Rasy owiec hodowanych w Polsce - przegląd i charakterystyka
Efektywna hodowla owiec w Polsce - cenne wskazówki
Zobacz także
W grudniu 2012 w krajowej populacji owiec według Głównego Urzędu Statystycznego ogółem było 218 tysięcy sztuk. Najwięcej owiec hoduje się w województwie małopolskim, podlaskim i wielkopolskim. W ostatnich latach pogłowie owiec maleje, hodowla owiec w celu uzyskania wełny przestała być opłacalna, a produkcja jagniąt rzeźnych opiera się głównie na eksporcie. Dzięki hodowli owiec wytwarzane są cztery produkty; wełna, mleko, skóry i mięso. Największą wartość w tym momencie na rynku mają jagnięta rzeźne.
Rozród
Maciorki
Maciorki uzyskują dojrzałość płciową między 6, a 10 miesiącem życia, w zależności od rasy. Pierwsze krycie maciorek następuje po uzyskaniu ¾ masy ciała dorosłych samic. Ruja zazwyczaj jest zsynchronizowana z długością dnia świetlnego, najwięcej naturalnych kryć można zaobserwować pomiędzy wrześniem a listopadem. W naturalnych warunkach owce są sezonalne, co oznacza, że rozmnażają się w takim okresie, aby wydać na świat potomstwo wiosną. Przed zimą jagnięta uzyskują samodzielność. W hodowli natomiast dąży się do asezonowości owiec, tak, ażeby uzyskiwać w ciągu roku więcej niż jeden miot i żeby krycie nie było uzależnione od długości dnia świetlnego. Maciorki wykorzystuje się do rozrodu do 6-8 roku życia. Owulacja maciorek trwa od 3 do 84 godzin (wtedy należy dokonać inseminacji bądź krycia naturalnego), ciąża średnio trwa 150 dni. Po porodzie, następne krycie może nastąpić już po 17 dniach. Jest to okres, w którym macica się regeneruje i przygotowuje do przyjęcia kolejnych zarodków. Bardzo duży wpływ na zdolności rozrodcze ma żywienie maciorek.
Tryki
Dojrzałość płciową tryczki uzyskują po osiągnięciu 45% masy ciała dorosłego samca. Pierwsze porcje nasienia służące do inseminacji maciorek można pobrać od tryka w wieku 7,5-9 miesięcy. Tryki, które mają podwyższone libido mogą kryć 20-30 razy w ciągu doby.
Inseminacja
W hodowli owiec często stosowana jest sztuczna inseminacja maciorek. Wyniki są porównywalne do krycia naturalnego. Inseminacja zapobiega rozprzestrzenianiu się chorób w stadzie maciorek oraz ogranicza koszty związane z utrzymywaniem przez cały rok tryka. Najczęściej stosuje się nasienie świeże, rzadziej konserwowane (np. mrożone). Mrożone nasienie umożliwia transport na duże odległości, bez konieczności przewozu tryka. Metodą wspomagającą inseminację, może być synchronizacja rui, która polega na podaniu (różną drogą) samicom progesteronu stymulującego produkcję komórek jajowych.
Dodatkowe metody poprawiające wskaźniki rozrodu
W hodowli owiec stosowane są urządzenia ultrasonograficzne, służące diagnozowaniu ciąży, dzięki którym zmniejsza się jałowość w stadzie. Wykorzystywana jest również metoda synchronizacji porodów w stadach wielkotowarowych, poprzez podawanie substancji stymulujących poród.
Dzięki seksowaniu nasienia, na frakcje plemników męskich i żeńskich pojawiła się możliwość wyboru płci potomstwa.
Rzadko stosowane, ale coraz bardziej rozpowszechniane są takie metody jak superowulacja (pozyskiwanie dużej liczby zarodków od maciorek dawczyń), przenoszenie zarodków od samic dawczyń do samic biorczyń i kriokonserwacja zarodków (zamrażanie).
Odchów jagniąt
Wyróżnia się trzy systemy odchowu: tradycyjny, skrócony i sztuczny. Stosowanie konkretnego systemu zależy od przeznaczenia jagniąt i utrzymania.
System tradycyjny zakłada odchów jagniąt z maciorkami do 90-120 dnia życia, po tym okresie następuje odstawienie jagniąt. Po dwóch tygodniach wprowadza się gnieciony owies, siano i wodę. W zależności od pory roku, należy zapewnić matkom i jagniętom dostęp do wybiegów i pastwisk.
W systemie skróconym jagnięta utrzymywane są z matkami do 30-70 dnia życia, uzyskując masę ciała 15-18 kg.
Ostatnim systemem jest odchów sztuczny, w którym jagnięta są odstawiane od matek w 3-4 dniu po urodzeniu. Jagnięta są pojone butelkami ze smoczkiem, preparatem mlekozastępczym lub mlekiem krowim i dostają dodatkowo pasze suche.
Zabiegi pielęgnacyjne jagniąt
W wieku 3-4 tygodni wszystkie jagnięta powinny mieć obcięte ogony między 3, a 4 kręgiem. Kastrację samców przeprowadza się w 3 tygodniu życia. Kolczykowanie jagniąt przypada na drugi miesiąc, do tego momentu znakowanie znajduje się na grzbiecie lub boku owcy.
czytaj dalej...
