Choroby kapusty - przegląd, objawy i zwalczanie
Kapusta brukselska, brukselka - uprawa, odmiany i wymagania
Zobacz także
Kapusta brukselska (Brassica oleracea L. var. gemmifera), nazywana też brukselką, stanowi bardzo dobre źródło białka. Przyjmuje się, że powstała w wyniku krzyżowania kapusty głowiastej i jarmużu w XIII w. w Belgii. Stolica jednego z trzech krajów Beneluksu dała jej nazwę. W Europie, w tym w Polsce, uprawę na szeroką skalę rozpoczęto dopiero w XVIII w.
Roślina dwuletnia wytwarzająca w pierwszym roku ulistnioną łodygę do 1 m długości. W kątach liściowych pojawiają licznie ulistnione pędy boczne, zwane główkami, w liczbie 40–60 sztuk. Wielkość główek jest zależna od odmiany. W drugim roku od wierzchołka łodygi i pędów bocznych zaczynają wyrastać pędy kwiatostanowe, do 1,5 m, kwitnące i owocujące.
Kapusta brukselska zawiera znacznie wyższe wartości odżywcze od kapusty głowiastej białej. Mimo to nie ma jeszcze dużego znaczenia gospodarczego w Polsce. Jadalną częścią są główki, które zawierają dużo białek, witaminy, m.in. C, E, K oraz z grupy B, karoteny, a także ważne w diecie sole mineralne, przede wszystkim fosfor, wapń i żelazo.
Co ciekawe, brukselka zachowuje wszystkie walory odżywcze i smakowe nawet po zamrożeniu i rozmrożeniu. Dlatego ponad 70% plonu przeznacza się do mrożenia. Spożywana jest również w stanie świeżym, może być konserwowana lub suszona. Stanowi także składnik zup warzywnych. Ponadto po zerwaniu główek pozostała część brukselki wykorzystywana jest do produkcji wysokobiałkowej paszy.
Od wielu lat największym producentem kapusty brukselskiej jest Holandia, w Polsce cieszy się ona małym zainteresowaniem.
Odmiany
Dzięki produkcji odmian mieszańcowych odpornych na choroby, plennych, wytwarzających główki wysokiej jakości, uprawa brukselki jest łatwa i opłacalna. Ważnymi cechami odmianowymi są wysokość roślin, grubość pędu, wielkość, kształt i liczba główek, wczesność, plenność i odporność na choroby. W uprawie bardziej pożądane są rośliny niskie i średnio niskie, mając na względzie łatwiejszy zbiór mechaniczny.
Ze względu na długość okresu wegetacyjnego odmiany brukselki dzieli się na: wczesne (120–150 dni), średnio wczesne (150–180 dni), średnio późne (180–200 dni), późne (ponad 200 dni).
Odmiany wpisane do Krajowego Rejestru COBORU: Apetita F1, Prezes F1.
Apetita F1 jest średnio późną odmianą. Dorasta do 90 cm wysokości. Główki są zielone, zwięzłe, średniej wielkości. Plon jest wyrównany. Zbiór przeprowadzany jest od połowy października do połowy listopada. Plon przeznaczany do bezpośredniego spożycia oraz do przetwórstwa.
Prezes F1 jest średnio wczesną odmianą. Dorasta do 1 m wysokości. Główki są zielone, zwięzłe, średniej wielkości, kuliste. Plon jest wyrównany. Zbiór przeprowadza się od połowy listopada do połowy grudnia ze względu na uzyskiwanie lepszych walorów smakowych główek po pierwszych przymrozkach. Przeznaczona do bezpośredniego spożycia, przetwórstwa i mrożonek.
Polecane są również odmiany holenderskie.
Wymagania klimatyczne i glebowe
Kapusta brukselska jest rośliną klimatu chłodnego i wilgotnego. Wytrzymała na niskie temperatury, może przeżywać chłody do -12°C, a nawet do -20°C. Optymalną temperaturą do wiązania główek jest 12°C.
Brukselka ma duże wymagania wodne, nieznacznie mniejsze od kapusty głowiastej białej. Do prawidłowego wzrostu potrzebuje dużej wilgotności gleby i powietrza, zwłaszcza w fazie wiązania główek jesienią. Jest również światłolubna.
Ma mniejsze wymagania glebowe niż wspomniana już kapusta głowiasta biała. Dobrze rośnie na glebach lżejszych i mniej żyznych, strukturalnych, zasobnych w wapń, wilgotnych i przewiewnych. Zaleca się uprawę na glebach o wyższym pH niż 6,0 (6,0–7,0). Kwaśny odczyn sprzyja porażeniom przez kiłę kapusty. Przy niskim odczynie gleby zalecane jest wapnowanie, lecz nie bezpośrednio przed uprawą, najlepiej pod jesienną orkę.
czytaj dalej...
