Cyranka - powszechnie występująca w Polsce kaczka zwana trajkotką

Cyranka Cyranka

Cyranka (Anas querquedula) należy do grupy kaczek właściwych, wśród których jest dodatkowo tą wędrującą zdecydowanie najdalej. W Polsce to ptak dosyć powszechny, zwłaszcza na terenach nizinnych, i uważa się, że jego zimowa populacja może liczyć nawet ok. 2 mln osobników. Cyranki da się łatwo rozpoznać po ich trajkoczącym głosie, co przyczyniło się do tego, że w niektórych rejonach kraju do tej pory mówi się na nie „trajkotki”.

Występowanie

Kaczki te są wędrownymi mieszkańcami całej umiarkowanej strefy klimatycznej w Europie i Azji. Ogólnie zimują w centralnej Afryce w dolinie Nigru, na Półwyspie Indyjskim i w południowowschodniej Azji. Cyranki odlatujące z Polski migrują z kolei do środkowej Afryki. Wędrówki zaczynają się już w sierpniu, a powroty przypadają na przełom marca i kwietnia.

Charakterystyka

Cyranka jest znacznie mniejsza od kaczki domowej. Jej ciało jest długie na ok. 35–40 cm, a rozpiętość skrzydeł sięga do 70 cm. Co do wagi, to może się ona wahać od 300 do ok. 500 g. Zarówno młode, jak i samce w szacie spoczynkowej są wyraźnie podobne do samic, tyle że osobniki męskie mają intensywniej ubarwione lusterka, a młode mają na grzbiecie mniej wyraźny rysunek łusek z jasnych obwódek piór.

Samice: mają proste, długie i szerokie szare dzioby bez pomarańczowej nasady, szarobrązowe lusterko, a ich ogólne upierzenie jest brązowe. Słabo zaznaczona biała brew.

Samce: w szacie godowej mają mocno widoczną białą brew nad okiem i za nim. Ich lusterko jest zielone i obrzeżone białą smugą. Poza tym mają one niebieskoszare pokrywy skrzydłowe oraz wydłużone pióra barkowe, które zwisają z grzbietu na skrzydła i tworzą czarno-białe ozdobne smugi.

Gniazdowanie

Ciekawe jest, że cyranka na południowych obszarach swojego zasięgu widywana jest w stadach, zaś na północnych – raczej samotnie lub w małych grupach. Ptak ten preferuje słodkowodne płytkie zbiorniki, zalane łąki, mokradła czy zarastające starorzecza znajdujące się na terenach nizinnych lub stepowych. Głębokie gniazdo samica wykopuje zazwyczaj wśród niskich traw na przyjeziornych suchych łąkach. Wykłada je trawą i liśćmi, a na wierzchu – własnym puchem. Czasami zdarza się też tak, że gniazdo zakładane jest w wysokiej trzcinie, ale to rzadkość, ponieważ samice wolą obserwować okolicę w trakcie wysiadywania jaj.

Lęgi

Od połowy kwietnia do połowy czerwca samica składa najczęściej ok. 8–10 kremowożółtych i wydłużonych jaj, które wysiaduje następnie przez ok. 23 dni. Jest przy tym bardzo wytrwała, choć zauważa się, że gdy coś mocno ją przestraszy i się spłoszy, to już nie powróci do gniazda. Młode przebywają w kryjówce przez dobę, po czym matka wyprowadza je nad wodę. Są one w stanie latać po mniej więcej 40 dniach, a dojrzałość płciową osiągają już po roku (mimo tego zdolność składania jaj nabywają zazwyczaj dopiero po 2 latach). Ważne jest, że samiec nie pomaga samicy w wychowaniu piskląt, choć na etapie składania jaj i na początku ich wysiadywania będzie krążył wokół gniazda.

Żywienie

Cyranki są wyjątkowo mało roślinożerne. Zatem na ich przeciętny posiłek składają się wodne bezkręgowce, płazy, skorupiaki, robaki i małe ryby, a rośliny i nasiona stanowią jedynie uzupełnienie ich wysokobiałkowej diety. W trakcie żeru preferują przefiltrowywanie wody z powierzchni lub ewentualne zanurzanie samej głowy, najrzadziej zaś wybierają spławikowanie. Za pomocą dzioba o skomplikowanej strukturze zachodzących na siebie blaszek rogowych cyranka odcedza plankton, drobne fragmenty roślin i wodne stworzenia. Kaczka ta ma też skłonność do tycia i odkładania nadmiaru tłuszczu w wątrobie, która może przez to osiągać spore rozmiary.

Autor: Dagmara Deska

Bibliografia:

  1. Bejček V., Ptaki wędrowne. Leksykon przyrody, Warszawa 2004, s. 52–53.
  2. Kruszewicz A., Ptaki Polski. Encyklopedia ilustrowana, Warszawa 2013, s. 52–53, 57.
  3. Mały słownik zoologiczny: ptaki, t. 1, red. P. Busse, Warszawa 1990, s. 80–81.
  4. Sokołowski J., Ptaki Polski. Atlas, Warszawa 1988, s. 236–237.
  5. Svensson L., Ptaki Europy i obszaru śródziemnomorskiego. Przewodnik Collinsa, tłum. D. Graszka-Petrykowski, Warszawa 2013, s. 28–29.

O PTAKACH NIECO INACZEJ – ZOBACZ, CZY ZNASZ TAJEMNICE NIEKTÓRYCH Z TYCH PODNIEBNYCH STWORZEŃ!

[1/15] Który ptak to jedyny w Polsce pasożyt gniazdowy?

Dodaj komentarz

Rynek Rolny to pierwszy profesjonalny branżowy portal rolniczy z giełdą rolną. Darmowe ogłoszenia rolnicze i aktualne ceny produktów rolnych. Sprzedawaj i Kupuj z nami!

Sulejkowska 56/58 lok 215
04-157 Warszawa, Polska

Email: kontakt [małpa] rynek-rolny.pl

Newsletter

Fundusze Europejskie – dla rozwoju innowacyjnej gospodarki