Jak uprawiać facelię błękitną? Odpowiadamy!
Facelia błękitna - prawie doskonała roślina na poplon
Zobacz także
Facelia błękitna (Phacelia tanacetifolia) to roślina jednoroczna, miododajna, wykorzystywana jako pasza oraz nawóz zielony. Dzięki rosnącej popularności upraw ekologicznych, rolnicy zaczęli doceniać korzyści jakie płyną z wysiewu facelii w międzyplonie ścierniskowym.
Krajowy Rejestr prowadzony przez Centralny Ośrodek Badań Odmian Roślin Uprawnych (COBORU) liczy siedem odmian facelii błękitnej. Aż pięć z nich jest tworem hodowców polskich.
Wymagania i mocne strony facelii błękitnej
W okresie pomiędzy kolejnymi sezonami wegetacyjnymi, na polach nieobsianych zbożami ozimymi, nieprzykryta roślinnością gleba jest szczególnie zagrożona erozją. Warunki klimatyczno- glebowe panujące w naszym kraju sprzyjają uprawie międzyplonów ścierniskowych. Ich zadowalające plony można osiągnąć przy sumie opadów 140- 160 mm w okresie lipiec- wrzesień. Warunkami skutecznej uprawy międzyplonów ścierniskowych są: wczesny siew, pobieranie składników pokarmowych w krótkim czasie, bez nadmiernego wyczerpywania gleby, duży plon masy zielonej. Do czynników, które należy uwzględnić przy planowaniu uprawy poplonów należą: dobór odpowiedniego stanowiska pod kątem potrzeb klimatyczno- glebowych, termin zbioru przedplonu, warunki wilgotnościowe w okresie żniw.
Facelia błękitna to świetna kandydatka do uprawy w międzyplonie ścierniskowym. Ma małe wymagania glebowe, jest bardzo odporna na warunki stresowe (susza i przymrozki). Ponadto, charakteryzuje ją szybsze tempo wzrostu w porównaniu do innych roślin typowo „poplonowych”. Facelia często określana jest mianem rośliny pionierskiej uprawianej na terenach zdegradowanych, czasowo wykluczonych z uprawy. Ogranicza wzrost uciążliwych chwastów jedno- i dwuliściennych. Ponadto, z powodzeniem można pozostawić ją w formie mulczu na okres zimowy, ponieważ nie wytwarza silnie zdrewniałej, przemarzającej masy nadziemnej.
Produkcja nasienna facelii błękitnych nie należy do łatwych. Uzyskanie wysokich ilościowo i jakościowo plonów zależy w głównej mierze od przebiegu warunków pogodowych podczas trwania sezonu wegetacyjnego. Czynnikami, które znacznie obniżają plenność roślin i utrudniają zbiór są obfite deszcze w okresie kwitnienia i dojrzewania facelii błękitnej. Zbyt gęsty siew roślin stymuluje ich silne rozgałęzianie, co z punktu uprawy jest niekorzystne. Znaczne straty nasion obserwuje się przy wydłużaniu okresu wegetacji facelii. Wówczas jej owoce pękają, a nasiona osypują się na ziemię.
Głównymi kierunkami przeznaczenia i użytkowania facelii są: pasza oraz przyoranie. Gospodarstwom poleca się zazwyczaj uprawę na zieloną masę w poplonach. Stwarza to możliwość wcześniejszego wykorzystania pola pod uprawę wymagającą dłużej wegetacji.
Agrotechnika facelii w poplonie
Pierwszym zabiegiem uprawowym w uprawie facelii na poplon po zbiorze rośliny poplonowej jest podorywka (15 cm) i bronowanie. Wymagane jest przedsiewne nawożenie fosforowe i potasowe w ilości: K20- 70 kg/ha, P205: 50 kg/ha. Siew, wykonuje się do 15 sierpnia, w ilości 15 kg nasion/ha przy rozstawie rzędów 25 cm. Nasiona facelii wymagają dokładnego przykrycia glebą, ponieważ źle kiełkują na świetle. Kolejnym zabiegiem uprawowym jest wałowanie i bronowanie posiewne. Nawożenie azotowe, w ilości 30 kg/ha należy zaaplikować krótko po wschodach rośliny. Zbiory zielonki przypadają na listopad. Zebrana masa może być wykorzystana do bezpośredniego skarmiania lub przyorana, zwałowana lub rozdrobniona rozdrabniaczem zielonek (orkan) i dopiero wtedy zaorana.
Uprawa międzyplonów, niezależnie od ich rodzaju, podnosi potencjał produkcyjny roślin wysiewanych w plonie głównym. Stanowi dodatkowe źródło dochodów w gospodarstwach, które pozostawiają je na zimę i przyorują wiosną.
Autor: Magdalena Kuźmicka
Bibliografia:
Grześkiewicz H., Trawczyński C., 1997. Poplony ścierniskowe jako nawóz organiczny w uprawie ziemniaka. – Biul. Inst. Ziemn. 48: 73-82.
Jasińska Z., Kotecki A., 2003. Facelia błękitna [W:] Szczegółowa uprawa roślin, t. 2, PWRiL 2003.
Paczyńska D., 212. Uprawa poplonów. Materiał Małopolskiego ośrodka doradztwa rolniczego w Karniowicach.
Płaza A., Soszyński J., 2011. Facelia ze słomą jęczmienną substytutem obornika w uprawie ziemniaka. Ziemniak Polski (1): 1-4.
