Jaskier rozłogowy – niepozorny chwast, potrafiący zdominować uprawę

Zaloguj się, aby dodać własne zdjęcie do tego artykułu!

Zobacz także

Zagrożenia dla bydła i ludzi

Jaskier rozesłany jest najmniej trującym gatunkiem spośród wszystkich jaskrowatych, mimo to zawiera niebezpieczne substancje takie jak: ranunkulinę, anemoninę i protoanemoninę. Po roztarciu w palcach ma nieprzyjemny i drażniący zapach. Zawarta w nim protoanemonina silnie podrażnia skórę i błony śluzowe. Najczęściej do zatruć jaskrem rozłogowym dochodzi wśród dzieci, gdy po zerwaniu rośliny soki pozostają na rękach, którymi maluchy dotykają ust i oczu. Wówczas pojawiają się wypryski skórne, a nawet ostre stany zapalne. Protoanemonina po dostaniu się do oczu wywołuje zapalenie spojówek, światłowstręt i łzawienie, a po dostaniu się do nosa powoduje kichanie, kaszel i nieprzyjemne palenie w gardle.

Protoanemonina stosowana wewnętrznie działa drażniąco na przewód pokarmowy, powoduje wymioty, biegunkę oraz krwiomocz. Największe ilości tej substancji występują w jaskrze w okresie kwitnienia. Z czasem zawartość trucizny w roślinie ulega zmniejszeniu. W sianie protoanemonina ulega całkowitemu rozpadowi, jaskier zatraca swoje właściwości trujące i jest nieszkodliwy.

Jaskier rozłogowy jest niebezpieczny dla bydła. Z powodu ostrego zapachu, który wywołują anemoniny, świeże rośliny są omijane przez zwierzęta. Jednak na wiosnę, gdy występują same tylko liście odziomkowe, młode rośliny są chętnie skubane. Zjedzenie jaskrów przez zwierzęta wywołuje podobne dolegliwości jak u ludzi, czyli objawy podrażnienia przewodu pokarmowego. Zatruciom mogą ulec wszystkie zwierzęta, choć najrzadziej zdarza się to wśród koni i świń. Zdarzają się również wypadki zatruć przy karmieniu paszą o większej zawartości jaskrów.

Zwalczanie

Zwalczanie jaskra rozłogowego polega na usuwaniu podciętych roślin z pola, dbaniu o czystość materiału siewnego i nawozów organicznych, a także zachowaniu odpowiedniego nawodnienia użytków, by nie dopuszczać do nadmiernego zwilgotnienia gleby. W uprawach rolnych, warzywnych, sadach i użytkach zielonych można zastosować herbicydy np. Chwastox Extra lub Glifocyd 360 SL. Są to preparaty dolistne, które powodują deformację liści, a następnie zahamowanie wzrostu roślin i ich zamieranie. Najlepiej używać tych preparatów we wczesnej fazie 2–6 liści. Pierwsze objawy działania środków są widoczne po upływie 7–10 dni od zabiegu. Całkowite zamieranie roślin następuje po ok. 3 tygodniach. W sadach najlepiej zastosować zabiegi profilaktyczne, przed założeniem sadu, przy użyciu preparatów Agrofosat 360 SL lub Glifocyd 360 SL, choć preparatów tych można także używać w trakcie uprawy.

Na użytkach zielonych, w ramach prac pielęgnacyjnych, powinno się na wiosnę zastosować herbicydy selektywne. Do łąk i pastwisk: 2,4-D – Pielik 85 SP, Fernando 225 EC, Glean 75 WG, Chwastox Extra 300 SL, Chwastox, Aminopielik D, Fernando 225 EC. Mieszanka pastwiskowa może być wysiana po upływie co najmniej 5 tygodni od opryskiwania. Oprysk należy przeprowadzić na łąkę lub pastwisko porośnięte do wysokości 10–15 cm podczas bezdeszczowej i bezwietrznej pogody, w temperaturze powyżej 10°C. Opryskiwanie użytków zielonych herbicydami nie jest popularne. Bardziej ekologicznym i ekonomiczniejszym sposobem zwalczania jaskrów jest stosowanie mazaczy ręcznych nasączonych herbicydami totalnymi.

Jaskier rozłogowy rośnie także na trawnikach. Jest uciążliwym chwastem, odpornym na pielenie i łatwo rozgałęziającym się. Zwykle pojawia się w wilgotnych, lekko zacienionych miejscach. Aby go usunąć, można wykopywać go razem ze znajdującymi się głęboko rozłogami, co jest niestety pracochłonne lub tak, jak w przypadków użytków zielonych, zastosować herbicydy.

Autor: Helena Kędra

Bibliografia:

Aichele D., Golte-Bechtle M., „Jaki to kwiat?”, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa 1989 r., s. 148.

Grzegorczyk S. (red.), „Rośliny zbiorowisk trawiastych”, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, Olsztyn 2010 r., s. 80.

Mowszczowicz J., „Rośliny trujące”, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1972 r., s. 66.

Nawara Z., „Rośliny łąkowe”, wyd. Multico Oficyna Wydawnicza, Warszawa 2012 r., s. 134

Nawara Z., Szwedler I., „Spotkania z przyrodą. Rośliny”, wyd. Multico, Warszawa 2007 r., s. 134.

Tymrakiewicz W., „Atlas chwastów”, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa 1976 r., s. 130.