Hodowla bydła mlecznego - najważniejsze aspekty
Od czego zależy wydajność mleczna krów? Odpowiadamy!
Zobacz także
Fakt, że wydajność mleczna krów zależy od ich dobrostanu, jest znany wszystkim hodowcom. Warto jednak pamiętać, ze kluczową rolę odgrywa przede wszystkim właściwa pielęgnacja i żywienie osesków oraz krów w okresie zasuszenia.
Żywienie cieląt
Aby cielęta osiągnęły w przyszłości jak najwyższą wydajność mleczną, konieczna jest dbałość o optymalny przyrost ich masy już od narodzin, do 3 miesiąca życia bowiem wymię rozwija się proporcjonalnie do reszty ciała. Pierwszym krokiem ku wysokiej mleczności jest dopajanie cieląt siarą w pierwszych godzinach po przyjściu na świat. W kolejnych dniach ich życia warto stosować preparaty mlekozastępcze. Wadą takiego systemu żywienia jest podwyższone ryzyko występowania biegunek, dlatego jeszcze lepsze efekty uzyskamy, jeśli przez pierwsze 14-21 dni cielęta będziemy karmić mlekiem matki. W ten sposób oseski nie tylko szybko przybiorą na wadze, ale poprawi się również ich odporność, a przewód pokarmowy będzie rozwijał się prawidłowo. Przez pierwsze dwa tygodnie cielęta powinny otrzymywać również odpowiednio dobrane dawki mieszanki typu starter.
Żywienie krów mlecznych
Podstawą żywienia dorosłych krów mlecznych są różnego typu pasze objętościowe – zielonki, kiszonki (najczęściej z traw i kukurydzy) oraz siano łąkowe lub z roślin motylkowych. Uzupełnieniem diety podstawowej są pasze treściwe, które powinny stanowić nie więcej niż 50% dziennej dawki pożywienia. Są to gotowe mieszanki, wysłodki suche i śruty zbożowe, a także warzywa okopowe. Wpływ na mleczność ma również udział witamin i związków mineralnych w diecie. Skład i wielkość dawek pokarmowych ustala się zależnie od masy ciała, stanu fizjologicznego oraz kondycji krów. Szczególnie istotna jest przy tym dieta w okresie zasuszenia i na początku laktacji.
Kondycja zwierząt
Na 6-8 tygodni przed porodem krowy poddaje się zasuszeniu. Niewłaściwa pielęgnacja zwierząt w tym okresie jest najczęstszą przyczyną obniżenia ich mleczności. W dniu wycielenia wskaźnik kondycji zwierzęcia powinien wynosić <3,25 w skali BCS. Zbyt duży przyrost masy w czasie ciąży zwiększa ryzyko wystąpienia komplikacji okołoporodowych i chorób metabolicznych po wycieleniu. Z tego powodu krowy w okresie zasuszenia karmi się przede wszystkim paszą objętościową. Nie należy jednak zaniedbywać żywienia mineralnego, ponieważ niedobór mikro- i makroelementów jest równie niekorzystny, co otłuszczenie.
Dieta w okresie zasuszenia
Najpowszechniejszą z chorób metabolicznych krów jest hipokalcemia, czyli zbyt niskie stężenie Ca2+ w surowicy krwi po wycieleniu. Niedobór wapnia prowadzi nie tylko do spadku kondycji, a zatem i mleczności zwierząt, ale w skrajnych wypadkach może również poskutkować zatrzymaniem łożyska, zwiększa też ryzyko skrętu trawieńca. Aby zapobiec chorobom należy przed wycieleniem krów zmaksymalizować pobieranie suchej masy – efekty naszej pracy będą tym lepsze, im mniejszy będzie stres okołoporodowy.
Optymalna zawartość i mikro- i makroelementów w 1 kg suchej masy wynosi:
- 25-30 g wapnia, w okresie wyprowadzania krów z zasuszenia – 35 g;
- 40-50 g magnezu;
- <15 g potasu;
- chloru powinno być o 5 g mniej niż potasu;
- 12-15 g sodu;
- 30-36 g fosforu;
- 22-30 g siarki – zazwyczaj konieczne jest uzupełnienie mieszanką MPU.
Tuż po wycieleniu krowa powinna otrzymywać większe dawki wapnia – nawet 80-120 g Ca w dawce pokarmowej.
Autor: Małgorzata Długosz
Bibliografia:
Dąbrowska B., Górka D., „Odpajanie cieląt – inwestycja w mleczność” [w:] „Dobry hodowca”, nr 2/2011 r., s. 19-20.
Górka P., „Wymię z przyszłością” [w:] „Hodowla i chów bydła”, nr 7-8/2011 r., s. 30-32.
Stefańska B., „Okres zasuszenia to walka o wydajność” [w:] „Hoduj z głową”, nr 3/2013 r., s. 48-50.
Szulc T. (red.), „Chów i hodowla bydła”, Wrocław 2013 r., s. 153-163.
