Wyka kosmata (ozima) - poznaj roślinę o dużym znaczeniu gospodarczym w Polsce

1/4 Następne

Zaloguj się, aby dodać własne zdjęcie do tego artykułu!

Zobacz także

W Polsce wyka kosmata (Vicia villosa) ma duże znaczenie gospodarcze. Inaczej nazywa się ją wyką piaskową lub ozimą. Uprawiana na niewielkim obszarze kraju. Jej plon wykorzystywany jest na zielonkę, susz, siano lub zielony nawóz. Najczęściej wysiewa się ją jako poplon w mieszankach z żytem, owsem, pszenicą ozimą, koniczyną łąkową lub łubinem, a rzadko w siewie czystym.

Odmiany

Do krajowego rejestru wpisano jedną odmianę wyki kosmatej – odmianę Rea. Została ona wyhodowana przez Poznańską Hodowlę Roślin i wpisana do rejestru w 1971 roku.

Cechy charakterystyczne

Wyka ozima wytwarza palowy system korzeniowy, który zagłębia się na 1,5 m w glebę, i dużo korzeni bocznych. Na korzeniach bocznych wytwarzają się bakterie brodawkowe, ponieważ wyka żyje w symbiozie z bakteriami ze szczepu Rhizobium leguminosarum. Cienka i wiotka łodyga osiąga wysokość 30–150 cm. Parzystopierzaste liście składają się od 2 do 12 par listków, ostro zakończonych na wierzchołku. Przeważnie mają lancetowaty lub równowąski kształt. Liście i łodyga wyki są silnie owłosione, a na wierzchołkach liści znajdują się cienkie i rozwidlone wąsy czepne, które umożliwiają przyczepianie się roślin do różnych podpór. Kwiatostan stanowią wielokwiatowe grona, które składają się z 20–30 kwiatów. Kwiaty te są drobne i mają niebieskofioletową lub purpurową barwę. Zapylają je przez owady. Owoc to krótki i szeroki wielonasienny strąk, zaś nasiona są kuliste i drobne. Nie wykorzystuje się ich w żywieniu zwierząt gospodarskich, ponieważ posiadają duże ilości alkaloidów (np. wicjaninę). Masa 1000 nasion wynosi około 35 kg. Średnia zawartość białka w suchej masie zielonki, która zebrana jest w fazie kwitnienia wynosi 21–23%, a włókna 25–26%.

Wymagania

Wyka kosmata ma małe wymagania cieplne, bardzo dobrze znosi spadki temperatury do -15°C oraz ma niewielkie wymagania wodne. Jest formą przewódkową i może być wysiewana na wiosnę i jesień. Jako rośliną dnia długiego jest dobrze przystosowana do warunków klimatycznych panujących w Polsce. Wyka ma małe wymagania glebowe i najlepiej udaje się na glebach zwięzłych oraz zasobnych w składniki pokarmowe, które należą do kompleksu pszennego dobrego i wadliwego. Na zbyt żyznych glebach przedłuża swoje kwitnienie i opóźnia dojrzewanie. Nie nadaje się też na gleby lekkie, piaszczyste, o złej strukturze. Wyka ozima w mieszankach może być uprawiana na glebach słabszych w zależności od komponentu zbożowego, który został dodany do mieszanki. Przy uprawie na zielonkę może być wysiewana na glebach żyznych i dobrze uwilgotnionych. Optymalny odczyn gleby dla prawidłowego rozwoju wyki powinien być zbliżony do obojętnego lub może być lekko zasadowy. Jednak jest też tolerancyjna na zakwaszenie gleby.

Przedplon

Wykę najlepiej uprawiać po zbożach, a jeżeli uprawia się ją na zielonkę, to może być dobrym przedplonem dla roślin wcześnie schodzących z pola, takich jak jęczmień, owies lub ziemniaki wczesne. Należy jednak pamiętać, że jeżeli na polu zostało zastosowane nawożenie obornikiem, to wykę trzeba uprawiać w 3., 4. roku. Ważne jest też zachowanie 4-letniej przerwy w uprawie po sobie.

Uprawa

Przy uprawie wyki zaleca się stosowanie tradycyjnego płużnego systemu uprawy. Po zebraniu przedplonu należy przeprowadzić uprawki pożniwne, a następnie orkę przedzimową. Na wiosnę można wykonać uprawki przedsiewne bądź zastosować agregat uprawowo-siewny. Uprawa wiosenna powinna zostać rozpoczęta jak najwcześniej, aby ograniczyć straty wody oraz odpowiednio przygotować glebę pod siew nasion na odpowiednią głębokość. Wykę ozimą można przykaszać w okresie jej rozgałęziania, co prowadzi do zwiększenia masy nasion i prowadzi do uzyskania wysoce jakościowego plonu.

czytaj dalej...