Bocian czarny - mniej znany w Polsce gatunek bociana o ciemnym upierzeniu
Zobacz także
Bocian czarny (Ciconia nigra) to chroniony brodzący ptak z rodziny bocianowatych. W odróżnieniu od bociana białego jest on dosyć wstydliwy i nie czuje się dobrze w towarzystwie ludzi. Stąd też swoje gniazda buduje w odludnych drzewostanach lub w głębi lasu, ale zawsze niedaleko jakichś zbiorników wodnych, albo chociaż terenów podmokłych czy stałych kałuż. O strachu przed człowiekiem świadczy też zachowanie piskląt, gdy próbuje się je obrączkować – atakują wtedy twarz i ręce badaczy, syczą i zwracają swój pokarm; jednym zdaniem: wykorzystują wszelkie możliwości obrony, jakie mają.
Występowanie
Ptaka tego można znaleźć w środkowej i wschodniej Europie oraz na półkuli północnej w Azji, mniej więcej między 35° a 60° szerokości geograficznej. Pojedyncze siedliska notuje się też w środkowej i południowej Afryce oraz na Półwyspie Iberyjskim. Co do miejsc zimowania, to wszystko zależy od populacji: ta europejska odlatuje do wschodniej lub południowej Afryki (ale unika terenów przyrównikowych), a azjatycka – do Pakistanu, Indii i wschodnich Chin. Jeśli chodzi o Polskę, to bocian czarny odlatuje w okresie od sierpnia i października, a wraca w marcu bądź kwietniu.
Przeloty
Bocian czarny lata w zupełnie inny sposób niż biały. Wynika to z tego, że o wiele częściej wykorzystuje on siłę własnych mięśni i jest przy tym aktywny. Nie męczy się tak szybko, stąd też jest w stanie przelecieć Morze Śródziemne naprawdę szerokim frontem i nie musi się tłoczyć nad cieśninami, które to z kolei wytwarzają prądy powietrzne potrzebne bocianom białym do szybowania. Warto też dodać, że w wędrówkę jesienną bociany czarne wyruszają w ok. 2 tygodnie po białych.
Charakterystyka
Wygląd tego ptaka jest wyjątkowy, tym bardziej, że nam o wiele lepiej znany jest bocian biały, który ze względu na swoją powszechność nie robi już takiego wrażenia. Bocian czarny ma ok. 1 m długości i aż około dwumetrowe skrzydła; jego waga wynosi do 3 kg. Ciekawe jest to, że osobniki młode zupełnie różnią się od dorosłych, które to z kolei są do siebie bardzo podobne bez względu na płeć. I tak też młode mają brązowe i matowe pióra, zielonkawe nogi i żółtawe dzioby, a poza tym czarne szyje, czarne plamy na piersiach i na wewnętrznej powierzchni skrzydeł. Dorosłe bociany z kolei mają całe upierzenie czarne – z efektownymi fioletowymi, rudymi i zielonymi refleksami – oprócz białego brzucha i piersi. Cecha ta sprawia, że w locie, gdy patrzy się na nie od dołu, wyglądają jak bociany białe i są ciężkie do odróżnienia. Typowe są też ich intensywnie czerwone dzioby (przy okazji lekko wygięte w górę) wraz z okolicami oczu oraz nogi.
Warto też wspomnieć, że bocian czarny jest ptakiem raczej milkliwym, a usłyszenie go klekoczącego można zaliczyć do wyjątkowych wydarzeń. Zazwyczaj wydaje on z siebie bowiem wyłącznie sapiące lub chrapliwe dźwięki przypominające sekwencję dosyć zgrzytliwego „szi-lu, szi-lu”. Tylko młode w gnieździe skrzeczą „kekeke”. Ciekawe jest jednak, że ptak ten momentami wydaje z siebie odgłosy podobne do tych produkowanych przez myszołowa, które brzmią jak miauczące „piuu”.
Gniazdowanie
Ponieważ bocian czarny jest dosyć płochliwy, to najbardziej ceni sobie rozległe i podmokłe lasy, w głębi których może się skryć. Najczęściej wybiera stare lasy mieszane lub iglaste. Ponadmetrowe gniazda formuje z patyków wysoko w koronach rozłożystych drzew o mocnych konarach. Jego ulubionymi są dęby i stare olchy. Może on jednak zasiedlać również brzegi rzek i strumieni w górskich dolinach. Tam też może założyć gniazdo na skałach i w rozpadlinach stromych zboczy górskich. Często zdarza się także tak, że bocian czarny wykorzystuje opuszczone gniazda ptaków drapieżnych. Ważne jest, że ptak ten nie tworzy kolonii lęgowych i spotkać go można wyłącznie w rozproszeniu. Ze względu na zamiłowanie do odosobnienia na otwartych terenach bezleśnych widoczny jest wyłącznie w okresach przelotów.
Ciekawe jest też to, że przykładowo w Azji bocian czarny bardzo chętnie gnieździ się bardzo wysoko w górach – da się go bowiem spotkać nawet na wysokości ok. 2000 m n.p.m.
czytaj dalej...
