Hodowla kóz - wszystko co wiedzieć trzeba!

1/7 Następne

Zaloguj się, aby dodać własne zdjęcie do tego artykułu!

Zobacz także

Hodowla kóz w Polsce, jest ograniczona do 130 000 sztuk zwierząt. Głównym kierunkiem użytkowania kóz w Polsce jest produkcja mleczna. W ostatnich latach produkty mleczarskie wytwarzane z mleka koziego znalazły niszę odbiorców, takich produktów jak mleko UHT, jogurty, sery i mleko w proszku.

Kozy są zazwyczaj utrzymywane po kilka sztuk w małych gospodarstwach. Zdarzają się pojedyncze duże hodowle, w których stado podstawowe liczy 1000 sztuk. Produkcja jest silnie związana z lokalizacją na danym terenie przetwórni mleka koziego. Najbardziej znaną i szeroko rozpowszechnioną firmą zajmującą się przetwórstwem mleka koziego jest Mleczarnia Turek.

Kozy są wykorzystywane w mniejszym stopniu na skóry, mięso i rogi. Kozie skóry są surowcem do produkcji butów, torebek, ubrań i obić do mebli. Rogi są chętnie stosowane jako naturalne tworzywo do wyrobów artystycznych. Kolejnym produktem ubocznym w chowie kóz jest obornik, wykorzystywany na szeroką skalę w ogrodnictwie i warzywnictwie.

W Polsce kozy nie są użytkowane wełniście, natomiast w innych regionach świata, od ukierunkowanych ras pozyskiwana jest wełna typu moher i kaszmir.

Mięso kóz charakteryzuje się doskonałymi walorami smakowymi i wartościami odżywczymi. W Polsce kozina nadal uznawana jest za produkt delikatesowy i rzadko można ją spotkać w sklepach.

Rasy kóz

W Polsce rasy kóz dzieli się w zależności od kierunku użytkowania. W typie mlecznym można wyróżnić rasę alpejską i saaneńską, obie zostały sprowadzone z zagranicy i ich hodowla jest nastawiona na produkcję mleka. Typ mięsny reprezentuje rasa burska, w Polsce jest używana do krzyżowań służących poprawie mięsności koźląt.

Największą populację krajową stanowią rasy o wszechstronnym typie użytkowym tj. biała uszlachetniona, barwna uszlachetniona i kozy bezrasowe.

Rozród kóz

Kozy uzyskują dojrzałość płciową w 4-6 miesiącu życia, natomiast dojrzałość rozpłodową w wieku 7-8 miesięcy. Przed dopuszczeniem kóz do rozrodu oprócz wieku zwierzęcia, bierze się pod uwagę masę ciała oraz kondycję. Hodowca otrzymuje pierwszy miot od kozy w wieku 12 miesięcy, ponieważ samice są w ciąży średnio 150 dni.

Ruja u kóz występuje sezonowo (w okresie jesiennym). Cykl trwa 21 dni, a ruja 26-36 godzin. Krycie powinno nastąpić po 6-12 godzinach od wystąpienia widocznych objawów rujowych (niepokój, częste oddawanie moczu, obskakiwanie innych kóz, merdanie ogonem, obrzmienie warg sromowych oraz wypływ śluzu pochwowego).

Skuteczność krycia i ciążę łatwo zdiagnozować po upływie 21 dni (kolejnego cyklu) i braku objawów rujowych.

Kozy ciężarne powinny mieć zapewnione spokojne i ciche pomieszczenia, dostęp do wybiegów i dobrej jakości paszę. Na 6-8 tygodni przed wykotem, kozę należy zasuszyć. W tym celu trzeba zmienić system żywienia oraz zmniejszyć częstotliwość doju. Kozy rzadko mają problemy podczas porodu. Wykoty odbywają się w godzinach przedpołudniowych.

Systemy krycia

Występuje kilka systemów krycia w rozrodzie kóz.

Krycie dzikie polega na całorocznym utrzymaniu samców z samicami i młodymi. System, który zakłada dopuszczenie kozłów do kóz na okres wzmożonego występowania rui w stadzie to krycie wolne. Oba z wyżej wymienionych systemów nie umożliwiają zarejestrowania pochodzenia młodych po określonych trykach. Ulepszony system to krycie haremowe, polega na wpuszczeniu jednego kozła do stada kóz na krótki czas stanówki (znane pochodzenie koźląt).

Najbardziej preferowanym rodzajem krycia przez hodowców jest tzw. „krycie z ręki”. Dwa razy dziennie wpuszcza się do stada samic „szukarka”, niepłodnego kozła, który obskakuje kozy, wskazując te, które są w rui. Oddziela się samice z objawami rujowymi i kryje się je konkretnym kozłem.

Coraz częściej stosuje się sztuczne unasienianie (inseminację) kóz, polegające na mechanicznym wprowadzeniu nasienia kozła do układu rozrodczego samicy, w celu zapłodnienia komórki jajowej.

czytaj dalej...