Owca wrzosówka – doskonałe zwierzę na wypas usługowy!
Rasy owiec hodowanych w Polsce - przegląd i charakterystyka
Zobacz także
W Polsce, według danych Głównego Urzędu Statystycznego z 2012 roku, utrzymywanych jest 218 tysięcy sztuk owiec.
Rasy owiec klasyfikuje się w zależności od rodzaju pozyskiwanego surowca, długości ogona, jakości, grubości, długości i barwy wełny oraz regionu pochodzenia (góry, niziny). Inny typ grupowania dzieli owce na pierwotne (np. owca romanowska) i szlachetne (np. merynos). Najczęściej stosuje się podział ze względu na typ użytkowy. Wyróżnia się typ kombinowany mięsno-wełnisty, typ kombinowany mleczno-wełnisty, typ kożuchowy i linie syntetyczne (mięsne oraz plenne).
Typ kombinowany mięsno-wełnisty
Jest to mieszany typ użytkowy wykorzystywany dwukierunkowo. W Polsce wyhodowano trzy rasy, a wśród nich liczne odmiany.
Merynos polski
Owca najliczniej występująca w Polsce. W krajowym pogłowiu stanowi 18%. Można ją spotkać na terenie całego kraju, głównie na północy i zachodzie. Raczej nie jest spotykana w obszarach górskich o licznych opadach deszczu.
Merynosy mają charakterystyczną budowę dla owiec typu mięsnego; szeroka i głęboka klatka piersiowa, dobrze wypełniony zad, dość szeroki grzbiet, nogi dość krótkie. Mają dość duże uszy osadzone na szerokiej głowie, maciorki są bezrogie, natomiast u tryków mogą występować rogi. Rasa ta posiada wspaniale zaznaczone cechy wełniste. Pole obrostu wełny, jest duże i obejmuje całe ciało wraz z częścią głowy, do linii oczu oraz nogi aż do stawu skokowego oraz nadgarstkowego.
Wełnę pochodzącą od merynosa polskiego cechuje delikatność, wyraźne karbikowanie, jednorodność włókien i duża gęstość. Od maciorek ważących około 60 kg można uzyskać do 5 kg wełny, a od tryków o masie około 100 kg aż 7 kg wełny.
Merynos jest owcą asezonalną, co oznacza, że ruja występuje niezależnie od pory roku, dzięki czemu maciorki mogą być kryte więcej niż raz w roku. Merynosy mają dość niską plenność i zdolności rozrodcze (130%, oznacza to, że mogą mieć w jednym miocie średnio 1,3 jagnięcia). Cecha ta jest obecnie doskonalona, poprzez krzyżówki z rasami plennymi.
Polskie owce nizinne i ich odmiany
Polskie owce nizinne (PON) są na drugim miejscu w krajowym pogłowiu. Owce te powstały z krzyżowań ras regionalnych z merynosem polskim i długowełnistymi angielskimi (np. leicester lub kent). Charakteryzują się typowo mięsną budową i dobrej jakości, jednolitą wełną.
Wśród tej rasy, najliczniej występującą odmianą jest owca wielkopolska. Została wytworzona w Poznaniu, w Akademii Rolniczej. Owca wielkopolska wcześnie dojrzewa (8-10 miesięcy), dzięki czemu bardzo dobrze nadaje się na produkcję jagniąt rzeźnych. Posiada budowę typowo mięsną, można wykorzystywać ją jako komponent do krzyżowań z rasami mięsnymi tj. texel lub suffolk, ponieważ daje bardzo dobre wyniki. Niedopracowaną cechą jest zbyt krótki sezon aktywności płciowej. Trwają badania nad pozyskiwaniem miotów w różnych porach roku. Plenność jest trochę wyższa od merynosa polskiego (140%). Zaletą tej odmiany jest bardzo szybkie dojrzewanie maciorek do stanówki (pierwsze krycie w 8 miesiącu). Pozyskiwana wełna, jest grubsza od wełny merynosowej. Od maciorek uzyskuje się 5 kg wełny w ciągu roku, a od tryków nawet do 8,3 kg.
Polskie owce nizinne to także anglomerynosy czyli owce w typie corriedale (krzyżówka merynosa polskiego z rasami angielskimi długowełnistymi). Ta odmiana PON należy do późno dojrzewających i sezonowych. Zmniejsza to znacznie przydatność do równomiernej produkcji jagniąt rzeźnych.
Owca łowicka powstała jako pierwsza krzyżówka odmian okolic Łowicza z merynosem polskim, a później również z kentem. Posiada dobrej jakości wełnę, o dużym odroście rocznym. Nadaje się do powolnej produkcji jagniąt rzeźnych pochodzących z trzech kryć w ciągu dwóch lat. Owce odmiany żalaźnieńskiej mają bardzo dobre wskaźniki rozrodu (plenność około 150%), szybko dojrzewają płciowo (pierwsza stanówka maciorek w wieku nawet 6 miesięcy). Wspaniale dostosowaną nizinną odmianą, do warunków klimatycznych centralno-wschodniej Polski jest owca uhruska wytworzona w Uhrusku przez Akademię Rolniczą w Lublinie. Powstała z krzyżowania merynosa polskiego z trykami leine i kent. Wcześnie dojrzewa płciowo, plenność wynosi około 140%. Jest odporna na niekorzystne warunki środowiska (np. obfite opady deszczu).
Polskie owce długowełniste i ich odmiany
Polskie owce długowełniste (POD) powstały z krzyżowań odmian regionalnych (głównie świniarek) z rasami uszlachetniającymi długowełnistymi jak texel, kent czy leine. Różnica pomiędzy PON, a POD jest taka, że w krzyżowaniach drugiej rasy nie użyto nigdy merynosa polskiego. Wełna polskiej owcy długowełnistej charakteryzuje się większą grubością włókien, mniejszą gęstością, większą szorstkością i długością. Występują trzy odmiany w tej rasie.
Owce pomorskie mają uwidocznione cechy typu mięsnego, czyli szeroko rozstawione, dość krótkie nogi, głęboką klatkę piersiową oraz dobre umięśnienie zadu i udźca. Wełna jest jednolita, gruba i równomiernie rozłożona na całym ciele. Ta odmiana jest bardzo dobrze przystosowana do niekorzystnych warunków nadmorskiej strefy klimatycznej. Owce pomorskie należą do owiec szybko dojrzewających płciowo, mają plenność na poziomie 145%, a jagnięta charakteryzuje szybkie tempo wzrostu.
W województwie warmińsko-mazurskim najczęściej spotykaną odmianą polskiej owcy długowełnistej jest owca kamieniecka. Powstała z krzyżowań uszlachetniających owcy pomorskiej (jeszcze nie przekrzyżowanej) z owcą texel, leine, a na końcu kent. U tej odmiany występują silnie zaznaczone cechy mięsne. Warto zwrócić uwagę na wybitne cechy adaptacyjne oraz dużą odporność na choroby. Owce kamienieckie dojrzewają płciowo w wieku 9 miesięcy, plenność wynosi 145%.
Owcę pomorską również sprowadzono w okolice Krakowa, gdzie skrzyżowaną ją z trykami owcy fryzyjskiej oraz kent i powstała owca olkuska. Posiada najcieńszą wełnę z odmian rasy długowełnistej i ma wybitną plenność (230%).
czytaj dalej...
