Nawożenie ziemniaków - wszystko o nawozach, dawkach i terminach
Uciążliwa stonka ziemniaczana - zwalczanie i ciekawostki
Zobacz także
Obowiązkowa ochrona plantacji
Na kompleksową ochronę plantacji ziemniaka przed stonką ziemniaczaną składają się: metody mechaniczne, hodowlane, chemiczne, mechaniczne oraz precyzyjny monitoring pojawu z jednoczesną oceną wrażliwości patogenu na stosowane pestycydy. Pomimo wejścia w życie zasad Integrowanej Ochrony Roślin, najbardziej skuteczną metodą eliminacji stonki ziemniaczanej pozostaje metoda chemiczna. Większość zarejestrowanych insektycydów to neurotoksyny. Działają hamująco na zakończenia komórek nerwowych owada oraz prowadzą do zaburzeń w procesach produkcji energii. Uważa się, że stanowią one najbardziej skuteczną i najszybciej działającą grupę insektycydów. Według Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa neurotoksyny można stosować tylko raz w ciągu wegetacji. Dobór właściwego środka ochrony roślin zależy od panujących warunków pogodowych na polu. W temperaturze 18 OC poleca się stosowanie insektycydów fosfoorganicznych, powyżej tej wartości pyretroidy. W dni upalne najlepiej sprawdzają się wyżej scharakteryzowane neurotoksyny.
Pierwszy zabieg ochronny przeciw stonce ziemniaczanej należy wykonać z chwilą pojawienia się chrząszczy zimujących. Wówczas, zagrożenie eliminowane jest tylko częściowo poprzez ograniczenie ilości złożonych jaj. Należy pamiętać o stosowaniu górnych zaleceń dawek pestycydów. Drugim terminem stosowania chemicznej ochrony jest okres pojawienia się na krzakach ziemniaka larw L1 oraz L2. Ważny aspekt to terminowe wykonanie tego zabiegu. W przypadku nieznacznego opóźnienia dochodzi do wysokich ubytków masy części nadziemnej rośliny oraz niższego plonu bulw. Wynika to z działalności niezwykle żarłocznego, starszego pokolenia larwalnego L3. Żaden z insektycydów dostępnych na rynku nie zwalcza jaj stonki ziemniaczanej. Często warto powtórzyć zabieg zwalczający kolejne stadia larwalne. Późne odmiany ziemniaków wymagają dodatkowego zabiegu ochronnego, przypadającego na masowe wyloty chrząszczy letnich.
Stosując chemiczną ochronę plantacji przed stonką ziemniaczaną należy pamiętać o przemiennej aplikacji preparatów należących do różnych grup chemicznych podczas sezonu wegetacyjnego. Zabieg ten zmniejsza prawdopodobieństwo uodparniania się patogenów na substancje aktywne insektycydów.
Substytuty ochrony chemicznej
Stonka ziemniaczana to szkodnik kwarantannowy. Jak podaje definicja FAO „ to organizm o potencjalnym znaczeniu ekonomicznym dla obszaru, na którym jeszcze nie występuje lub występuje lecz nie jest szeroko rozprzestrzeniony a podlegający urzędowej kontroli.” Aktualny rynek preparatów biologicznych, skutecznych wobec stonki ziemniaczanej, jest bardzo ubogi. Insektycyd oparty na toksycznym białku pochodzącym z Bacillus thuringensis znalazł szerokie zastosowanie w ekologicznych uprawach ziemniaka.
Dane wskazują, że rozwój stonki ziemniaczanej na plantacjach niechronionych może obniżyć plon bulw o 20- 30%, a przy dużym nasileniu szkodnika w skrajnych przypadkach nawet o 70%. W plonie ogólnym wzrasta udział bulw drobnych, co z punktu widzenia przetwórstwa ziemniaka jest cechą niekorzystną. Najbardziej katastrofalne skutki żerowania owada zanotowano dla plantacji nasiennych ziemniaka. Obecność nawet niewielkiej ilości larw czy chrząszczy automatycznie dyskwalifikuje uprawę, nie dopuszczając sadzeniaków do obrotu i sprzedaży.
Magdalena Kuźmicka
Bibliografia:
Boczek J. 1995. Nauka o szkodnikach roślin uprawnych. Warszawa, wyd. SGGW
Erlichowski T. 2009. Letnie szkodniki plantacji. W: Wiadomości Rolnicze, 7 (59): 6
Kurasek M., Wojna ze stonką. Czasopismo Twój doradca- Rolniczy rynek , 06/2012: 34-35.
Pawińska M. 1995. Bezpieczne dla środowiska metody zwalczania stonki ziemniaczanej. Instr. upowsz.1/1995. Inst. Ziemn. Bonin: 14
Pawińska M. 2009. Historia i kierunki ochrony plantacji ziemniaka przed głównymi agrofagami. – Prog. Plant Prot. 49 (4): 1437-1444.
Pawińska M., 2010. Rozwój badań i problemy ochrony przed stonką ziemniaczaną. Ziemniak Polski (2): 1-5.
Zwolińska- Niedźwiadek N. Stonka ziemniaczana (Leptonotarsa decemlineata Say.) zagrożenie dla polskich upraw ziemniaków. Materiał Instytutu Ogrodnictwa w Skierniewicach: 85-90.
