Omawiamy uprawę bobu – niedocenianego warzywa strąkowego

1/4 Następne

Zaloguj się, aby dodać własne zdjęcie do tego artykułu!

Zobacz także

Bób znany był już w starożytności, to jedno z najstarszych warzyw. Obecnie jego największymi producentami na skalę towarową są: Hiszpania, Włochy, Francja i Wielka Brytania. W Polsce jest jeszcze mało popularny, uprawiany najczęściej w ogrodach przydomowych.

Ta roślina jednoroczna cechuje się silnie rozwiniętym systemem korzeniowym złożonym z długiego korzenia palowego i korzeni bocznych. Cechą charakterystyczną tego warzywa strączkowego jest obecność brodawek korzeniowych z bakteriami ułatwiającymi wiązanie azotu z atmosfery. Łodyga bobu jest czterokanciasta, pusta, słabo rozgałęziona, wyrastają na niej grona kwiatów. Owocem jest strąk zawierający kilka spłaszczonych, nieregularnie jajowatych nasion.

Bób jest cennym źródłem wysokowartościowego białka, soli wapnia, magnezu, fosforu i żelaza, jak również witamin z grupy B. Wysuszone nasiona zawierają więcej wartości odżywczych od fasoli i grochu.

Wymagania

Uprawę bobu z powodzenia można prowadzić w naszym kraju. Jest to roślina klimatu umiarkowanego. Ma małe wymagania cieplne, wschody pojawiają się już w 3–4°C, natomiast siewki zniosą przymrozki do -4°C. Odpowiednia temperatura do uprawy bobu to taka, która występuje u nas wiosną, zwykle jest to 18–22°C. Po siewie należy utrzymywać dostateczną wilgotność gleby, gdyż siewki źle znoszą suszę.

Bób lubi gleby ciężkie, o uregulowanej gospodarce wodno-powietrznej i dużej pojemności wodnej. Dobrze rośnie więc na madach, czarnych ziemiach czy glebach gliniasto-piaszczystych. Pamiętajmy o utrzymaniu obojętnego lub lekko zasadowego odczynu gleby, przy niższym rośliny będą słabo się rozwijać.

Uprawa

W krajowym rejestrze odmian znajduje się 18 odmian bobu przystosowanych do uprawy w naszym kraju. Różnią się między sobą długością okresu wegetacyjnego, wielkością strąków i barwą nasion. Charakteryzują się wysoką plennością i odpornością na przymrozki. Bób nie ma wymagań co do przedplonu, dobrze rośnie w drugim lub trzecim roku po oborniku. Najczęściej uprawia się go z siewu wprost do gruntu pod koniec marca lub w kwietniu. Ważne jest, by ziemia, w której będą umieszczane nasiona, była dostatecznie obeschnięta – w przypadku zbyt wysokiej wilgotności rośliny mogą nie wykiełkować lub gnić. Jeśli zaś znacznie opóźnimy siew, możemy się spodziewać obniżenia plonu – późniejsze uprawy są porażane przez mszyce. Nasiona wysiewamy w rzędy odległe od siebie o 40–60 cm, w rzędzie co 10 cm. Zwykle na 1 ha pola zużyje się ich 200–400 g. Umieszczamy je na głębokości 4–6 cm w glebie piaszczystej, 3–4 cm w zwięzłej, a następnie ziemię przygniatamy. Wschody obserwuje się po 8–14 dniach od siewu. Bób możemy również uprawiać z rozsady, lecz jest to produkcja bardziej kosztowna i pracochłonna. Jednak podkiełkowanie nasion w pojemnikach w szklarni lub tunelu chroni rośliny przed porażeniem przez mszyce. Rozsadę wysadzamy w pole między połową a końcem marca. Rośliny nawadniamy i okrywamy agrowłókniną, co spowoduje przyspieszenie zbioru.

Pielęgnacja

Najważniejszym zabiegiem pielęgnacyjnym w uprawie bobu jest zwalczanie chwastów. Najczęściej w ogrodzie przydomowym wystarczy ręcznie usuwać niepożądane rośliny. Jeśli jednak decydujemy się na stosowanie herbicydów, dawki i termin dobieramy na podstawie zaleceń podanych w aktualnym Programie Ochrony Roślin Warzywnych (podobnie jak w przypadku grochu). Pamiętajmy o nawadnianiu uprawy, szczególnie po siewie i podczas kwitnienia i zawiązywania strąków.

Często na małych plantacjach wykonuje się ogławianie bobu po wyrośnięciu 4–5 strąków.

Zbiór

Bób przeznaczany do mrożenia i konserwowania zbieramy zwykle, kiedy strąki są wyrośnięte, a nasiona odpowiednio wyrośnięte, jasnozielone z charakterystycznym znaczkiem. Termin zbioru przypada najczęściej na koniec czerwca i lipiec. Uprawiany w ogrodzie przydomowym zbierany jest po uzyskaniu dojrzałości – po ugotowaniu stanowi doskonałą przystawkę. Jeśli uprawiamy bób na suche nasiona, zbieramy je, gdy dolne strąki staną się czarne, zwykle we wrześniu.

Choroby i szkodniki

Bób porażany jest przez choroby i szkodniki występujące na wszystkich roślinach strączkowych. Najczęściej są to askochytoza grochu i bobu, rdza bobu, antraknoza fasoli, śmietka kiełkówka, mszyca grochowa, strąkowiec bobowy oraz strąkowiec fasolowy.

Ochronę roślin prowadzimy wyłącznie środkami podanymi w aktualnym Programie Ochrony Roślin Warzywnych.

Autor: Joanna Żołnierkiewicz

Bibliografia:

Dobrakowska-Kopecka Z., Doruchowski R. W., Gapiński M., „Warzywnictwo”, PWRiL, Warszawa 1999 r., s. 158–161

Kołota E., Orłowski M., Biesiada A., „Warzywnictwo”, wyd. UWP, Wrocław 2007 r., s. 419–426

Orłowski M., Kołota E., „Uprawa warzyw”, Wyd. Brasika, Szczecin 1993 r., s. 209–214

„Przyspieszamy dojrzewanie bobu” [w:] „Mój Piękny Ogród” nr 1/2006 r., s. 36

„Wczesny wysiew bobu gwarantuje dobre zbiory strąków” [w:] „Mój Piękny Ogród” nr 3/2006 r., s. 45