
Fuzarioza kłosów – efekt złego zmianowania. Przedstawiamy sposoby profilaktyki i zwalczania choroby
Sprawcą rdzy brunatnej jest grzyb Puccinia recondita f. sb. tritici porażający głównie pszenicę. Żywicielami pośrednimi są rośliny z rodzaju rutewka i zdrojówka.
Na pszenicy objawy pojawiają się przede wszystkim na liściach, z tego też względu choroba nazywana jest często rdzą liściową. Na blaszce liściowej pojawiają się eliptyczne, pomarańczowo-rdzawe, pylące plamki złożone z zarodników (uredinia) przykrytych skórką. Powierzchnia pokrywająca uredinia pod ich naporem pęka. Rdzawe plamki mogą być widoczne na liściach w pojedynczych grupkach lub w większych skupieniach. Zarodniki mogą się pojawiać również na pochwach liściowych, źdźbłach i kłosach, przykryte skórką, która nie pęka. W efekcie porażenia blaszki liściowe żółkną. W następnym etapie na spodzie liści pojawiają się czarne, okrągłe lub podłużne drobne plamki (telia), które mogą się zlewać w większe powierzchnie. Na pochwach liściowych i źdźbłach zarodniki te są wydłużone, ułożone równolegle do unerwienia.
Optymalne warunkami do rozwoju rdzy brunatnej to temperatura powietrza od 12,5°C do 25°C (najlepiej 15–18°C) i wysoka wilgotność (rosa, mgła). Infekcjom sprzyjają również płytka orka, niedobór potasu czy obfite nawożenie azotem. Rdza brunatna jest powodowana przed pełnocyklicznego i dwudomowego grzyba, który rzadko poraża rośliny pośrednie, głównie pszenicę. Latem rozwija się na samosiewach. Ostra i bezśnieżna zima dziesiątkuje jego zarodniki. Po przeciętnej zimie objawy rdzy pojawiają się w połowie czerwca, po łagodniej już w połowie maja.
Rdza brunatna pszenicy w naszym kraju występuje powszechnie. Masowe infekcje zasiewów są zauważalne najczęściej w lipcu. Z tego też względu choroba nie wyrządza wielkich strat w plonie ziarna, bo w większości regionów wynoszą 5–8%. Jedynie w cieplejszych częściach Polski, o łagodniejszych zimach, poziom strat może być nieco wyższy (nawet 30%).
Odmiany pszenicy ozimej o dużej odporności na rdzę brunatną (COBORU 2013): Elipsa, KWS Dacanto, Oxal, KWS Magic, Speedway, Platin, Pengar
Odmiany pszenicy jarej o dużej odporności na rdzę brunatną (COBORU 2013): Tybalt, KWS Torridon
Tabela 1. Próg szkodliwości
Termin obserwacji |
Próg szkodliwości |
Faza krzewienia |
10–15% liści z pierwszymi objawami porażenia |
Faza strzelania w źdźbło |
10% źdźbeł z pierwszymi objawami porażenia |
Pełnia kłoszenia |
Pierwsze objawy porażenia na liściu podflagowym lub flagowym |
Autor: Joanna Żołnierkiewicz
Bibliografia:
Fiedorow Z., Weber Z., „Choroby roślin uprawnych”, Wyd. Medix Plus, Poznań 1998 r., s. 38.
Hołubowicz-Kliza G., Korbas M., „Rolniczy atlas chorób”, Wyd. IUNG-PIB, Puławy 2012 r., s. 287.
Kalinowski M., „Ochrona pilnie potrzebna” [w:] „Tygodnik Poradnik Rolniczy”, nr 23/2013 r., s. 19.
Kryczyński S. (red.), „Choroby roślin w uprawach rolniczych”, wyd. SGGW, 2010 r., s. 117–119.
Kryczyński S., Weber Z. (red.), „Fitopatologia tom 2”, PWRiL, Warszawa 2011 r., s. 418–420.
Kurus K., „Integrowana ochrona zbóż” [w:] „Lubelskie Aktualności Rolnicze”, nr 6/2014 r., s. 22.
„Program Ochrony Roślin Rolniczych”, wyd. Hortpress, Warszawa 2014 r.
Rynek Rolny to pierwszy profesjonalny branżowy portal rolniczy z giełdą rolną. Darmowe ogłoszenia rolnicze i aktualne ceny produktów rolnych. Sprzedawaj i Kupuj z nami!
Sulejkowska 56/58 lok 215
04-157 Warszawa, Polska
Email: kontakt [małpa] rynek-rolny.pl