Poznaj lecznicze właściwości i zastosowanie różnych gatunków koniczyny

1/3 Następne

Zaloguj się, aby dodać własne zdjęcie do tego artykułu!

Zobacz także

Do rodzaju koniczyna (Trifolium L.) należy niemal 300 gatunków, które rosną w Europie, Ameryce Północnej i Azji. Większość z nich to chwasty i rośliny dziko rosnące, ale niektóre są powszechnie wykorzystywane w rolnictwie oraz ziołolecznictwie. Ze względu na różnorodność morfologiczną i fizjologiczna posiadają różne gospodarcze przydatności.

Wykorzystanie

Koniczyny uprawia się głównie na pasze objętościowe, na zielonki i kiszonki, które są cennym pożywieniem dla zwierząt, bogatym w białka, aminokwasy i witaminy. Do ich produkcji najlepsze są koniczyna czerwona, koniczyna białoróżowa (szwedzka), koniczyna perska, koniczyna krwistoczerwona (inkarnatka) oraz koniczyna aleksandryjska.

Uwaga! Zielonka z trawami na sianokiszonkę powinna być podsuszona do minimum 35 % suchej masy. Młoda lub mokra koniczyna posiada właściwości wzdymające, a czasem rozwalniające!

Koniczyny znane są z doskonałych produktów paszowych, ale posiadają również wiele innych zastosowań. Ze względu na silnie rozbudowany system korzeniowy stosowane są do zadarniania wielu terenów zapobiegając erozjom gleby. Rekultywują zniszczone gleby, przywracając je do zagospodarowania i przeciwdziałają ich dalszej degradacji. Spulchniają glebę, poprawiają jej strukturę, uzupełniają w materię organiczną i składniki mineralne – głównie w azot, wiążąc jego wolną formę z powietrza dzięki bakteriom brodawkowym.

Właściwości lecznicze

Rośliny te nie tylko dobrze sprawdzają się w rolnictwie i żywieniu zwierząt, mają również zastosowanie w lecznictwie. Gatunki koniczyn o właściwościach leczniczych:

koniczyna czerwona (łąkowa)
koniczyna białoróżowa (szwedzka)
koniczyna biała
koniczyna polna

Koniczyna czerwona jest bogatym źródłem białka, witamin (E, D, K, A, C), garbników, jej kwiaty zawierają glikozyty – trifolinę i izotrifoline, olejki eteryczne oraz karoten. Napary i herbaty z kwiatostanów koniczyny czerwonej działają wykrztuśnie, napotnie, moczopędnie i antyseptycznie, w mieszance z bratkami i pokrzywą stosuje się je na mokry wyprysk.

Wyciąg z ziela, stosowany zewnętrznie, działa przeciwbólowo, przeciwświądowo oraz przeciwzapalnie – na oparzenia, blizny, trudno gojące się rany, świąd skórny. Podobne zastosowanie ma wyciąg z koniczyny białej. Oba wyciągi mogą być stosowane u dzieci.

Koniczyny zawierają również izoflawonoidy, tzw. fitoestrogeny, które łagodzą objawy menopauzy i są bezpieczniejsze niż hormonalna terapia zastępcza (HTZ). Związki te pomagają również w walce z nowotworami, gdyż zwalczają wolne rodniki.

Napar z ziela koniczyny białoróżowej ma działanie przeciwzapalne, przeczyszczające i przeciwbólowe. Okłady ze świeżych, sparzonych wrzątkiem liści koniczyny czerwonej i k. szwedzkiej będą najlepszym sposobem na wrzody, trudno gojące się rany, czy oparzenia. Z kolei napar z ziela koniczyny działa wzmacniająco, przeciwbólowo i antytoksycznie, a z jej kwiatów możemy otrzymać żółty barwnik.

Autor: Joanna Żołnierkiewicz, inż. ogrodnictwa

Bibliografia:

Czikow. P., Łaptiew J. „Rośliny lecznicze i bogate w witaminy”, PWRiL, Warszawa 1983 r., s. 165-168
Kalinowski M. „Specjalne zasady użytkowania” [w:] „Tygodnik Poradnik Rolniczy” nr 18/2013, s. 41
Kowalczyk B. „Rośliny leczą blizny” [w:] „Panacea” nr 3/2007, s. 16-17
Ożarowski A. „Ziołowa terapia zastępcza w okresie przekwitania” [w:] „Panacea” nr 2/2004, s. 16-19
„Szczegółowa Uprawa Roślin” tom II, red. Jasińska Z. i Kotecki A., wyd. AR, Wrocław 2003 r., s. 161-196
„Rośliny Rolnicze”, red. Szempliński W., wyd. UWM, Olsztyn 2012 r., s. 280-290