Uprawa pszenicy ozimej - wszystko co wiedzieć trzeba!

1/4 Następne

Zaloguj się, aby dodać własne zdjęcie do tego artykułu!

Zobacz także

Udział zbóż w strukturze zasiewów dla Polski od kilkunastu lat wynosi ponad 70 % (6,7 mln ha). Rolnicy częściej uprawiają zboża ozime ze względu na wyższy plon końcowy. Dominującym gatunkiem bezapelacyjnie pozostaje pszenica ozima, którą w roku 2013 zasiano na 2, 1 mln ha polskich pól (31, 4% wszystkich zbóż).

Pszenica ozima ma największe wymagania glebowe i płodozmianowe spośród gatunków zbóż uprawianych w naszym kraju. Przoduje na kompleksach 1 (pszenny bardzo dobry) i 2 (pszenny dobry), dając obfity plon niezależnie od przebiegu warunków pogodowych. Na kompleksie 3 (pszenny wadliwy) narażona jest na przemarznięcie. Słabo plonuje w latach z niewystarczającą ilością opadów. Pszenica wymaga gleb o uregulowanym odczynie (5,3- 7,5). Ponadto, jest wrażliwa na niedobór wapnia oraz podstawowych mikroelementów: glinu, manganu. Zdaniem wielu badaczy, rozkład opadów w naszym kraju nie sprzyja uprawie pszenicy ozimej. Optymalna suma dla tego gatunku wynosi od 200 do 240 mm, co w naszych warunkach jest rzadko możliwe.

Przedplon

Najlepszym przedplonem dla pszenicy ozimej są rośliny motylkowe. Po pierwsze, mają właściwości fitosanitarne, oczyszczają pole z niepożądanych substancji, np. po jęczmieniu. Wpływając dodatnio na strukturę gleby, znacznie podnoszą jej kulturę. Dobrym przedplonem są także ziemniaki uprawiane na oborniku, zbierane stosunkowo wcześnie (1. Dekada września). Nie opóźnia to terminu siewu pszenicy. Rolę dobrych przedplonów mogą pełnić rzepak i owies, jeśli były odpowiednio chronione przed chorobami i chwastami. Jako przedplonu dla pszenicy nie poleca się kukurydzy, ze względu na odchwaszczanie jej środkami z grupy triazyn. Substancje te mogą modyfikować skład aminokwasów obecnych w białku pszenicy. Jęczmień, pszenżyto i żyto podawane są jako najgorsze przedplony. Wraz z uprawą tych roślin łatwo przenosi się szereg chorób grzybowych. Szacuje się, że spadki plonu mogą wynosić nawet 15 %, w porównaniu do uprawy po innych przedplonach. Płodozmian zbożowy sprzyja kompensacji chwastów charakterystycznych dla upraw w monokulturze. Problematyczne staje się także nawożenie mineralne oraz wzrastająca konkurencja pomiędzy gatunkami należącymi do tej samej rodziny wiechlinowatych (Poaceae). Generalnie, im gorsze stanowisko dla pszenicy ozimej, tym potęguje się działanie przedplonu.

Zabiegi uprawowe

Czynnikami wyznaczającymi kolejność zabiegów uprawowych dla pszenicy ozimej są: rodzaj przedplonu oraz sposób jego uprawy. Pożniwną uprawę ściernisk wykonuje się po zbiorach zbóż, rzepaku i grochu. Podstawowym celem podorywki jest szybkie zakrycie glebą nasion chwastów oraz ograniczenie parowania z powierzchni roli. Wykonuje się ją w miarę płytko. Podorywka ma sens jedynie wtedy, gdy czas pomiędzy siewem a zbiorem umożliwia odleżenie gleby. Pełen zespół uprawek pożniwnych (podorywka + bronowanie) zaleca się po przedplonach wcześnie schodzących z pola. Bronowanie można powtórzyć kilkakrotnie. Dokładna uprawa pożniwna wpływa na ograniczenie zachwaszczenia, głownie samosiewami zbóż. Będąc źródłem wielu chorób grzybowych i bakteryjnych, stanowią ogromne zagrożenie w uprawie pszenicy. Po zbożach wskazana jest uprawa wsiewki poplonowej, której zadaniem jest ograniczenie nadmiernego parowania. Doskonale się sprawdza jako nawóz zielony. Liczne doświadczenia wskazują na możliwość eliminacji zabiegów pożniwnych po uprawie wsiewki. Gatunkami godnymi polecenia są rośliny szybko rosnące: gorczyca biała, rzepak, rzepik, rzodkiew oleista.

Na uprawę przedsiewną składają się orka i zabiegi doprawiające glebę. Głębokość orki powinna być średnia, wykonana na 2- 3 tygodniem przed siewem. Zabieg ten ma na celu odwrócenie wierzchniej warstwy gleby, naruszając jej naturalny układ. Silnie napowietrza i przesusza glebę. Siew pszenicy w nieosiadłe podłoże pogarsza zimotrwałość zbóż. Ich węzeł krzewienia formułuje się głębiej w glebie a korzenie mają trudności ze wzrostem. W przypadku, gdy orkę wykonano zbyt późno, należy przyspieszyć osiadanie roli stosując wał Campbella. Zabiegi uprawowe, w tym głownie pożniwne, pełnią kluczową rolę w ograniczaniu populacji chwastów w uprawie pszenicy.

Nawożenie

Pszenica ozima jest bardzo wrażliwa na niedobór fosforu i potasu. Rolnicy także zapominają często o nawożeniu magnezem. Pszenica plonująca na poziomie 5t/ha, pobiera średnio z gleby: 95 kg K₂O, 20 kg MgO, 50 kg P₂O₅.

W tabeli 1. przedstawiono zalecane dawki nawozów mineralnych (kg/ha )dla osiągnięcia szacunkowych plonów (kolumna 2):

Roślina	Prognozowany plon (t/ha)	Fosfor (P₂O₅)	Potas (K₂O)	Magnez (MgO)	Azot (N)
Pszenica ozima	6	55	60	20	100
	8	70	80	25	120
	9	80	90	30	140
	10	90	100	30	160

Tabela 1. Zestawienie szacunkowych dawek nawozów mineralnych (kg/ha) stosowanych w uprawie pszenicy ozimej. Źródło: Zalecenia nawozowe dla roślin uprawy polowej i trwałych użytków zielonych. IUNG 2010.

czytaj dalej...