Owies zwyczajny - opis, charakterystyka i zastosowanie

Owies zwyczajny Uprawa owsa

Pierwsze wzmianki o użytkowaniu owsa (Avena sativa L.) płyną z starożytnego Egiptu (ok. 1500 lat p.n.e.). Jednak nie ma żadnych, dokładnych informacji o pochodzeniu tej rośliny. Przodkiem owsa mógł być pospolity chwast upraw zbożowych - owies głuchy (Avena fatua L.). Gatunki te w warunkach naturalnych bardzo łatwo krzyżują się ze sobą, a w konsekwencji dają wiele form pośrednich. Jego przybycie do Europy z Azji i Afryki było ściśle skorelowane z wędrówką pszenicy. Owies sukcesywnie wypierał z uprawy formy pierwotne. Wyraźna dominacja tego zboża wynikała z faktu, że charakteryzował się on dużymi zdolnościami przystosowawczymi do niekorzystnych warunków siedliskowych.

Kilka danych liczbowych

Wg danych GUS, powierzchnia uprawy owsa w Polsce w roku 2013 wyniosła zaledwie 0,4 mln ha. Niski plon, wynoszący średnio 28 dt /ha oraz zmiany w przemyśle paszowym sprawiły, że udział owsa w strukturze zasiewów zbóż jest coraz mniejszy. Ziarno krajowej produkcji w ponad 80% przeznacza się na paszę, 8% na materiał siewny, 1% na cele konsumpcyjne.

Owies w przysłowiach

Owies to bohater wielu anegdot, porzekadeł i powiedzeń. Samuel Johnson żartobliwie zdefiniował owies jako „zboże zjadane przez ludzi w Szkocji, a nadające się wyłącznie do żywienia koni w Anglii.” Szkoci przekształcili je na własną korzyść: „dlatego Anglicy mają tak dobre konie, a Szkodzi o wiele wartościowszych mężczyzn.” Specjaliści od spraw sportu i żywienia przekonują, że owies powinien być nieodzownym składnikiem diety każdego człowieka. Znacząco obniża poziom cholesterolu we krwi, zapobiega miażdżycy i chorobom serca. Kulturyści, biegacze i kolarze często posługują się powiedzeniem: „owsianka czyni ludzi z żelaza”. Liczne badania naukowe potwierdzają prawidłowość tego porzekadła. Dowiedziono, iż żaden produkt pochodzenia roślinnego nie pokrywa tak kompleksowo zapotrzebowania na wszystkie składniki odżywcze. Kultowe przysłowie „siej owies w błoto, będziesz miał złoto” nieustannie przypomina rolnikom, że owies bezpośrednio po aplikacji w glebie ma największe spośród zbóż jarych zapotrzebowania na wodę, dlatego powinni zaplanować siew kilka dni po wiosennych deszczach. Z kolei „I w Paryżu nie zrobią z owsa ryżu” informuje o rzeczach niewykonalnych, niemożliwych do osiągnięcia. Inne powiedzenie „Jeżeli w żniwa mysz w owsie gniazdo wysoko zakłada, znak to, że zima srogie śniegi zapowiada” sugeruje, aby obserwować zachowania zwierząt zamieszkujących łan zbóż, w tym owsa.

Skład chemiczny

Skład chemiczny ziarna owsa znacząco różni się od innych gatunków zbóż. Sucha masa stanowi 85% masy ziarniaka. Owies ponadto charakteryzuje się największą zawartością włókna surowego (10,3 %) ze względu na obecność plewki. Zawartość białka (13,3 %) zbliżona jest do wartości dla innych zbóż. Białko zapasowe owsa, wypełniające skrobiową część bielma, to aweina.  Charakteryzuje je wysoka wartość biologiczna, ponieważ zawiera wiele aminokwasów egzogennych. Ziarniaki są uboższe w węglowodany (53%), bogatsze w tłuszcz surowy (4,8%). Duża zawartość lipidów w produktach pochodzenia zbożowego może powodować ich szybkie psucie się. Odmiany nagie owsa mają wyższą zawartość tłuszczu w porównaniu do form oplewionych.  Warto pamiętać, że produkty owsiane są skarbnicą witamin B1, E oraz podstawowych składników mineralnych.  Alkaloidy obecne w ziarnie owsa wykazują działanie odprężające oraz uspokajające. Między innymi dlatego produkty owsiane powinny być jednym z podstawowych składników diety osób znerwicowanych i zmęczonych.  Ziarniaki owsa zawierają znacznie mniejsze ilości skrobi, ale dostarczają błonnika w formie rozpuszczalnej i nierozpuszczalnej. Substancja ta jest niezbędna człowiekowi do normalnego funkcjonowania jego układu pokarmowego. Owies ma ograniczoną przydatność w żywieniu zwierząt monogastrycznych. Związane jest to z dużym udziałem plew w ziarnie, które obniżają jego wartość żywieniową, w tym zastosowanie paszowe. Jednak mimo to z powodzeniem może być wykorzystywany w żywieniu koni, owiec, bydła. Oprócz ziarna, rolnik może zużytkować również słomę owsianą. Uważana jest za najwartościowszą paszę objętościową spośród innych pasz słomiastych.

czytaj dalej...

ROŚLINY WCALE NIE TAKIE ZNANE! SPRAWDŹ SIĘ W NIECODZIENNYCH PYTANIACH

[1/10] Które drzewo w średniowiecznej Europie było czczone jako symbol boga piorunów?

Komentarzy (1)

  1. Lolo34

    dajecie fungicydy? jakie i jakie dawki?

Dodaj komentarz

Rynek Rolny to pierwszy profesjonalny branżowy portal rolniczy z giełdą rolną. Darmowe ogłoszenia rolnicze i aktualne ceny produktów rolnych. Sprzedawaj i Kupuj z nami!

Sulejkowska 56/58 lok 215
04-157 Warszawa, Polska

Email: kontakt [małpa] rynek-rolny.pl

Newsletter

Fundusze Europejskie – dla rozwoju innowacyjnej gospodarki