocjów. Zawierają one bowiem toksyczne alkaloidy niebezpieczne dla organizmów stałocieplnych. Substancje te działają negatywnie na centralny system nerwowy, powodując występowanie drgawek mięśniowych, utratę czucia, zaburzenia przewodu pokarmowego i zaburzenia psychiczne (halucynacje). Ponadto zawarte w sklerocjach alkaloidy mogą wywoływać poronienia. Zanieczyszczone ziarno w ilości większej niż 0,1 proc. nie nadaje się do produkcji pasz ani etanolu, taka ilość jest szkodliwa i trująca dla organizmu zwierzęcego i ludzkiego.
Autor: Joanna Żołnierkiewicz, inż. ogrodnictwa
Bibliografia:
Fiedorow Z., Weber Z., „Choroby roślin uprawnych”, Wyd. Medix Plus, Poznań 1998 r., s. 50.
Hołubowicz-Kliza G., Korbas M., „Rolniczy atlas chorób”, Wyd. IUNG-PIB, Puławy 2012 r., s. 305.
Kalinowski M., „Zdrowy łan po zaprawie [w:] „Tygodnik Poradnik Rolniczy”, nr 33/2013 r., s. 34.
Kalinowski M., „Kto winny za sporysz?” [w:] „Tygodnik Poradnik Rolniczy”, nr 39/2013 r., s. 18.
Korbas M., Danielewicz J., „Fusarium na kłosie” [w:] „Rolnik Dzierżawca”, nr 12/2012 r., s. 73.
Kryczyński S. (red.), „Choroby roślin w uprawach rolniczych”, wyd. SGGW, Warszawa 2010 r., s. 92–93.
Kryczyński S., Weber Z. (red.), „Fitopatologia” tom 2, PWRiL, Warszawa 2011 r., s. 272–274.
Rynek Rolny to pierwszy profesjonalny branżowy portal rolniczy z giełdą rolną. Darmowe ogłoszenia rolnicze i aktualne ceny produktów rolnych. Sprzedawaj i Kupuj z nami!
Sulejkowska 56/58 lok 215
04-157 Warszawa, Polska
Email: kontakt [małpa] rynek-rolny.pl